خودا و وێنەكانی .. ئەبوبەکر جاف ..
كە ئینسان قسە لە بارەی خوداوە ئەكات ( بە ئاگایی و نا ئاگایی ) قسە لە سەر بوونی ئینسانی ئەكات… واتە هەموو قسەكردن و باس و خواس و گەڕانێك بە دوی (خوداوەندا).. گەرانە بە دوی ئینسانیبووندا … كەسێك شك نابەین ئەو ساتانەی ( خودا ) دێنێتە ناو ( خەیاڵ و زمانەوە ) ( خودی ئیسنانی بوونی خۆی بەرهەم نەهێنێتەوە).. ئەمەش پەیوەستە بە ( غەریزەو كەڵكەڵەوە و فشۆڵی پێكهاتنی ئینسانیبوونمانەوە ..
پەیوەستە ( بە سنوربەندی خەیاڵ و خەیاڵكردنمانەوە…) ئەمەش هیچ لەو حەقیقەتە ( ئۆنتۆ- تیۆلۆژییە ) ناگۆرێت , كە ئینسان رەهەندێكی ( ترانسدێنتاڵی) هەیە… زەمینە ( فشۆڵییەكانی ئینسان و ئەو هەموو درزە ( وجودی- میتافیزیكییەی ) لە ئینساندا بوونی هەیە , جەبرەكانی جەستەو ماتریالییەت, تۆرە ( سۆسیۆ – سایكۆلۆژییەكانی ئینسان و بە دراو بوونی و جەبرو جەبەروتی ( ستراكتۆرەكان…) بوونێكی ئینسانی وەهامان دەداتێ كە تێكەڵەیەك بێت لە ( پێكهاتەیەكی چنراوی ( ئاسمانی – زەمینی, ستونی – ئاسۆیی) .. ئەمەش هەموو پێناسەكردنێك پەیوەست ئەكاتەوە بە پێناسەكەرەكەو كۆنتێكستی ( پێناسەكراو پێناسەكردنەكە) وە .. ئا لێرەوە عارفێكی گەورەی وەك ( مامۆستا ئیكهارت ) لە كۆی بەرهەمەكانیدا باس لە جۆرێك (ڕوت بوونەوە و داڕنین و دەستبەرداری ئینسانیمانDETACHEMENT) ئەكات لەو گەردە( زمانەوانی – مێژوویی- بەرژەوەندیخوازییەوە ) كە هەمیشە وینەو پێناسەی ( خودی) لە بارەی خوداوەندەوە بەرهەم دەهێنێت..
ئەم عاریفە گەورەیە دەڵێت ( نا بێت وا بە چاوە لە خودا بڕوانین كە چۆن لە مانگایەك ئەڕوانین, واتە كەسێك بۆ شیرەكەی, كەسێكی تر بۆ كاری چاندن و كێڵان, كەسانێكی تر بۆ كارگەلێك كە خواستێكی ئینسانی و خودیان لە سەری هەیە … هەر ئەم روئیایەش دەمانباتەوە سەر دۆخە عیرفانییەكانی لە چەشنی ( تخلی و تحلی).. جوانتر لە هەمویان قسە وباسێكی شێخی گەورە ( ئیبن عەرەببیە..: ناتوانین وێنای خوداوەند بكەین , ناتوانین مەعریفەمان بەخوداوەند هەبێت, هیچ نا و سیفاتێك ناكرێت بەسەریدا ساغ بكرێتەوە, كاتێك ئینسانێك بە عەقڵ بیر لە خودا دەكاتەوە , ئەوا ئەو شتێك بەرهەم دەهێنێت و بیری لێئەكاتەوە كە دروستكرای خەیاڵ وبیركردنەوەی خۆیەتی .. ئا لێرەوە بیر لە خودایەك ئەكاتەوە كە دراوێكی بیركردنەوەی خۆیەتی , بیركردنەوەیەك ( كە كەڵەكەبووی مەعریفەیەكی مێژووی- زمانەوانییە).. لێرەوە ئیبن عەرەبی لە كۆتای كتێبە مەزنەكەیدا (فصوص الحكم) .. وای دەبینێت ئەو خودایەی كە (وێنا) كراوە , خودایەكە رەنگ كراو بە ئامادەگییە ناوەكییەكانی ( وێنەكەر ), حوزورێك دێتە بوون كە ( حوزوورێكی زاتی و حوزوری زاتە) ئەمە لە كاتێكدا ( الحق ) دراوێكی زاتیانە نییە..
شێخی گەورە ئیبن عەرەبی, ئەم (وێنكردنەی خوداوەندە لە وێناكردندا) بە هاوەڵدانان و شیركێكی وەسەنی دا ئەنێت ) . چون ئەم وێناكردنانە, گریمانەی وێنەیین لە سەر (الحق).
ئیبن عەرەبی باس لەوە دەكات (مەلەكەو فاكیوڵتی عەقڵیمان ناتوانێت هیچ شتێك لە بارەی ( حەق) ەوە بڵێت, چون بیرو فكری تیۆری ئینسان (سنوربەندەو پرسەكە لە تاقە یەك( نەعتدا ) كۆ ئەكاتەوە). خودا دەریایەكە لە وێنەی كۆتا نەهاتوو , لێرەوە سەرجەم زانستە ئیلاهییەكان, زانستی پتپەرستی وێنەیین, چون نا كۆتایی و نا كۆتابوونی ئیمكانە ئیلاهیییەكان لە بەرچاو ناگرێت. سەرجەم مانێڤستەكانی خوداوەند (دوبارەو چەندبارە ) نابێتەوە ( كل یوم هو فی شان, الرحمن -29) تەجەلییەك كە سەیرورە نییەو گەرانەوەوەی نییە, چون دوبارە نابێتەوە , فراوانبوونی ئیلاهیانەش دووبارە بوونەوەی بۆ نییە… كەواتە (خوداوەند بە پێیەی (وێنەی ناكۆتابوون, یا وێنە كۆتا نەهاتووەكان.وەسفكردنی خوداوەند بە مانای داتاشینی وێنەی زەینی ئینسانیمان دێت, ئەمەش سنورداركردنی (تاك وێنەیی خوداوەندە). پێدان و داتاشینی وەصفێك (تەسككردنەوەیەتی). (الحق) نە هیچ دالێك دەلالەتی لێئەكات و نە هیچ ( نیشانەیەك گەمارۆی مانادان و تەجەلابوونی ئەكات, خودا بە جەوهەری خۆی (رێگرە لە هەر ناو سیفەتێك كە بە سەریدا دەسەپێت, نە ئەتوانین (لێی تێبگەین , نە ئەتوانین وێنای بكەین), چون ترسێك پەیدا ئەبێت: ترس لەوەی كە ئارەزووی وێناكردنی خودا بكەین بەو رەهەندەی كە غەرەزێكی زاتی و دونیایی لە پشتەوە بێت. واتە كاتێك ئەمانەوێت (خودا) لە پرۆسەیەكی عەقڵانیدا, چەقبەند بكەین و بیری لێبكەینەوە, بەو شێوەیە مامەڵەی لە گەڵدا ئەكەین , وەك چۆن مامەڵە لە گەڵ( گیانلەبەرێكدا ئەكەین , دەمانەوێت گەمارۆی بدەین و بۆ سودی ئینسانیمان ماڵی بكەین. خودا ( حوزورێكی نەگۆرو نا سەیرورەیی, بان زمانی و بان مێژووی) ئەبەدی رەهایە , كە فاكیوڵتییەكی كۆتابەند ناتوانێت وێنای ( ناكۆتا بەندی ) خوداوەند بكات.لە دەرەوەی پەیبردنی (حسی- عەقڵییە) یە. نە نیشانەو نە سیمبۆل دەلالەت لە خوداوەند ناكەن.
( ليس كمثله شئ) الشورى, 11
( ان كان للذات محل يظهر منه التجلي (مظهر) عرفت. وان عرفت احيط بها ( احاطة). وان احيط بها حدت ( حد). وان حدت انحصرت ( حصر) . وان انحصرت امتلكت (ملك)). الفتوحات المكیة
1,441 جار بینــراوە لەڕەهێڵپۆست
