دکتۆرئەحمەد میراودەلی: مێژوویەکی ئافرەتان. بەشی شەشهەم
جێندەر لە ” مەشێ و مەشیانێ ” وە
ئاین و جێنده‌ر 1
بۆ بڕوابوون به مه‌زنیی: مرۆڤ، پێویستی به بڕوای لێ تێپه‌ڕاندن هه‌یه، بڕوای ئه‌وه‌ی که هێندێک که‌س ده‌توانن بگه‌نه سه‌رووی مرۆڤایێتی خۆیان، ئەوە ئه‌و جۆره پێشنیازه نا مۆڕاڵییه یه که هه‌موو کات بڕوای خودابوونی له‌گه‌ڵدا بووه. به‌واتای ئه‌وه‌ی ئەو کەسە خۆی بەخودا دەزانێت و لە مرۆڤەکانی دیکە مه‌زنتره و رووداوه‌کانی سه‌رزه‌مین له‌ژێر ده‌ست و ویستی ئه‌ودان. له سه‌ره‌تاوه و پێش خۆبەستنەوە بە هاوخوێنی لەگەڵ خودادا و دواتر خۆ بەخودا کردن، مرۆڤ سروشت و دیاردە سروشتییەکانی پەرستووە، هەنگاوی دووهەمی بیرکردنەوە بووە لە هێزێکی نادیار وەک خودا، بەڵام بۆ هەر هۆکارێک بووبێت لەسەرەتای ئەو سەردەمەدا زۆربەی خوداکان مێیینه‌یەکی بەتوانا بوون، وه‌لێ تونایان بێ ئه‌ندازه و بێ سنوور نه‌بووه، ئه‌و خودا مێیینانه، خودای به‌روبوومی کشتوکاڵ و پیتی ئافره‌ت و زه‌وی بوون، ئه‌گه‌ر داواکاری مرۆڤه‌کان لێیان هاتبنه دی، په‌رستراون ئه‌گه‌ر نه‌شهاتبێته دی، پشتیان تێ کراوه و وه‌ل کراون. خودا تازه‌کان که نێرینه بوون و ورده ورده جێگه‌ی خودا مێیینه‌کانیان گرتۆته‌وه، ئه‌گه‌ر هیچ ئاواتێکی خه‌ڵکیشیان نه‌هێنابێته دی، که‌س نه‌یوێراوه پشتیان تێ بکات. ئێستاش زۆرینەی مرۆڤ، تاکە ئیزدانێک وەک ئافڕێنەر و هەڵسووڕێنەری ئەم گەردوونە دەناسێت.
جووله‌کاێتی/ جوودێیزم Judaism
به‌گوێره‌ی گه‌وهه‌ره‌که‌ی: جووله‌کاێتی ، ئاینێکی مێژووییه . مێژووی مرۆڤایێتی وه‌ک ئاوێنه‌ی فه‌رمانه‌کانی، جێهۆڤا/ یەهوا/ خودا ده‌بینێت . واشی ده‌رده‌خات که پێش نزیکه‌ی 3200 ساڵان له کێوی سینا په‌یامێک له ئێزدانه‌وه و له رێگه‌ی مووساوه بۆ نه‌وه‌ی ئیسڕائیل نێردرابێت . رێکه‌وتنه‌که‌ی له‌گه‌ڵ خودادا که له سینا مۆر کرا ، کۆمه‌ڵێک نه‌ریتی په‌رستن و مۆڕاڵی جێگیر کردوه که ئه‌مڕۆ حوکمی جوودێییزم/ جوودیزم ده‌کات . 1 ناوه‌ڕۆکی کۆنسێپتی رێکخستنی جووله‌کاێتی وه‌ک ئاین ” کۆڤێنانت covenant ” ه که له زمانی هیبڕوودا بە واتای” زاین” دێت. کۆڤینانت، رێککه‌وتنێک/ پەیمانێکە، که نه‌خشه‌ی ئه‌و هه‌ڵسوکه‌وتانه‌ی مرۆڤی کێشاوه خودا په‌سه‌ندی کردووه و وه‌ک یاسایه‌ک داویێتییه نه‌ته‌وه‌ی جووله‌که له‌سه‌ری بڕوات . کۆڤێنانتی یه‌که‌م له‌گه‌ڵ ئیبڕاهیمدا بووه که خودا به‌لێنی پێداوه وڵاتی که‌نعان به نه‌وه‌کانی ببه‌خشێت. 2
ئه‌و به‌رپرسیاریانه‌ی له رێگه‌ی موساوه به جووله‌که دراون ، هه‌موو رۆژانێکی شه‌ممان جه‌ختی له‌سه‌ر ده‌کرێته‌وه و ئاهه‌نگی گه‌یشتن به ته‌مه‌نی سیازده‌ساڵیشی تێدا دەگێڕدرێت . له‌و ته‌مه‌نه‌دا که‌سه‌کان ده‌بنه” بار میتزڤا bar mitzvah ” رۆژی شه‌ممه بۆ جووله‌که رۆژی پشوودانه و ناونراوه” سه‌باث ” رۆژی په‌رستن و کۆبوونه‌وه‌ی کۆمه‌ڵگه‌یه له سیناگۆگه‌کاندا. بار میتزڤا ئه‌و ئاهه‌نگه‌یه که بۆ یه‌که‌م جار مێرمنداڵێک له‌به‌رده‌م جه‌ماوه‌رێکدا ته‌وڕات ده‌خوێنێته‌وه . دواتر، وی/ وێ ، هێندێک رسته له‌سه‌ر به‌ها پیرۆزه‌کانی کۆمه‌ڵگه ده‌ڵێته‌وه و ئاماده‌بوانیش بۆی ده‌سه‌لمێنن . ئه‌وجا، وێ/ وی ، سوپاسی نووسراوه پیرۆزه‌کان ده‌کات که رێنماییکه‌ری نه‌ته‌وی ئیسڕائیله . ئه‌مه نه‌ریتی فێرکردن و راهێنانی مندالانه له‌سه‌ر ئاینه‌که ، ئێستا لە باکووری ئەمەریکا هێندێک جار داوا له کیژێک ده‌کرێ وه‌ک بار میتزڤا تەوڕات بخوێنێتەوە ، وه‌لێ له شێوه تڕادیسیۆناله‌که‌یدا ، هه‌ر کوڕ بانگ ده‌که‌ن. له ئاڕاسته‌ی گۆڕانکاری و پێشکه‌وتنی خۆیدا ، جوله‌کاێتی بوه‌ته هۆی سه‌رهه‌ڵدانی دوو ئاینی گه‌وره؛ مه‌سیحاێتی و ئیسلام . هه‌رچه‌نده ئه‌و ئاینه به سه‌رژمێر زۆر له دوو ئاینه‌که‌ی دوای خۆی بچووکتره وه‌لێ کاریگه‌ریه‌که‌ی له‌سه‌ریان زۆر له قه‌واره‌ی خۆی گه‌وره‌تره .
بۆ خوێندنەوەی تەواوی بابەتەکە کلیک بکەرە سەر … مێژوویەکی ئافرەتان – بەشی شەشەم
1,314 جار بینــراوە لەڕەهێڵپۆست
