دکتۆر محمەد گەناوی : خەڵک زۆر نائومێد بوون! .
وەرگێرانی لە هۆڵەندییەوە” هەڵۆ”
ئایا چەندەها ئوسامە بن لادن هەیە ؟ بۆ ئەوەی چەندەها بن لادن پەیدا نەبن،ڕۆژئاوا ناچارە هانی چاکسازی” سیاسی – کۆمەلایەتی” لە جیهانی ئیسلامیدا بدات،بەهۆی هەرەسهێنانی کۆمۆنیزم، لە کۆتایی ساڵەکانی ” 80″ی سەدەی ڕابوردوو زۆربەی زۆری هەژارانی جیهانی ئیسلام کە ئومێدی”ئایدۆلۆژی–ئابووری”یان بە سۆسیالیزم هەبوو،بۆ مسۆگەرکردنی مافە ” ئابوریە – کۆمەڵایەتیەکانیان” دووچاری نائومێدیەکی زۆر بوون .
ئاڵتەرناتیڤی سۆسیالیزمی لە کیس چوو تەنها دوو”ڕێگا “
لە لایەک ئیسلام بە خۆی و توخم و ڕەگەزە پەڕگیرە تووند ڕەوەکەیەوە”ئیسلامی سەلەفی”کە چەندەها مزگێنی و پەیمانی مافپەروەرانەی لە خۆی ئاڵاندوە،*لە لایەکیترەوە دیوکراسی رۆژ ئاواو توخمە ناسراوەکانی “ئازادی،مافی مرۆڤ،عەدالەتی کۆمەڵایەتی”مافی کەمایەتیە ئاینی نەتەوەییەکان.
دوای هەرەسی کۆمۆنیزم،ستراتراتیژی نوێی ئەوروپا بڵاوکردنەوەی دیموکرەسی و مافی مرۆڤ بوو لە ئەوروپای رۆژهەڵات و ئەمەریکای لاتین و ئافریکا،ئەی جیهانی ئیسلام؟؟ لە کاتێکدا لە ژێر رکێف و کۆنترۆڵی گەندەڵترین و خوێناویترین ڕژێمە سیاسیەکانی جیهاندا ئەیان ناڵاند،ئیتر خەڵکی ئەم وڵاتانە لەوە تێگەشتن ڕۆژئاوا پشتگوێی خستوون. زۆرینەی خەڵکی جیهانی ئیسلام ،ئەوەیان نەئەشاردەوەو ئومێدیان وابوو کە سیستەمە مرۆڤ دۆست و ماف پەروەرەکەی ئەوروپا جێگەی رژێمە تۆتالیتاری کۆمۆنیزم و ڕژیمە دیکتاتۆرە خۆماڵیەکان بگرێتەوە،بۆ ئەم ئامانجەش چاوەڕوانی ئەوە بوون ڕۆژئاوا ببێتە پاڵپشتی هێزە دیموکراتخوازە خۆماڵیەکان،هەروەها دەسەڵاتداران ناچاری ریفۆرمی سیاسی بکەن،بەڵام هیچ شتێک رووی نەدا و ڕۆژئاوا پشتی تێکردن .
زۆرینەی خەڵک بە تەواوی نائوومێد بوون،چونکە هیچ جوڵەیەکی بەرچاویان لەرۆژئاوا بەدی نەکرد؛نەک هەر ئەوە بەڵکو ئەمەریکا و دۆستە رۆژئاوایەکانی سەرقاڵی بازرگانی کردن و پاڵپشتی بەردەوامی ڕژێمە زۆردارەکان بوون! ئەو ڕژێمە نا دیموکراتانەی کە دەسەڵاتی سیاسیان لە تورکیاوە تا مەغریب مۆنۆپۆڵ کردبوو،زۆری نەخایاند کە خەڵکانی جیهانی ئیسلام گەشتنە ئەوباوەڕەی،قسەو باسی ئەوروپا لە مەڕ”دیموکراسی- مافی مرۆڤ ،هتد”جگە لە پڕوپاگەندەی بەتاڵ ونیفاق و دوو ڕوویی هیچیتر نیە،ئەم پێوانە کردنەی رۆژئاوا بە دوو تەرازوی جیاواز وەک ئەوەی جیهانی ئیسلام جیاواز لە سەرجەم جیهان یاسا و رێسای تایبەتی دەربارەی( ئازادی تاکە کەس-دیمۆکراسی-مافەکانی کۆمەڵگای مەدەنی)بۆ دابتاشرێت خەڵکی ئەم ووڵاتانەی تووڕە کرد .
لە ڕووانگەی زۆربەی خەڵکی جیهانی ئیسلامەوە پڕوپاگەندە( مرۆڤدۆستی وئازادی خوازیەکەی” ڕۆژئاوا بۆ داگیرکردنی بازاڕ و بڵاوکردنەوەی کەلتوری مەسرەف کردنە،ئامڕازی دەستیان بۆ ئەم ئامانجە،دەسەڵاتدارانی ئەم وڵاتانەن کە ڕۆڵی بەکرێگیراوی بۆ ڕۆژئاوا ئەگێڕن.
بازاڕی جیهانی ئیسلام لێوان لێوە لە کاڵای پیشەسازی ڕۆژئاوا،بەڵام خەڵکی بەختی ئەوەشیان نیە ئازادانە بیرو بۆچونی خۆیان بڵێن یان قسەیان لەسەر ئایندە و چارەنوسی خۆیان هەبێت،زۆربەی زۆری دانیشتوانی جیهانی ئیسلام خۆیان بە نامۆ و غەریب ئەزانی لە وڵاتی خۆیاندا،وەک دەرئەنجامی ئەو دیاردە نائاشنایانەی خزێنراوەتە ژیانی رۆژانەیانەوە .
ژیانی”ئابووری- سیاسی”خەڵکی هەراسان کردبوو،تەنگی بە خەڵک هەڵچنیبوو،ئەم فەزا “ئابووری- سیاسی- کەلتوریە”بۆشایەکی گەورەی خولقان،وەک ئەو بۆشاییەی ساڵی ١٩٣٠ لە ئەوروپادا وجودی هەبوو،مەینەتیەکانی ئەو ساڵانەی ئەوروپا زەمینەیەکی لە باری سازان بۆ سەر هەڵدانی”نازیزم و کۆمۆنیزم “.
لەم بیست ساڵەی دوایدا ئیسلام وەک تاکە فاکتەری سیاسی لەو سەری تونێلەکەوە”نەفەق” دەرکەوت بەکۆمەڵێک مژدەی چارەسەری کێشە کەڵەکە بووەکان،ئەو گیرو گرفتە کەڵەکە بوانەی ڕژێمە سیاسیە تەقلیدیەکان خولقاندبویان. ئیسلام لە ئێران دەسەڵاتدارە،بەڵام لە”عێراق- جەزائیر- میسر- پاکستان”هێزی چەکداری ئۆپۆزسیۆنی هەیە،لە تورکیا و پاکستان و ئوردن هێزی سیاسی ئۆپۆزسیۆنە. ئیسلام تەنها ئاین نییە،بەڵکوو باوەڕێکی ئایدۆلۆژی سیاسی و ئامڕازێکی بەرهەڵستیە دژی کاریگەری کولتووری ڕۆژئاوا،دەوڵەتێکی وەک تورکیا هەشتا”80 “ساڵ لەمەو بەر وەک دەوڵەتێکی عەلمانی خۆی ناساند ئێستا دوای سێ،چوار نەوە(جیل) پاشەکشە ئەکات بەرەو تووند ڕەوی و ڕادیکاڵی ئسوڵی ئایینی ئەگەڕێتەوە، توندڕەوی (فەندەمێنتالیزم)بۆتە ئامێرو وەسیلەی دەستی هەموو لایەک هەرکەس بۆ مەرامی تایبەتی خۆی بەکاری ئەهێنێت. جەماوەری خەڵک ئومێدی ئەوەیان هەیە ئیسلام داخوازی ئابووری،سیاسی و عەدالەتی کۆمەڵایەتیان بۆ مەیسەر بکات،کەمینە نەتەوەییەکانیش بۆ نموونە هەندێک لە کوردەکان پێان وایە تەنها ئیسلامی ڕاستەقینە مافە نەتەوایەتیەکانیان مسۆگەر ئەکات،دەسەڵاتدارانی چەندەها وڵاتی وەک”میسر،لیبیا، تورکیا، سوریا، هتد” ئیسلامیان وەک بیانویەک بەکار ئەهێنا بۆ زیاتر قایم کردنی دەسەڵاتیان،لە کاتێکدا ئەمانە لە بنەڕەتا دەوڵەتی عەلمانین!ئەو ڕژێمە سیاسیانەی کە تواناو لێهاتویی ئەوەیان نەبوو تا ئاستێکی پێویست و مەعقول بە ئەرک و بەرپرسیارێتی کۆمەڵایەتی هەڵسن،ڕێگەیان خۆش کرد بۆ ئەوەی ئیسلامیە ئوسوڵیەکان بەو کارە هەڵسن، ئەو بۆشاییە پڕ بکەنەوە کە دەوڵەت و دەسەڵاتداران بەجێیان هێشتبوو،بۆ نموونە کاتێک “بوومەلەرزە” لە تورکیا و میسر ڕوویدا دەسەڵاتداران دەستەوسان وەستان و هیچ شتێکی ئەوتۆیان لە دەست نەهات،لەجیاتی دەوڵەت، ئیسلامیە ئوسوڵیەکان تا ئاستێکی باش بە هانای خەڵکەوە چوون ،بەمەش ناوبانگێکی باشیان پەیدا کرد،ئەم هۆکارانە و چەندەهای تریش وای لە خەڵک کرد،پیاوانی دەوڵەت و دەسەڵاتداران وەک چەتە وڕێگر سەیر بکەن،دەستە و تاقمی مافیاین جگە لە بەرژەوەندی خۆیان هیچی دیکە نابینن .
بەم مانایە پێویستەپێش ئەوەی بە تەواوی درەنگ بێت،ئەبێت رۆژئاوا بە سیاسەتی خۆیدا بچێتەوە لە جیهانی ئیسلامیدا،کاتی ئەوە هاتووە ئاوڕ لە زۆرینەی خەڵک و کەمایەتیە “نەتەوەیی و ئاینیەکان”بداتەوە،ئەبێت ڕۆژئاوا واز لە دەست- تێکەڵی لەگەڵ کەمینەی دەسەڵاتدار بهێنێت،ئەرکی ڕۆژئاوایە بەتوندی ڕژێمە دیکتاتۆرەکانی جیهانی ئیسلامی ئاگادار بکەنەوە لە پێداویستی چاکسازی و ریفۆرمی سیاسی،ئەمڕۆ ڕیفۆرم بکرێت باشترە لەوەی بخرێتە سبەی .
ئەگەر رۆژئاوا بە ئەرکی مێژوویی سەر شانی هەڵنەسێت،ئەوا ئەبێت چاوەڕێی گیروگرفتی زیاتری هاتنی کۆچبەران و هەڵهاتوانی جیهانی ئیسلامی بکات،چاوەڕێی چەندەها ئوسامە بن لادنی نوێ بێت،لەمانەش تاڵتر و مەترسیدارتر ئەگەری شەڕ و پێکدادانی شارستانییەکان زیاتر ئەبێت !.
سەرچاو / لە ڕۆژنامەی” ئینفرۆماتیۆن ” ی دانیمارکییەوە وەرگیراوە
تێبینی / ئەم نوسینە لەپێشدا لە سایتی چاوی گەل بڵاوکراوەتەوەو لەسەر داوای خاوەنی نوسینەکە ، بڵاوی دەکەینەوە .
