بەهرۆز جەعفەر : داعش و دەوڵەتى کوردیی .
لەماوەى چەند مانگى ڕابردوودا ، چەند زنجیرە وتارو توێژینەوەیەکمان ، لە سایتى خەندان و پێگەکانى تر ، بڵاوبۆتەوە بەم ناونیشانانە:
یەکەم : گەڕانەوەى قاعیدە بۆ ناوەڕاستى عێراق و کاریگەرییەکانى لەسەرکەرکوک و ناوچە داگیرکراوەکان .
دووەم: ڕەهەندە مەترسیدارەکانى داعش .
سێهەم : تیرۆریزم و جیهانگیریی ( داعش وەک باسى ئەمڕۆ)
چوارەم: کورد موسڵیشى بردۆتەوە ( کەتیایدا گرنگى پێگەى جوگرافى و مێژوویی موسڵ و کاریگەرییەکانى لەسەرئاسایشى ناوچەکە و ، داتاو بەڵگەنامەکانى کوردستانى بونى موسڵ خرابونە ڕوو ).
لەماوەى (48) کاتژمێرى ڕابردوودا ، دواى ئەوەى داعش توانى دەست بگرێت بەسەر گرنگترین و دووەم شارى عێراق کە موسڵە ، دواى پەیوەندیی و گفتۆگۆم لەگەڵ (19) کاتیگۆرى جیا لە پرۆفیسۆرى ئەمریکى و ڕۆژنامەوانى تورک و کەسایەتى عەرەبى و کوردیی لەدەرەوەو ناوەوە ، سەبارەت بەداعش و دۆزى کورد لەناوچەکەدا ، هەندێک لە بۆچونەکان پێشوتر لەو ناونیشانانەى سەرەوەدا باسم کردون . .
تەوەرى یەکەم : کێ پاڵپشتى داعش ئەکا ؟.
مالیکى یان نوجێفییەکى ڕاکردوو ؟. ئێران یان تورکیا ؟. لەواقیعدا ئەم ناوانە بێ ئاگانین لەڕەفتارەکانى ئەم هێزە پەڕگیرە ، بەڵام هیچیان لەپشت داعشەوە نین ( موتڵەقەن داعش هیچ پەیوەندیی بەئێرانەوە نییە )..
داعش هێزێکى ئیسلامى – عەرەبى- شۆڤێنی توندڕەوە . سووننەکانیش بۆخۆیان لەم ناوچەیە دووبەشن ، بەشێک لەمانە عیلمانیی و چەپن . ئەوەى لەپشت داعشەوەیە ، بەپلەى ئیمتیاز ( ڕەغدى کچى سەدام حوسەین و عەزەدورین ) ئەوجا ( قەتەر) ئەوسا گەورە بازرگان ( خەمیس خەنجەر ) کەبرەو بەپارەکانى ڕەغد ئەدات ، لەئەستەمبوڵ دائەنیشێت . لەسەرەتاى (2014) هەموو کوتلە سونییە عەرەبەکانى کەرکوکى بۆ تورکیا داوەتکرد ، کردنى بەیەک لیست و ناردنییەوە . دەیان پێگەى ئەلیکترۆنى و ڕایەڵەى جوداجوداى لەعێراقدا هەیە. لەئێستادا ئاڕاستەى داعش بەرەو بەغدادە ، ئەگەر بەریان پێ نەگیرێت ( داعش) لەماوەى (10) ڕۆژى تردا بەغداد ئەگرن . لە پەیوەست بە بابەتى داعش و کوردەوە (3) خاڵى گرنگ هەن :
* پێش ئەوەى دەوڵەتى ئیسلامى لەعێراق و شام وەک لێکچویەکى قاعیدە،بەفۆڕمێکى توندتر دابمەزرێ،دەوڵەتى ئیسلامى کوردیی،دامەزرا،کەئێستاش بونى هەیەو،لقێکە لە داعش .
* داعش ماوەیەکە گەیشتۆتە پارێزگاکانى هەرێمى کوردوستان و ، خۆشى خزانۆتە ناو مەکاتیبە سیاسیی و دامەزراوەییەکانییەوە .!.
* دواى داگیرکردنى موسڵ و نیوەى ئەم عێراقە ، داعش سەهۆڵبەندانى بەردەم کوردیی تواندەوە ، ترسى کوردیی شکاند . ئەو بیانوە کلاسیکییەى نەهێشت ، بۆ هەرشتێک ئەمریکامان لەگەڵ نییەو ، ئێران و تورکیا قبوڵى ناکەن . چى شتێک لەموسڵ بەبەهاترە بۆ تورکیا ، کەویلایەتێکى دەوڵەتى عوسمانى بوەو ، ئێستاش وایدەبینێت . داعش گرتى و ، نە ئێران قسەى کرد ، نە تورکیا ، نەئەمریکاش هیچى ووت . گوایە کورد لەوەتەى مێژووى هەیە بەرخۆدان دەکا ، بەقەد داعش ئیرادەى نییە ، سیاسەت و پلانى نییە ؟.
تەوەرى دووەم : ڕێککەوتنى مالکى و ئەمریکا- پارتى و تورکیا .
مالیکى توانى سەربکەوێت ، لەئیمزاکردنى گرێبەست بۆ کڕینى (36) فڕۆکەى (F16) لەگەڵ ئەمریکا. کوردیش ( واتە پارتى لەباشور ) گرێبەستى نەوتى بۆ ماوەى (50) ساڵ لەگەڵ تورکیا ئیمزاکردووە . ئەمە بوخچەیەکە دنەدانى هێندە ئاسان نییە . تورکیایەک کەبەرهەڵستکاریی مێژووییان لەگەڵ ڕووسیا هەیە ، دووەم هێزە لەناتۆ ، چوارەم هێزى زەمینى هەیە. هاوپەیمانى ئەمریکایە . ئەمریکایەک کەلافوگەزافى دونیاى چنیبو ، تیرۆر لە (11ى سێبتەمبەر) وایلێکرد ، بەپێش چاوى جیهانەوە خوێن لەناوگەڵى بچۆڕێ ، لەم مێژووە بەدواوە ، وانەى ( تیرۆریزم) لەهەموو ئەکادیمییاکانى خۆرئاوا ، دەبنە تۆپیکێکى سەرەکى ناو ( پەیوەندییە نێو- دەوڵەتییەکان).. ئەم هێزە سەرقاڵى خۆسازدانە بۆ ئەوەى (100) ساڵى دیکەش گەورەى گەردون بێت ( ووشکانى- ئاسمانى- ڕێرەوە ئاوییەکان) . دەبێت ئەم دوو هێزە کامیان شتێک بۆ کورد بکەن ؟. ئێمە دەتوانین سۆراغى (2) دیاردە بکەین :
یەکەمیان : هەڕەشەکانى بەرپرسى فەرمانگەى پەیوەندییەکانى دەرەوە ( فەلاح موستەفا) بۆ ئەمریکا.. ئەوە ئەسەلمێنێ کورد نەیتوانیوە وەک مالکى ببێتە جێی تموحى ئیدارەى ئەمریکا ، ئایا لەماوەى (8) ساڵى ڕابردوودا کوردەکان پرسیویانە ، بۆچى ئێران و ئەمریکا لەخواپەرستنیشدا جیاوازن ، کەچى لەمالیکیدا هاوبەشن ؟.
دووەم : لەستراتیژیی نەگۆڕى ئەمریکادا : هیچ کاتێک لە گەڵ گەشەکردنى دیموکراسییەت نییە ، لە ڕۆژهەڵاتى ناوەڕاستدا. هەرێمى کوردوستانیش بەبەراورد بەهەموو وڵاتانى ناوچەکە ( تورکیاو ئیسرائیل) نەبێت ، هەنگاوى بەئاڕاستەى گۆڕانکاریی لەباڵانسى هێزو ، قازانجى دیموکراسییەت هاویشتووە ، گەورە ئەفسەرى دەزگاى هەواڵگریی ئەمریکى (مایڵز کوبلاند) ساڵى (1970) کتێبى (لعبە اڵامم) ى نوسى ، بەڕوونى باس لەئیختراقى شەرق دەکات لەلایەن ئەمریکاو ئینگلیزەکانەوە ، کەبەرنامەکە لە ساڵى (1948) ەوە ، دەست پێدەکا ، بە هەڕەشەکانى (هارى ترومان) (پەیمانى ترومان) لەهەمان ساڵ (پرۆژەى مارشاڵ) بۆ بیناکردنەوەى ئەوروپا ، هەرلەهەمان ساڵى (1948) دامەزراندنى دەوڵەتى ئیسرائیل ، ئەوسا قۆناغى دەستوەردان و پشتگیریی کودەتا دەست پێ ئەکا ، لە ” موحەمەد موسەدەقى ” ئێرانەوە (1952) کە بەدەنگى خەڵکیش هاتبو ، بۆ کودەتا لەیەمەن ، بۆ عێراق (1958) … هتد … ئێستا نەک ئەمریکا ، کەسێکى ئاسایی لەم هەر وڵاتێکى شەرقى ، یان کوردوستان ، دەتوانێت تەنها دیدارێک ئەنجام بدا ، بە پێدانى بڕێک پارەى زۆر بۆ بەرپرسێکى ئەمریکى یان ئەندامێکى کۆنگرێس ، لەبەرامبەر ئەوەدا، ڕۆڵێکى بەرچاو ئەدرێتە ئەو کەسە شەرقییە لەناوچەکەدا.. تۆ پێتوایە سەدان سیاسیی و بازرگانى خەلیجى عەرەبى و ناوچەکە بەگشتى ، کێ پاڵپشتى یان دەکات ؟. حیکمەت چییە لەوەى کەس دەست ناخاتە بەر کاریان ؟. دەبوو مالکى (40) ملیار دۆلارى دابا ، کورد (400) ملیارى بدابایە ئەمریکا ، هەرپارەى ئەو نەوتەبوو ، کەسەدام داى بەچەک و کۆمەڵکوژیی کردن .
تەوەرى سێهەم : کورد چى بکات ..؟.
یەکەم : دابەشبونەوەى یەکێتى و پارتى ( نەگبەتیە گەورەکە).
پێش هەرشتێک ، ڕاى گشتى لەبرى داعش ، دەبێت ئاگاداریی مەترسییەکانى دابەشبونى یەکێتى و پارتى بکەن ، لەپرسى داعشدا. هیچ کاتێک لەمێژووى ئەم (2) حزبەدا ناکۆکییەکانیان وەک ئەم چەند ڕۆژە نەبووە ،(ی،ن،ک) زیاتر لە (10000) چەکدارى ( لە دژە تیرۆر- ئاسایش- پێشمەرگەى کۆن و نوێ) ئاڕاستەى کەرکوک و خانەقین کردووە .هەرچى پیشمەرگەدێرینەکانى ناوگۆڕانیشە ، سەرلەنوێ تێکەڵکراونەتەوەو ، لەبەرەى جەنگدان ، (پ ، د ، ک) جوڵەى بەهێز نەکردووە . هۆکارەکەشى ئەو پەیوەندییەیە کەپارتى لەزۆنى سووننى دا ، دەستى پێوەگرتووە ، بەپێی زانیارى ووردو درشت ، کەنوێنەرایەتییە جیهانییەکان لەعێراق داویانە ، بەوڵاتەکانى خۆیان ، ڕێککەوتنێکى (3) قۆڵى لەنێوان (پارتى-عەزەدوورى-داعش) هەیە.پێشتریش بۆماوەیەک دورى لەهەولێربووەو،چەندین ساڵیشە بارەگاى حزبى بەعس و سووننە لە پیرمام بونى هەیە !.
بۆئێمە ترسە گەورەکە،ئەوەیە مێژووى کورد سەدان نمونەى ناشرینى ئەوتۆى تیایە،هەرکاتێک میرو شۆڕشگێرەکان زانییان ، کار لەبەرژەوەندییان نییە ، مەسەلەى کورد ئەکەنەوە بەخورى ، شۆڕشەکە تێک ئەدەن ، لەئێستا ئەم حزبانە بەپێی دابەشبونى مەزهەبى و بەرژەوەندیی خۆیان ، پێوانەى نیشتمانیی ئەکەن . خۆگەرنا کێ دەستیگرتون ، بچنە ناوچەداگیرکراوەکان و لەگەڵ ڕۆژئاواى کوردوستان هەر ئەمڕۆ یەکبگرن ؟
دووەم: کورد،سیاسەتەکەشى ، کوردانەیە ، عاتفییانەیە،بەحەماسەتەوە سیاسەت دەکەن ، قسەدەکەن ، دەنوسن، جێی حەپەسانە لەشوێنە گشتییەکان،یاخود ڕێگەوبانەکان ئەوەندە خێراو بەسورعەتن،بێ ئەوەى هیچ کامیان مەهامێکى هەبێت،تاپێی بگات .گرفتى ئەوەڵ و ئاخرى ئەم میللەتە بەپێچەوانەى گەلانى دونیاوە ئەوەیە: قوربانى ئەدات،بەڵام ناگاتە ئامانج !..
لەپرۆسەى ئازادیی،یەک جوندیی عێراقی لەسەر شەقامێکى عێراق نەبوو،ئەمان چوون دەوڵەتیان دروستکرد،سوپایان پێکهێنا،دیجلەو فوراتیان لەتەقینەوە پاراست .ئەنجامەکەى ئەوهەڵە مێژینەیە،کەقەد عارى پێناگرن .ئێستا (3) بەشى سووننە بەرەو کوردوستان دێن،ئەسیل نوجەیفى هەڵهاتووە لەکوردوستانە،ئەندامەکانى ئەنجومەنى پارێزگا خۆیان هاتوون یەخەى کورد ئەگرن،کەپێشمەرگە بیانپارێزێت،کورد ئەقڵى پێ ناشکێ ئیمزا و پەنجە مۆر بەیەک بەیەکیان بکات،تا بیکاتە پەڵەو بەڵگەیەکى مێژوویی بەناوچەوانیانەوە .دەستکەوتەکەى خۆشى پێ مسۆگەربکات،ئەو هێڵە جوگرافیەى سووننە (80) ساڵە شەڕى لەسەردەکات،ئێستا کورد دەتوانێت بەئیمزاى سووننەکان،خاکى خۆى وەربگرێتەوە .کێ دەنگ ئەکا ؟. کێ دەستى گرتون ؟ لەکێ ئەترسن ؟.
داعش،پێش ئەوە ى دژى مالیکى بێت،بۆ ئەوەیە بەڕە لەژێر پێی کورد دەربهێنێت .یەپەگە پێش پارتى و یەکێتى لەمە تێگەیشت،هەر زوو پاڵپشتى خۆى بۆ باشورى کوردوستان دەربڕى .باشور شیردەرە،خۆراکدەرى پارچەکانى ترە،لەڕووى ئابورییەوە نەوتەکە لێرەیە،لەڕووى شارستانییەت و مێژووەوە ،کلتورەوە، ئەولەویەت لەباشورە .ئەمرى واقیع،سیمڕ لەباشورەوە با دەرپەڕێت .ڕاستییەکەى ئەمجارە کورد ئەم فرسەتە لەدەست بدات،هەقە بەتوێکڵە شووتى ئەوانەى سیاسەت دەکەن لەو دەڤەرە ڕاوبنرێن .
تێبینى : بەمزوانە سەبارەت بە ” ڕەهەندە جیهانى و ئیقلیمییەکانى داعش ” قسەدەکەین .
