عیماد عەلی : مالکی و داعش لە دووتای تەرازویەکدا .
کۆمەڵێک لایەن و کەسایەتی تەنانەت لەوانەی نزیک مالکی ـ شن ، لە پاش دەرکەوتنی دەرئەنجامی هەڵبژاردنەکان داوایان لەئەمریکا کردوە بە هانایانەوە بچێت و نەهێڵێت سێبارە خۆی بۆ سەرۆک وەزیران بپاڵێتەوە . بە بروای ئەوان مانەوەی مالکی دەبێتە هۆی سەرهەڵدانی توندرەوی زیاتر و شڵەژان و دابەشکردنی عێراق و ، ئەگەر بکرێت بە شێوەیەکی ئاسایی لەو نیازەی پاشگەزی بکاتەوە .
دیارە ئەمریکای ئۆباما کاتێکی زۆری دەوێت بۆ وەڵامدانەوە ، تا ئەم روداوانەی دوایی عیراقیش هیچ وەڵامێکی نەداونەتەوە و ، ئێستاش هەموو کارلێکەکان بەیەکداچون و زۆر لە بۆچونەکان ئاڵۆزبون و هەڵوێستی کۆتایی لەمەر باردۆخی نوێی عیراق لەلایەن ئەمریکاوە تا ئێستاش بەتەواوەتی یەکلایی نەبۆتەوە .
بە پێی هەندێک زانیاری ، ئاماژەکان بۆ ئەوە دەچن کە ئەمریکا بە نهێنی لەهەوڵی ئەوەدایە لەگەڵ ئێران بگەنە هەڵوێستێکی هاوبەش بۆ دیاریکردنی مامەڵەیەکی گونجاو بۆ بارودۆخە نوێکەی عیراق .
چەندین راوبۆچون لەئەمریکا هاتۆتە ئاراوە ، دیارترینیان ئەوەیە، پاش دارمانی سوپای عیراق ، ئیتر پێویستە مالکی لەسەر کورسیەکەی نەمێنێت و ئەرکی خۆرێکخستنەوە بە کەسێکی شیعەی تر بسپێردرێت ، بەڵام لەبەرامبەردا و لەم کاتەدا ، رایەکیتر سەریهەڵداوە کە کار لەسەر ئەوە بکرێت بۆ ئەوەی بتوانرێت لە دابەشبونێکی دەستورییدا دەسەڵاتی عیراق لەسەر بنەمای فیدراڵیزم یان بە ێەلاحیەتێکی گەورەتر بۆ هەرێمەکان رێکبکەون ، ئەگەر مالکیش لەسەر حوکم بێت یان هەریەکێکی تر شایانی بیرلێکردنەوەیە ، دەبێت ئەوەش لەبەرچاو بگیرێت کە پاش روخانی سوپاکەی لە موێل ، مالکی زۆر لە جەماوەرێتی خۆی لەدەست داوە و دەبێت ئەوە پێش وەخت بزانرێت کە دەتوانێت ئەرکە نوێکانی جێبەجێ دەکات یان نا .
لەم بارەوە ، ئێران تا ئێستا بە راشکاوی رای خۆی دەرنەبریوە ، بەڵام ئەوەی درکاندوە کە بۆ پاراستنی بەرژوەندیە هەرێمایەتیەکانی تەنانەت دەکرێت سازش لەسەر هەندێک داواکاری پێویستی خۆی بکات، چاودێرانیش وای دەخوێننەوە کە دەشێت ملکەچ بێت لەسەر لابردنی مالکی و دانانی کەسێکی شیعەی تر کە جێی متمانەی بێت .
ئەوەی بۆ پرسی کورد گرنگە لەم کاتە هەستیارەدا ، بیرکردنەوە لە چۆنێتی مامەڵە کردن لەگەڵ هەر پێشهاتێکدا لە پاش دەرکەوتنی داعش،کە وەزعەکە بەباشی بۆ بەدیهێنانی ئامانجەکان کەوتۆتەوە و، پێویستە بە دیقەت مامەڵە لەگەڵ سەرجەم کەیسە هەنوکەییەکاندا بکرێت .
پاش هەرەسهێنانی سوپای عیراق ، مالکی ئەو کەسە نابێت کە پێشتر خۆی دەنواند، ئەوە نەبێت مانەوەی لە دور مەودادا دەتوانێت پایەکانی تاکرەوی خۆی قایم بکات ، بەڵام ئەو خەتەرەی لەسەر کورد کەم بوەوە ، لەم قۆناغەش ئەگەر بۆی بکرێت تەنازول و سازش لەگەل کورد دەکات ئەگەر کورد بریاری یەکلاکەرەوەی خۆی نەدات . ئەگەر کەسێکی تریش بۆ سەرۆک وەزیرانی عیراق دیاریکرا ، ئەوە مامەڵەکردن و هەڵێستی کورد لە پێگەی بەهێزەوە دەبێت ، بەمەرجی دابینکردنی پێداویستیە سیاسی و ئابوریە گرنگە نێوخۆییەکانی کوردستان .
لەبارێکی ترەوە ، پێویستە کورد راوبۆچەنەکانی ئێران و ئەمریکا بە باشی بخوێنێتەوە و قازانجی جموجوڵەکانی داعش تا بێت بۆ مکۆمکردنی ماڵی کورد و بەهێزیی لە مامەڵەکردن لەگەڵ ناوەندی عێراقدا بەباشی بقۆزیتەوە . لەو نێوەندەشدا ، سەرەرای لەبەرچاوگرتنی زەرەرەکانی داعش لەمەر پرسە ستراتیجیەکەی کورد ، دەشێت کورد یاریەکی جوانی خۆی لە نێوان داعش و ناوەندی عیراق دەست پێبکات و هەردوکیان لە دووتای یەک تەرازودا دانێت ، هەر کاتێک پێویست بکات بە شێوەیەکی ناراستەوخۆ بەلایەکدا بیشکێنێتەوە و بەهیچ شێوەیەک خۆی بەلایەکدا یەکلایی نەکاتەوە لەم کاتەدا .
ئەوەی زۆر گرنگە ، لەم وەزعە تازەیەی عێراقدا و ، زۆر پێویستە مامەڵە نوێکەی ئەمریکا و ئێرانیش کە لە مەودایەکی نزیکدا لەگەڵ عێراقدا روون دەبێتەوە ، بزانێت و، بە وردی لێکیبداتەوە و چۆنێتی مامەڵەکردن لەگەڵ ناوەندی عێراقبە پێی هەڵوێستى نوێکان بێت و ، بە دەستەجەمعی سەرجەم لایەنە کوردستانیەکان پەیوەندیە دیبلۆماسیەکان و مامەڵە دەرەکیەکان رێکبخرێتەوە و ، هیچ کەس و لایەنێک تاک لایەنانە رەفتار نەکات .
