زانـا عوسمان : كاتێك مزگه‌وته‌كان ده‌بنه جێگره‌وه‌ی باره‌گای حیزبی !
کاتێک حزبایه‌تی و هه‌ڵبژاردن ده‌که‌وێته ناو مزگه‌وته‌وه , ته‌واو دنیایه‌کی جیاواز دروست ئه‌بێت ، ته‌واو هه‌ره‌س به‌م گه‌وره‌ییه‌ی مزگه‌وت دێت که‌له‌دین و گرنگیه‌تی چه‌سپاوه ، گواستنه‌وه‌یه‌کی ته‌واو پێچه‌وانه‌ی دین به‌سه‌ر مزگه‌وته‌کاندا باڵ ئه‌کێشێت له‌جیاتی ئارامی روحه‌کان ، ئازار روحه‌کان ئه‌کوشێت و فراوانیه‌کی جوان و پڕئارامی له‌ته‌نگی حزبایه‌تیه‌کی دونیاییه‌وه ئه‌و جوانی و گه‌وره‌ییه قڵپ ئه‌کات . دنیا خه‌راپ ئه‌بێت بۆئه‌مه‌ش چه‌ند نیشانه‌یه‌ک هه‌یه که به‌چه‌ند خاڵێک باسی لێوه کراوه ، به‌ڵام لێره‌وه دوای ئه‌وه‌ی حزبایه‌تی په‌ل ئه‌کێشێت بۆ ناو مزگه‌وته‌کان پێموایه سه‌ره‌تای روخانی شکۆو گه‌وره‌یی مزگه‌وت له‌م چه‌رخه‌دا نیشان ئه‌دات ، له‌گه‌ڵ ئه‌مه‌شدا روکه‌شیه‌کی دینداری وه‌ک مانگ ئه‌دره‌وشێته‌وه به‌دیوه تاریکه‌که‌ی!
حزبی خۆسه‌پێن چۆنی گه‌ره‌ک بێت وائه‌کات ، چۆنی بوێت بوێر ئه‌بێت به‌رامبه‌ری ، حه‌زی له‌شتێک نه‌بێت ئه‌گه‌ریش باشبێت بێ حه‌زئه‌بێت به‌رامبه‌ری چونکه له‌وانه‌یه له‌گه‌ڵ ئه‌و سه‌رکه‌وتنه نه‌بێت که‌خۆی به‌رنامه‌ی بۆ داڕشتوه ، ئه‌و سیسته‌مه‌ی که‌هه‌یه له‌ئێستادا سیسته‌مێکه له‌دایکبوی عه‌لمانیه‌ته به‌ڵام به‌ڕه‌نگ و تام و بۆنی دیکتاتۆریه‌وه نه‌ک دیموکراسی ، ئه‌وه‌ی هه‌یه ده‌یکات بۆخۆی بۆمانه‌وه‌ی چ رێگایه‌ک باش و راست بێت له‌گه‌ڵ کاری حزبایه‌تیه‌که‌ی مه‌ست ئه‌بێت له‌گه‌ڵی به‌ڵام به‌هۆشه‌وه ئه‌یکات تابگاته ئامانجه‌کانی ، به‌رامبه‌ر ده‌ره‌وه‌ی خۆشیان به‌نهێنی ئه‌که‌ونه دوای ئه‌وانی تره‌وه تابه‌نهێنی و دور له‌قاڵبی حزبایه‌تی خۆیه‌وه به‌ڕه‌نگێکی تر به‌ناوێکی تر بیکاته پاڵپشت و پشتیوانی خۆی ده‌کرێت له‌مه‌یاندا دوو تێکه‌ڵه‌ی دیموکراسی و دیکتاتۆری ببینین ، به‌ڵام هه‌ردوکیشیان دژن به‌رامبه‌ر ئه‌وانه‌ی به‌دوایان ئه‌که‌ون، به‌ڵام ئه‌وان بیهۆشی دونیانه ! نه‌ک خه‌مخۆری دین و موسوڵمانان .
لێره‌وه چه‌نده خراپی حزبه دیکتاتۆره‌کان ئه‌بینین به‌هه‌مان شێوه خراپی حزب و گروپه ئیسلامیه‌کان ئه‌بینین له‌قاڵبی دینیه‌وه ، به‌ڵام به‌ڕێژه‌ی جیاواز هه‌یه چۆ رێک دیکتاتۆریه‌ت دێنێته به‌رهه‌م به‌ڵام مادام هه‌یه پێویسته ناوی بهێنرێت ، هه‌شه له‌ته‌ک دینه‌وه رۆچۆته ناو دنیایه‌ک له‌دیکتاتۆریه‌ت .
له‌به‌راوردکردنی نه‌فه‌سی دیموکراسی و دیکتاتۆریدا به‌رهه‌مێکمان پێشکه‌ش ئه‌که‌ن ، که له‌دیموکراسیدا هیچ کاتێک چه‌ند که‌سێکی ده‌ست به‌تاڵ و بیر کۆن و به‌کرێگیراوی وڵاتانی تر ناتوانێت ببێته که‌ڵه‌گاو به‌سه‌ر هه‌زاران که‌س بدات و به‌که‌یف و ئاره‌زوی خۆی چۆنی گه‌ره‌ک بێت بیانشێلێت ، چونکه ئه‌م کاره ته‌نها قاڵبونه‌وه‌یه‌که به‌ناو دیکتاتۆریه‌تدا ، ئه‌و جه‌نجاڵی و مه‌ینه‌تیه‌ی که‌ئێستای مرۆڤایه‌تی تییکه‌وتوه له‌م هه‌رێمه‌ی ئێمه‌دا هیچ کات و سه‌رده‌میک له‌وه‌ته‌ی دینی ئیسلام هه‌یه مرۆڤ خۆی خۆی گه‌مژه نه‌کردوه به‌رامبه‌ر ئه‌وه‌ی راسته بڵێت راسته‌و ئه‌وه‌ی خراپه بڵێت خراپ ، چونکه چۆن گرەنتی باشی ژیانی هه‌بێت بێ یه‌ک و دوو باشه‌ی بۆ ئه‌کات به‌پێچه‌وانه‌شه‌وه به‌ناوی دینه‌وه!؟
له‌سه‌رده‌مه‌کانی پێشتر بانگخوازو رۆشنبیره ئیسلامیه‌کان نیشانده‌ری رێی راستی موسڵمانان بونه به‌ڵام ئه‌وانه‌ی ئێستا له‌ته‌ک حزبه‌کانیانه‌وه رێگایان ئه‌و رێگایه‌یه که‌لێیه‌وه به‌رژه‌وه‌ندیه دنیایه‌کانیان لێده‌هێننه‌دی، بۆ به‌رژه‌وه‌ندیه دینیه‌کانیش دوباره رێژه‌یه‌کی که‌م له‌به‌رچاوئه‌گرن به‌ڵام ئه‌ویش له‌هێزێکه‌وه بۆ هێزێکی تر جیاوازه بگره له‌ناو خودی هێزێکیشدا که‌سه دینیه‌کان که‌خۆیان به‌ده‌م راستی کۆمه‌ڵگا داده‌نێن یه‌کیان شتێک حه‌رام ئه‌کات و ئه‌ویتریان هه‌ر له‌ناو خودی حزبه‌که‌دا حه‌ڵالی ده‌کات، که‌ئه‌مه‌ش لێره‌وه هۆکارێکی ئاشکرا له‌هۆکاره‌کانی حزبایه‌تی ئه‌مانه‌وه بۆ به‌رژه‌وه‌ندیه دونیایه‌کان به‌سه‌ر دینه‌وه خۆی فه‌رزده‌کات و خاوه‌نه‌که‌شی به‌سه‌ر دینه‌وه ئه‌یچه‌سپێنێت بێ ئه‌وه‌ی راستی دینی تێدابێت .
کاتێک مزگه‌وته‌کان له‌شوێنی عیباده‌ته‌وه بۆ ئارامی روحی مرۆڤه‌کان بۆته روتێکردنی نایابترین شوێنی دونیا که‌تێیدا به‌ئارامی و یه‌کڕه‌نگی و دور له‌حزبایه‌تی و کڕین‌و فرۆشتن و …. هتد ، مرۆڤه‌کان تێیدا خواپه‌رستی ده‌که‌ن به‌جه‌سته‌و جلوبه‌رگێکی خاوێن ئائه‌وه ئه‌وکاته‌یه که‌لێیه‌وه مرۆڤ هه‌موو جوانیه‌کانی ژیان و گه‌وره‌یی و ده‌سه‌ڵاتی خوای گه‌وره‌ی دێته‌به‌رچاو ده‌که‌وێته بیریه‌وه ، به‌و یادکردنه‌وه‌یه له‌خوای گه‌وره به‌جێبه‌جێکردنی ئه‌رکه دینیه‌کانی ئاوێک به‌ڕوحه ماندو تینوه‌که‌یدا ئه‌کات و سه‌رتاپا ئارامی جه‌سته‌ی دائه‌پۆشێت .
به‌ڵام لێره‌وه واخه‌ریکه هێواش هێواش که‌چه‌ند ساڵێکه حزب و گروپه ئیسلامیه‌کان به‌ڕێژه‌ی جیاواز شۆڕبونه‌ته‌وه بۆناو مزگه‌وته‌کان له‌ڕێگای پیاوه دینیه‌کانیانه‌وه خزاندنی لایانگرانیان هه‌ر لایه‌نه‌و بۆ ئه‌و مزگه‌وته‌ی که‌پیاوه دینیه‌کانیان له‌سه‌ر مینبه‌ره‌کانه‌وه وتاره‌کانی خۆیان ئه‌چڕن به‌به‌رگوێی خه‌ڵکدا، ئالێره‌وه مزگه‌وته‌کان له‌گه‌ڵ ئه‌م هێواشیه‌دا قورساییان له‌لایان پیاوه دینیه سیاسیه‌کانه‌وه که‌مئه‌بێته‌وه به‌ئاڕاسته‌ی قورسایی مه‌ڵبه‌ندو کۆمیته‌و دیوه‌خانه‌کانی ئه‌و حزب و گروپه دینیانه‌وه ئه‌چێت که‌ده‌یانه‌وێت مه‌رامه دنیایی و سیاسیه‌کانی خۆیانی لێبێننه‌دی ! له‌پاڵ کاولکاریه‌که‌ی دونیای حزبایه‌تی دینیش ناشیرین بکه‌ن و مرۆڤه‌کان شوێنێکیان نه‌بێت هۆکارێکیان نه‌بێت که‌تاوێک لێیه‌وه ئارامی به‌ڕوحه‌کانیان ببه‌خشن، مرۆڤه‌کان ته‌واو شه‌که‌تی ده‌ستی ماڵکۆکردنه‌وه‌و سیاسه‌تن ته‌واو دنیا ئاڵۆزبوه ، هه‌موو شـتێک، هه‌موو شوێنیک بۆته شه‌ڕه ره‌نگ و شه‌ڕه به‌ش به‌شێنی، هه‌موی بۆته کوتله‌و کوتله‌چیه‌تی و …. هتد .
ته‌نها مزگه‌وته‌کان ماون که‌شوێنی کۆبونه‌وه‌ی هه‌موو ره‌نگه‌کان و هه‌موو بیرو پله ئابوریه جیاوازه‌کان بن، شوێنێک بێت بۆ سه‌قامگیری ده‌رونی مرۆڤ خۆی، به‌ڵام هه‌موو ئه‌وانه له‌چوارچێوه‌ی مزگه‌وتدا له‌سه‌ر ده‌ستی ئیسلامی سیاسی ئه‌ویش به‌شبه‌شێنی تێکه‌وتوه، ته‌نانه‌ت هەندێک مزگه‌وت به‌ناوی که‌سه ئیسلامیه سیاسیه‌کان ده‌ناسرێنه‌وه که‌لێیه‌وه وتاره‌کانیان پێشکه‌ش ده‌که‌ن، خودی ئامادەبوانیشی هه‌مان ئه‌وکه‌سانه‌ن که‌سه‌ر به‌و ره‌نگ و سه‌رکرده‌یه‌ن که وتار ئه‌دات که‌لێیه‌وه ده‌یانه‌وێت دین بۆ خۆده‌وڵه‌مه‌ندکردنی خۆیان به‌کاربهێنن له‌ڕێگای حزب و گروپی ئیسلامیه‌وه، ئه‌وه‌ش کاره‌ساته، کاره‌ساته که‌سه‌ره‌تای وێرانکاریه‌کی بنه‌ڕه‌تیه به‌سه‌ر په‌یوه‌ندیه کۆمه‌ڵایه‌تیه‌کانی کۆمه‌ڵگا، خه‌ریکه تێکه‌ڵه‌ی ده‌قینه‌وه‌کانی تری بکه‌ن و ژیانی مرۆڤه‌کان ته‌واو بخه‌نه مه‌ترسیه‌وه .
بـۆیه مـرۆڤـی ئـاقــڵ و تـیـگه‌یـشــت ـ و لـه‌دیـن : ئه‌و مرۆڤه‌یه که‌هه‌رگیز دین له‌هۆکاری به‌هێزکردنی په‌یوه‌ندی خۆی به‌خوای گه‌وره ناگۆڕێته‌وه بۆ په‌یوه‌ندی خۆی به‌حزب و گروپه ئیسلامیه سیاسیه دونیایه‌کان .
