عەتا قەرەداخی : دەوڵەتی کوردی دەبێتە ئەمری واقیع .
هیگڵ دەڵێت : کاتێ رۆحی گشتی کۆمەڵگە دەگاتە ئاستی بڵندبوون تەنیا لە دەوڵەتدا دەتوانێت گوزارشت لە خۆی بکات”. ئەگەر لەم روانگەیەوە سەیری ئێستای کۆمەڵگەى کوردی بکەین لە باشووری کوردستان بە ئاشکرا ئەوە دەبینرێت کە رۆحی گشتی کۆمەڵگە لە پرۆسێسی بڵندبووندایە کە لوتکەى ئەو بڵندبوونەش گەیشتنە بە قۆناغی گوزارشت لەخۆکردنی کە ئەویش پێکهێنانی دەوڵەتە . ئەمە ئەگەر لە روانگەى رۆحی گشتی کۆمەڵگەوە سەیر بکەین. کە بێگومان کاتێ هیگڵ کۆمەڵگە بە بنەما دادەنێت ، مەبەستیەتی کە یەکەی سەرەکی پێکهێنانی دەوڵەت کۆمەڵگەیە کە ئەو لەو سیانەیەدا دیاری دەکات لە پەرەسەندنی کۆمەڵگەدا ، دەوڵەت پلەى سێیەمە کە یەکەمیان خێزان و دووەمیان کۆمەڵگەى مەدەنی و سێیەمیش دەوڵەتە . واتە ئەوەى هیگڵ لەبارەیەوە دەدوێت و ئەوەى دەوڵەت بەرهەم دەهێنێت کۆمەڵگەیە کە ئەویش لە کۆی تاکەکانی پێکدێت . واتە ئەوەى هیگڵ بە بنەمای دەزانێت و لەبارەیەوە دەدوێت کۆمەڵە نەک تاکەکەس ، یان نوخبە . هەر بۆیە لەم روانگەیەوە کاتێ ئێستا لە باشووری کوردستاندا ، دەنگی ناسازی ئەو تاکەکەس یان نوخبە بچووکە سیاسیە دەبیستین کە بە هۆی بەهێزی ئینتیمای مەزهبیان و باڵادەستبوونی ئینتیمای مەزهەبیان بەسەر ئینتیمای نەتەوەییاندا بە ئاشکرا دیارە دژایەتی درووستبوونی دەوڵەتی کوردی دەکەن و گۆڕانی بۆ عێراقی یەکپارچە دەڵێن ، ئەوە لە بنەماو خاسێتـە نەتەوەییەکان داشۆراون و ئینتیمای مەزهەبییان وایلێکردوون کە دڵسۆزی و پەیوەستی خۆیان بۆ شیعەی عێراقی دەردەبڕن . بەڵام هەڵوێستی ئەمانە جگە لەوەى کە هەڵوێستێکی پڕ لە ریسواییە ، رۆڵ و کاریگەرییەکی ئەوتۆیان نابێت چونکە رۆحی گشتی کۆمەڵکە کە رۆحێکی خاوێنە هیچ سنوورو بەرژەوەندییەکی تایبەتی ناناسێت ، رۆحی پیس و بەرژەوەندپەرست و مەزهەب پەرستی ئەو تاکو گروپە بچووکانە زوو رادەماڵێت ، بۆیە بوونی ئەو دەنگە ناسازانە هیچ جێگای مەترسی نییە کە لێرەو لەوێ دڵسۆزی خۆیان بۆ شیعە دووبارەو سەدبارە دەکەنەوەو بە دەنگی بەرز لایەنگری عێراقی یەکگرتوو ، عێراقی یەک پارچە دەکەن . ئەوانەش هاووڵاتی ئاسایی نین بەڵکو بریتین لە هەندێ بەرپرس کە لە بنەڕەتدا ئینتیمای مەزهەبیان نەک کوردایەتیان فەرزى کردوون بەسەر هەندێ حیزب و لایەنی سیاسی لە کوردستاندا کە بەردەوام زیانی سیاسیان لەو حیزبانەو لە گەلی کوردیش داوە .
ئێستا سەرباری ئەوەى کە رۆحی گشتی کۆمەڵگەى کوردی لە پرۆسێسی هەڵچوون و بڵندبووندایە بە ئاراستەى گوزارشت لەخۆکردنی کە ئەویش لە دامەزراوەى دەوڵەتدا دەبێت ، بنەماکانی تریش بۆ پێکهێنانی دەوڵەتی سەربەخۆ لە باشووری کوردستاندا بەرەو ئامادەبوون دەچن . کورد ئێستا لەسەر ئەرزى واقیع بووەتەوە بە خاوەنی خاکی خۆی . لە رووی هێزەوە ، ئێستا هێزی پێشمەرگەى کوردستان جۆش و خرۆشێکی باشی وەرگرتووەتەوەو گیانی بەرخوردان و خەبات و تێکۆشانی پێشمەرگانە زیندوو بووەتەوە ، ئێستا هەست بەوە دەکرێـت ئینتیمای تاکی کورد بۆ نیشتیمان و نەتەوە لە هەموو کاتێک بەهێزتر دەبێت و سەرباری ئەو هەموو کەموو کورتیانەى کە لە پێداویستیەکانی ژیانی رۆژانەدا هەیە ، بەڵام هەست دەکرێت زیندووبوونەوەى ئینتیمای نەتەوەیی و نیشتیمانی لە ئێستادا بووەتە بەربەست لە رێگای دەرکەوتنی پشێوی و ئاڵۆزی ناوخۆدا کە دیارە ئەوەش ئەرکی حکومەتی هەرێمی کوردستانە کە بە هەموو شێوەیەک هەوڵبدات بۆ چارەسەرکردنی کێشەکانی ناوخۆ لە موچەو سووتەمەنی و پێداویستیەکانی تری ژیانی رۆژانەى خەڵک بۆ ئەوەى ئەو شتانە نەبنە هۆی لاوازی هەڵوێستی حکومەت و دڕدۆنگی جەماوەر بەرامبەر بە دەسەڵات چونکە لە بارودۆخێکی ئاوەهادا کورد لە هەموو کاتێک زیاتر پێویستی بە یەکێتی و یەکبوون هەیە .
لە لایەکی ترەوە ئێستا بارودۆخی نێو دەوڵەتی بە ئاراستیەک دەڕوات کە باسکردنی دەوڵەتی کوردی خەریکە دەبێـتە باسێکی گەرم و لەم لاو ئەولاش باسی پشتگیری و دانپێدانانی هەندێ دەوڵەت بۆ سەربەخۆیی باشووری کوردستان دەبیسترێت کە ئەمەش ئەوە نیشان دەدات کە مەسەلەى سەربەخۆی و درووستکردنی دەوڵەتی کوردی بەرەو ئەوە دەچێـت ببێتە ئەمری واقیع . بۆیە ئەوەى لە ئێستادا گرنگە ئەوەیە کە سەرکردایەتی سیاسی کوردی وریایانەو بە لۆجیکی عەقڵ کاربکات و هەموو هەوڵ و توانایەکی خۆی لەسەر ئاستی ناوەوەو دەرەوەش بخاتە کار . یەکەم / بۆ ئامادەکردنی زەمینەى ناوخۆ بۆ ئەو مەبەستە . دووەم / بۆ پەیداکردنی پشتگیری نێودەوڵەتی بۆ ئەو پێشهاتە گرنگە . دیارە ئەوەش گومانی تێدا نییە کە مێژوو ناوەستێت و کورد هەر دەگات بەو ئاوەتەى بەڵام کاری جیدی و بەرنامەى جیدی نەتەوەیی نیشتیمانی و دوورکەوتنەوە لە ملکەچی زیاتر بۆ عەرەبی عێراق و دوورکەوتنەوەى سەرکردایەتی سیاسی کوردی لە چاوبڕینە پۆست و پلەو پایە لە بەغداو دەربازبوونی سەرکردایەتی کوردی لە هەژموونی گوتاری عێراقی و کارکردن بۆ ئامادەکردنی زەمینەى ناوخۆو زەمینەى دەرەوە بنەمای سەرەکین بۆ ئەوەى کورد زووتر بەو ئاواتەی بگات کە سەربەخۆیی و بیناکردنی دەوڵەتی سەربەخۆی خۆیەتی ، چونکە تەنیا لە سایەی دەوڵەتی سەرەبەخۆو دیموکراتی کوردستاندا تاکی کورد دەشێ ئازاد بێت و لە چوارچێوەى دەوڵەتی نەتەوەیی خۆیدا خەبات بکات بۆ دروستکردنی سیستێمێکی سیاسی و ئیداری ئەوتۆ کە نوێنەرایەتی جەماوەری خەڵکی کوردستان بکات بە جۆرێک کە حکومەت و دەسەڵاتی هاووڵاتی بێـت نەک دەستەڵاتی نوخبەى سیاسی بە تەنیا .
