سەربەست عباس : ساڵى 2014 ساڵى نەگبەتى یان ڕەحمەتى کورد.
ئەگەرچى رۆشتن و هاتنى کات (چرکە و مانگ و ساڵ) هەموو وەک یەکن و جیاوازیان تەنها لە گۆڕینى ژمارەدایە ، رە نگە ئەم ڕستەیە زور ڕاست بیت بەمانا فیزکیە گەردوونیەکەى ، بەڵام خودى گرنگیە کە لەڕۆژمێرى خودى مرۆڤەکان خۆیاندایە ، کە بۆ پێوانەو بەراودیى کارو چالاکى ژیانى ڕۆژانەى مرۆڤەکانە . وە رۆژمێرى ساڵیش وەک مێژوو خۆى وێنا دەکات ، بۆ تۆمارکردنى سەروەرى نەتەوەو گەلان ..
مێژووى ساڵ ژمێرى نەتەوەى کورد بەدریژاى ساڵانى دروست بوونى خۆى بەجیاوازتر لەگەلان و نەتەوەکانى ترى دونیا ، ڕە نگە هەموو ساڵەکانى هیچ جیاوازیەکى واى نەبووبیت ، کەجیا وازبێت لە میژووى دروستبوونى حوکمڕانى چ لەڕووى ئاستى ناوخۆیى و دەرەکى و نیو دەوڵەتیش .
ڕەنگە نەشونمایەکى پێشکەوتنخوازى لەبە رجەستەکردنى مافەکانى کوردا خۆى وێناکردبێت .
بەڵام ئەم نەشونمایەیش لەگەڵ ڕۆشتنى کات و پیشکە وتنى گەلانى دونیا و گۆڕینى سیستەمى حوکمڕانیان لێوان لێو بووە لەگەشەى خۆرسکى سروشت لەسەر ئاستى جیهانى ..
سەرەتاى هاتنى ساڵى 2014 بۆ هەر تاکێکى عێراقى جێگەى ئومێدێکى گەورە بوو ، دڵخۆش بوون بەئەنجام دانى پرۆسەیەکى گەورەى وەک پرۆسەى هەڵبژاردن و گۆڕینى سیستەمى سیاسى ووڵات و لادانى دەم و چاوە سیاسیەکانى سەرکورسى دەستەڵات لە کەشیکى بەناو دیموکراسى دا بەڵام ، دەرئەنجامى برۆسەى هەڵبژاردن و کیشمەکیشمى سیاسى و حوکمى تاک ڕەوانەو کیشەى مەزهەبى تایفى و بە لاماردانى چەند شاریکى سونە نشیندا گیرکردنیان لەلایەن ریکخراوى تیرۆرستى داعشى بەناویی ئیسلام ، هەموو هاوکیشە ئومیدبەخشەکان پێچەوانە بوونەوەو عیراقى گەڕاندەوە بۆ سەردەمى خەلافەت.
بۆ عێراقیەکان ئەم ساڵە بەشکسێکى دەساڵەى دواى حوکمرانى ڕژێم دادەنرێت ، ئەم ساڵەش گەورەترین شکستى سەربازى میژووى حوکمرانى سەربازى عیراقى بوو لە رووى بەرگرى و لەدەستدانى نەمانى متمانەى سەربازى و بەرگرى لەناو گەل و میلەت..
شکستی ئابوورى عێراق یەکێکیکە بوو لەو نەهامەتیانەى کە لەم ساڵدا بەرۆکى کەرتى ئابورى حکومەتى عێراقى گرت ، جەنگى دژ بە تیرۆرو لە دەستدانى ئەو بیرە نەوتانەى ، کە دەکەویتە ناوچەکانى ژیر دەستى داعش و دابەزینى نرخى نەوت و ڕاکیشانى قەرزى نێودەوڵەتى و فرۆشتنى نەوتى داعش بەناو بازاریى ڕەشەوە جاریکیکە ژیرخانى ئابوورى عێراقى خستەوە ژێر باریى قەرزەوە .
کاریگەرى ئەم ساڵە بۆ ( پێگەى کورد ) ى هێندەى سەدەیەک کارگەرى ئیجابى و سلبى هەبوو لە ڕووى ئابوورى و کۆمەڵایەتى و سیاسیەوە .
لەڕووى ئابووریەوە : حوکمەتى کوردى ساڵیکى پر لە نەهامەتى و قەیراناویى بەڕێکرد . هەر لەسەرەتاى هاتنى ئەم ساڵەشەوە ، کیشمەکیشى سیاسى و حوکمى تاک ڕەوانەى سەرکردایەتى سیاسى بەرۆکى ئابوورى و کەرتى وەبەرهینانى گرت . بڕینى ( بودجەو موچەى فەرمانبەرانى هەرێم ) لە لایەن حوکمەتى عێراقیەوەو لە ساتەوەختیکى تەواو هەستیاردا رووبەرووى میلەت بووەوە .
نەبوونى هیچ پلانێکى کەرتى ئابوورى و پشت بەستن بەداهاتى عێراق و نائامادەسازى بیست ساڵەى حوکمڕانى ئابوورى کوردى و قەرزکردن لەبانکى نێودەوڵەتى ، بۆجارێکى تر ژێرخانى ئابوورى دەوڵەتى کوردى هێنایەوە سەر سفرەى خاڵى ..
لەڕووى کۆمەڵایەتیشەوە : هاوڵاتیانى عێراق بەگشتى و هەرێمى کوردستان بەتایبەتى ساڵێکى د روون ناسازو و تەواو دژواریان بەڕێکرد ، شکستى کەرتى ئابورى ووڵات و بڕینى بوودجە و نەناردنى موچە لەلایەن حوکمەتى بەغداوە و شکستى کەرتى وەبەرهینان و نەمانى پارە لەبانک و سەر هەڵدانى بێکارى و شەڕى پەرنگاربوونەوەى پێشمەرگە دژ بەڕیکخراوى تیرۆستى داعش و کارەساتى ئەنفال و جینۆسایدى شەنگال و پشتیکردنى دەوڵەتى عێراقى لە ساتەوەختە هەستیارەکاندا ، روودانى هەموو ئەمانە بەسە بۆ هاوڵاتیانى گەلێک کە لەجەنگیکى دەروونى دا بژى .
لە رووى سیاسیەوە ئەم ساڵە شکۆمەندەترین و پر بەهاترین ساڵی حوکمڕانى سیاسى سە دەى کوردى بوو ، من پێم وایە سەرانى سیاسى دەبێت خوێندنەوەیەکى پۆزەنیڤانەیان بۆ ئەم ساڵە هەبێت.
بە جۆریک کە ئەم ساڵە بووە هۆى لە بێژنگ دان و شەنوکەوکردنى بەرهەمى خەباتى سیاسى ساڵانى رابردوو ، بە جۆریک روودانى هەرکارو کارەساتێک بەخۆشى و ناخۆشیەوە بە سودبوو بۆ سیاسەتى کوردى و خزمەتیکى ئەرینیش بوو بۆ نزیک بوونەوە لە دروستبوونى دەوڵەتى کوردى .
ڕوودانى هەریەکێک لەو رووداوانە لە رووى سود بینیەوە ڕۆڵ و پێگەى تایبەتى خۆى هەبوو بۆ کورد چ لەسەر ئاستى ناوخۆیی و دەرەکیى و نێودەوڵەتیش .
لابردنى ( نورى مالکى) پاش هەشت ساڵ لەحوکمرانى تاک رەوانە ببووە خەونى زووربەى عێراقیەکان و بۆ کوردیش ببووە خەونى مۆتەکە ، لەکاتیکدا کارگەرترین کەس بوو بۆ روودانى رووداوەکانى هەشت ساڵەى حوکمە تى عیراق و سەرچاوەى نیگەرانى نەیارى و دروستبوونى قەیرانەکانى کورد بوو .
یەکێکى کە ل دەستکەوتانەى کە گەلى کورد لەم ساڵدا بەخۆیەوە بینى گرتنەوە ى شارى ( کەرکوک و ناوچە دابرێرنراوە ) کان بوو بەبێ بوونى هیچ شەڕو توندو تیژیەک و وە جیگیرکردنى هیزى پێشمەرگە بوو لەو ناوچانە ، کە ئەمەش ئەو شکۆمەندیە گەورە بوو ، کە کورد بەدرێژاى سەد ساڵ خەبات نەیتوانى بوو بەدەستى بهێنێت .
ڕۆشتنى نەوت بەناوى کوردو لەسەر خاکى کوردو نادنى بۆ بەندەرەکانى جیهان و هاتنە ناوەى کۆمپانیە زەبەلاحەکانى نەوت و متمانەى بانکى وولاتان بۆ هەلگرتنى پارەى خەزنکراوى نەوت ، دەستکەوتیکى سیاسى گەورە بوو لەمیژووى حوکمرانی کوردیدا .
بە قەبارەیەکى گەورە ترو بە فۆڕمیکى جیاواتر کوردى بەڕووى جیهاندا کردەوەو پێویستیەک و پاڵپشتیەکى گەورەش بوو بۆ بەرەو پێش چوونى دروست بوونى دەوڵەتى کوردى .
شەڕى داعش و بەرنگاربوونەوەى ( جوامێرى پێشمەرگەو دانپێدانى لەلایەن حکومەتى عێراقیەوەو جیگیرکردنى موچەى پیشمەرگە لەحوکمەتى عیراقى داو خۆڕاگرى کۆبانى و بەرخودانى گەلیلاو یەپەکەو) نزیک بوونەوەى دەرهینانى پەکەکە لەلیستى تیرۆرو پاڵپشتى ولاتانى جیهان و ڕۆشتنى هیزى پیشمەرگە بۆکوبانى بەناو خاکى تورکیادا ئەو پیشوازیە گەرمەى کوردانى باکور و ئەنفال و جینۆسایدى یەزدیەکان لەلایەن ڕیکخراوى تیرۆرستى داعش توانى سەرنجى تەواى میدیا جیهانیەکان بۆلاى خۆى ڕابکیشیت و کورد بە قەبارەیەکى گەورە تر بەجیهان بناسینیت .
یەکێک لە ئەهمیەتە گرنگەکانى ئەم ساڵە ،” بریتى بوو لە دەرچوونى میلەتى کوردو لەسەر پێى خۆڕاوەستان ” لەژیر ئەو تاقیکردنە گەورەى کە لەسەر ئاستى ناوخۆى و حوکمەتى عێراقى بەتایبەت کەرتى ئابوورى نەیارکردنى ناردنە دەرەوەى نەوت بۆ بەندەرەکانى جیهان .
ئە همیە تیکى تر بریتى بوو لە هە لسە نگاندنى وولاتانى ناوچە کە و جیهان لە ڕووى متمانە و یارمە تى دانى سە ر بازى مرۆى و هاوکارى و پاڵپشتى کردنیان لە جە نگى دژ بە تیرۆر .