ئەبوبەکر جاف : بنەمای ئیمانانسییانەی دەسەڵات .
Le Principe d’immanence
1
دەسەڵات موحایس و ئیمانت و جیا نەكراوەیە لەو كایەیەی كە ، خۆی تێدا پراتیك دەكات . ئیمانتی دەسەڵات واتە جیانەبوونەوەو دەسبەردارنەبوون لە پراتیكێك كە گوتاریك نییە لە دەرەوەو گوتارێكی دەرەكی نییە لەو مەیدان و كایەیەی دەستی بەسەردا گرتووە . ئێمە عادەت و خومان بەوەوە گرتووە كە ، دەموچاوی دەسەڵات لە دەرەوە ببینین وەك حاكمێت و فەرمانڕەوایی لە سەرەوە و لە دەرەوە ، هەمیشە لە ناو مۆدێلی شا ، واشا ، حكومەت و دەزگای دەوڵەتیدا وێنای دەسەلات بكەین ، ئەم وێنا بینراوو كۆنكرێتی و دەرەكییەی دەسەڵات بەشێكە لە فڕوفێڵ و گەمەو ستراتیژی دەسەڵات لە پێناو خۆ ونكردن و خۆشاردنەوەدا. وێناكردنی دەسەڵات تەنیا لای دەوڵەت و دەزگا دەوڵەتییەكان ، زیاتر گەمەی دەسەڵات و ئەو گوتارو ئیدیۆلۆژیا كۆدێتایی و شۆڕشگێڕیانەیە دەیانەوێت وا تێمان بگەیەنن بە نەمانی فۆرمێكی سیاسی – دەستوری – یاسایی دەسەڵاتێك ، تەواو لە دەسەڵات و فشارو سەپێنراوەكانی ڕزگارمان دەبێت . بەو شێوەیە بڕوامان هێناوە : لەو پنت و جێگایەی حوكم و حاكمێت و فەرمانڕەوایی دەوڵەتی نەبێت ، دەسەڵاتیش نییە .
دژ بەم مۆدێلە دەوڵەتییە ، میشێل فوكۆ دوو تێز پێشنیار دەكات : لە لایەكەوە بەو پێیەی كە زۆر كاراو كاریگەرە دەتوانێت خۆی لەناو نەبینراو پەیپێنەبراوە كۆمەڵایەتییەكان و فەزای كۆمەڵایەتیدا خۆی ئاڵۆز بكات ، خۆی بگات بە نهێنییەكی ونبوو شاراوە ، لە لایەكی دیكەوە دەسەڵات خۆی وەك حاكمییەت مانێڤست دەكات و دەردەكەوێت ، بە شێوەیەك خۆی سێنترالیزە دەكات كە باشتر دەتوانێت ئەوە لە بیرمان بباتەوە كە هەمیشە لێرەیەو هەمیشە ئامادەیەو حوزوری هەیە ، دەیەوێت نەبینراو و بێت .
فیگیوری پاشایی و فیگیوری دەوڵەتییانەی دەسەڵات گەرەنتیی و گرەوێكی دەسەڵاتە تا بتوانێت خۆی مومارەسە بكات ، تا ئیمان و بڕوایەك بخولقێنێت تا دەسەڵاتبەسەركراوەكان شەرعییەت و سنووربەندی ببینن ، دەسەڵات هێندەی كە ئامادەیی كەیە ، بە ئەندازەی ئامادەبوونی ، نەبینراویشە ، بەڵام بە ئەندازەیەكی زۆریش وێنەیەكی زۆر گەورەی بینراوی خۆی پیشان دەدات . ئەمەش دیسان بۆ سترستیژو گەمەیەك كە گاری فریودان و چاوبەستنە ، بەڵام هەندێكجاریش وەك فێڵێك ژەناو جوڵەدا دەرنەكەوێت ، وەك میكیاڤیێلیزمێكی سینیكیی دەرنەكەوێت ، تەنیاو تەنیا میكانیكێكی ئاسان و سانای مومارەسەكردنێك .
دەسەڵات هەمیشە لۆكاڵە ، بە مسنایەی كە سێنترالیزە نییە ، بەو مانایەی چەقێك نییە بۆ دەسەڵات ، دەسەلات گەردونیی و گڵۆباڵ نییە ، تەنیا لە هەندێك شوێن و جێگری تایبەتدا خۆی وندەكات و، بە شێوەیەكی خۆر نادیارو نابینرا . بەمشێوەیە فوكۆ زۆر دورە لە مۆدێلی ماركسیتییانەی دەسەڵاتەوە . شیكردنەوەو شیكاركردنی دەسەڵات نابێت لە سوژەی مافە و یاساوە سەرچاوە بگرێت ، دەسەڵات نابێت لە ناو میكانیزمە هاوپەیمانیی و پەیمان بەستنەكاندا بخوێنرێتەوە ، دەسەڵات لەسەرە نییە ، لە خوارەوەیە ، دەسەڵات ڕێككەوتن نییە ژەسەری ، دەسەڵات خاوەندارێتی و موڵكییەت نییە تا ببەخشرێت و دەساودەسی پیبكرێت ، دەسەڵات بە دەستی چینێكەوە نییە . پێویستە میكانیزم و تەكنۆلۆژیای سوژەسازیی و سوبژێكتیڤاسیۆنی ملكەچبوون بدۆزینەوە ، ئەوانەی لە ناو پەیوەندییەكانی دەسەڵاتدان . ئێرادەی مەعریفە وەك چاودێری و سزا ئەمەمان پێدەڵێن : پنت و چەقێك بۆ دەسەڵات نییە ، ئەوەی هەیە تۆڕێكە بە ئیمانستی بوونی هەیە ، تۆڕێكی وردو دەویقی گوتار، مەعریفە ، چێژ ، دەسەڵاتەكان . بەشێوەیەكی دەقیق تۆپۆلۆژییەكان بەربكەینەوە . ئابوورییەكی سیاسی ئیرادەی داننان و ناسینەوەی سێكس ، زیاتر لە مێژووی كۆنترۆڵكردنێكی نێگەتیڤ . دەسەڵات هەمیشە بەشێك دەبێت لە دیسپۆخیتیڤی تیۆری – چالاك . فوكۆ لەناو دروشتكردن و خولقاندنی میكرۆ فیزیكی دەسەڵاتدا لە ژێر ڕۆشنایی مێژوویەكی دیسپلینەكان ، توانی ژینیالۆژییایەكی ڕۆحی مۆدێرن بە شێوەیەكی باش بهێنێتە ئاستی تێگەیشتنی خۆی ، . شیكردنەوەو شیكاركردنی دەسەڵات كارتۆگرافییەكە كە ، بۆ بابەتی خۆی ماتریالیتێی دیكە بەكار دەخات . دەسەڵات خۆی نابینێت ، بەڵام دەتوانین ئەوە ببینین كە ، ئەو دەتوانێت بیخاتە بەرچاو ، دەتوانین لە ناو مومارەسەو پراوەكردنەكانیدا ، بەرەیەكەین بۆ تێگەیشتن و تیۆریزەكردن .
2
ترسناكترین و خراپترین تێگەیشتن و شیكردنەوەو ئینشانوونسینێك لە بارەی دەسەڵات و دەزگاكانییەوە ، ئەو تەفسیركردنەیە كە هەمیشە تەلقینمان دەكات كە ، دەسەڵات لای سەرۆكێكە ، لای پاشایەكە ، دەسەڵات لە پەرلەمانە ، دەسەڵات لای دەوڵەت و دەرگا ئیدیۆلۆژییەكانی دەوڵەتە ، دەسەڵات لای خێزانێكە ، دەسەڵات لای حكومەت و دامەزراوەی ڕاپەڕاندنە … ئەم تەفسیرو تەلقینكردنە لە لایەكەوە گەمەی خودی دەسەڵاتەو لە لایەكی دیكەشەوە ڕوئیاو تەفسیرو تێڕوانینی ئەو ئیدۆلۆلۆژیا شۆڕشگێریی و ئۆپۆزسیۆنە پەرژەمانتارییەیە كە ، فریومان دەدات . دەسەڵات لە لایەكەوە پڕە لە گەمەو فرت و فێڵی خۆ ونكردن و دەركەوتن و خۆ شاردنەوە ، لە لایەكی دیكەوە پرۆسێسیوسێكە هەمیشە كاری بە لاڕێدابردنی ئێمەیە لەوەی نەهێڵێت بیبینی لەو شوێنەی كە بەسەرماندا مومارەسە دەكرێت . كاتێك ئۆپۆزسیۆنێكی سیاسی باس لە گۆڕین و گۆڕانكاری دەكات لە دەسەڵاتدا لای كەس و حكومەت و دامەزراوەیەك ، ئەوە خودی دەسەڵاتە ئەم داواكاریی و خواستەی هەیە ، پاشان ویستی پیشاندانی فۆرمێكی دیكەی خودی دەسەڵات كە هێشتا ناشیرین و نابوت و بێزراو نەبووە ، بەمشێوەیە گەمەیەك هەیە ، فڕوفێڵێك هەیە ، كە بەشێكە لە ستراتیژی خودی دەسەڵات . دەسەڵات ، لە ناو خولقاندنی وێنەیەك بۆ دەسەلاتە سیاسیی و یاساییەكان ، دەیەوێت بەردەوامیی بە خۆی بدات و ئەوە لە بیر ئێمە بباتەوە كە خۆیشی دەسەڵات و مومارەسەو پراتیكی دەسەڵاتە .
بەکلیکێک لەسەر سمبولەکانی خوارەوە ، ئەم بابەتە دەگات بەهاوڕێکانت
