ئەبوبەکر جاف : ترس لە تەنیایی .
سەرۆكی حكومەت : ئێمە تەنیاین .
نەخێر ئێمە تەنیا نین ، ئێمە قەرەباڵغی داغانی كردووین .
یەكەم
ئەوە دونیای جەنجاڵ و قەرەباڵغ و قیژوقاژو مێگەلی ئێمەو دەرودراوسێی ئێمەیە لە تەنیایی دەترسێت ، ئەگینا تەنیایی تا ئاستێك فەزیلەت و چاكەو پێویستییە ، كە موعجیزەی تێدا دەخولقێت . ئەو ئاخ هەڵكێشانەی سەرۆكی حكومەت كە خەریكبوو بمانخاتە گریان ، وای لێكردین بەر تەنیاییە كەینوونەییەكەی خۆمان بكەوین ، مانێڤستكردنی ترس و نیگەرانی كارێكتەرێكی حكومەتداریی و ئیداری ئێمە نییە كە ، زیاتر لە سواڵكردن و داوای بەزەییهاتنەوەوە نزیكە ، بەڵكو دەركەوتنی دۆخێكی ترساو و پڕ لە ترسی ئینسانی ئێمەش دەردەخات ، ترسی ئینسانی ئێمە لە ئاستی تاكەكەسیدا كە هەمیشە لە تەنیاییەكاندا كاریی ڕاكردن و هەڵهاتن و خۆشاردنەوەو چوونە باو قەرەباڵغی بووە .
ئێمە ، چ تاك و چ كۆمەڵگەو چ گرووپ و گردبوونەوە كۆمەڵایەتی و سیاسییەكانمان هەمیشە لەسەر بنەمای ڕاكردن لە تەنیایی بیناكراوە . ئێمە بۆ ئەوەی بە تەنگی خۆمانەوە بێین دەبێت تەنیا نەبین و لە تەنیایی ڕا نەكەین و بزانین بۆ تەنیاین و بزانین بۆچی تەنیایی نامانكات بە هێزێك كە ئیرادەو ویست بخولقێنێت ؟ ڕۆژئاوای ئێستا بەرهەمی تەنیاییە . ڕۆژگارێك لە ڕۆژئاوا هێندە تەنیایی ببوو بە فەزاو تەقسێكی ڕۆحی ، كە خوداش لە ناو ڕۆح و بەهاو پەیوەندییە كۆمەڵایەتییەكاندا كوژرابوو .
بیهێنینە بەرچاوی خۆمان : بیبانێكی بێخودایی لە ڕۆژئاوا توشی خۆكوشتنی جەماعی نەكردن ، بەڵكو ئەوان لەو بیابان و نیهیلیزمەدا بە مرۆڤ دەستیان پێكردەوە . واتە خولقاندنی خوداوەندێكی دیكە بۆ هیواو ئومێدو بەردەوامبوون و خەون بینین و ئارەزووی ژیانكردن . دواتر ، مەرگ و كوشتنی ئینسان بیابانێكی دیكەی خولقاند ، بیابانێك خاڵی خاڵی لە خوداو لە ئینسان ، بەڵام هەر كاركردن و خەونبینین مابوو بۆ خولقاندن و داهێنان و بە تەنگی ژیانەوە بوون .
جیاوازی ئێمەو ڕۆژئاوا لە كوێدایە ؟ ئەوان تاكوێ تەنیابوون و ئێمە لە كوێمانە تەنیا بین ، ئەوان ڕۆحییەتی ڕەخنەگرتن ، ئێمە ڕۆحییەتی كروزانەوەو سواڵ و سیاقەو پاڕانەوە ، ئەوان شەرم ناكەن لە نەنگیی و ڕووتوقووتی خۆیان ، ئێمە ڕووتووقوت و ڕەجاڵین بەڵام هەر ناسك و دەمامكی پۆشتەیی دەپۆشین . ئەوان تا پنتێك تەنیا بوون كە هیچ نەمابوو . هیچ، ئێمە هێشتا تەنیا نین و زۆر شت ماوە ، بەڵام دەبێت بزانین تەنیایی ئەوان لە ناو بیابانی وجوددا زۆر لەم قەرەباڵغییەی ئێمە شەرافەتمەندانە تر بوو . ئەوان ئومێدیان لەسەر تەنیایی و بەرەهووت هەڵچنی ، ئێمە ناتوانین ئومێدو هیوا لەسەر قەرەباڵغی هەڵچنین . نەخێر ئێمە تا ئەو ئاستە جەنجاڵ و قەرەباڵغ و هەراوزەناكەرین كە ( پەراوێزێك بۆ بیركردنەوەمان ) بۆ نەڕەخساوە . تەنیایی تا ئەو شوێنە گەورەیی و فەزیلەتە كە موعجیزەگەلێك دەخولقێنێت نەك تەنیا بۆ خۆمان ، بەڵكو دەتوانین لە موعجیزەكان و خولقاندنی موعجیزە لە تەنیاییمابدا بەشی دەرودراوسێش بدەین . ئەوەی لە دونیادا بەرهەمهاتووە ، بەرهەمهێنانێك كە لە خەیاڵ و خەیالكردن دەچێت ، بەرهەمی تەنیاییە . بەرهەمی تەنیابوونەوەیەكی ئینسان و کۆمەڵێک جڤاك و كۆمیونیتین كە جگە لە تەنیایی هیچی دیكەیان نەبوو . فەلسەفەو فكری ڕۆژئاوا بەرهەمی دەستوپەنجە نەرم كردنی ئەقڵی ئەوان بوو كە لە تەنیایی نەدەترسان ، بەڵكو تەنیاییان خۆش دەویست بۆ خولقاندنی ئاو لەسەرابدا . تەنیایی لە ئاستێكی وجودیی و ئەنتۆلۆژی كە نەیان دەویست بپاڕێنەوە ، بكوڕوزێنەوە ، بگرین … نا خولقاندن و شاهێنان . دواتر لە پاش دوو جەنگی جیهانی كێ هێندەی ئەوان تەنیابوو ؟ لە پاش هێرۆشیماو ناكازاكی كێ هێندەی یابانییەكان تەنیا بوو ؟ لە پاش ئاوشفیتزو هۆلۆكۆستی جووەكان كێ هێندەی ئەوان لە ڕووی وجودیی و كەینوونەیی و سیاسیی و نیشتمانەوە تەنیا بوو؟ نەخێرو سەدانجار نەخێر ، ئێمە تەنیا نین ، قەرەباڵغیی و فەوزاو حەشامات و قیڕەقیڕو هاشوهوشی دەستەجەمحی خنكاندووینی . بەڕێز دوور مەڕۆ ، تەنیا تەماشای نوسینگەو كەسە نزیك و بێدەربەست و بازرگانەكانی چواردەوری خۆت و نوسینگەكەت بكە بزانە هاتووهاوارو قیژوقاژو كەڵكەلەی بازرگانیی و ڕاوێژكارەكانی بەڕێزتان بكەن بزانن ئەوان بۆچی ” تۆزێك تەنیاییان ” لە گەڵ ئێوەدا بەش نەكرد ؟
دووەم
زەرورەتی قەیران .
ئەو كاتەی قەیران نەك هەر باشە ، بەڵكو ناچارییە . زۆربەی كات داهێنانە فكریی و فەلسەفیی و حكومەتداریی و ئیدارییە گەورەكان بەرهەمی قەیران بوون .
قەیران نەك ترسناك نییە ، بەڵكو پێویستە ، قەیران پێویستییەكە ، كە ببێتە مایەی دەستنیشانكردن و دیاگنۆستیككردنی ئەو نەخۆشییەی كە بە ناچاری ئەمەی لێبەرهەم دێت . قەیران كە بوو بە مایەی وانەو دەرس وەرگرتن و بە خۆداچوونەوە ، قەیررانێك كە بە ئاگامان بهێنێتەوە ، پێویستیی و ناچارییە كە ڕەنگە بە دەیان ساڵ تێۆر لەبارەی ئەگەرو ترسناكی قەیرانەوە .
ئەوەی بەسەرماندا هاتووەو تێیدا دەژین بە ناوی قەیرانەوە ، حەتمییەتێك بوو كە ، دەبوایە هەر ڕویدابایە . قەیرانەكە ئەوە نییە ، كە بەدەستییەوە دەناڵێنین ، ئەمە نەخۆشییەك نییە بەڵكو سیپتۆمی نەخۆشییەكە كە ئەقڵ و فكرێك نەبوو لە كاتی خۆیدا هەم دیاگنۆستیكی بكات ، هەمیش بە تەنگی چارەسەرەكەیەوە بێت . ئەمە دەرئەمجامی كۆمەڵێك قەیرانی قوڵ و تاقەت پڕوكێنە ، وێرانی جەهل و غیابی فكرو ئەقڵە ، ئەمانە بەرهەم و دراوی كۆمەڵێك وێرانەن لە ڕۆحی سیستەمێكدا كە ڕێكەوت و سودفەش بەڕێوەی نابات ، سیستەمیك كە ئاوابووبوو ، بەڵام ئێمە هەر خەریكی ڕاكێشان و درێژكردنەوە بووین : وێرانەی ئەقڵیی فكریی و فەلسەفەیەك بۆ حكومەتداری و حكومەتكردن ، وێرانەی ئەقڵی سیاسییمان ، وێرانەی ئەقڵی ستراتیژییمان ، وێرانەی ئەقڵێكی سیاسیی كە هیچی نەهێشتۆتەوە بۆ ئینسانی كوردی تا هۆگرو مونتەمی بێت بە نیشتمانەوە ، وێرانەی قەیرانێكی سیاسی كە ، نەك تەنیا خۆی نەیدەتوانی خەون ببینێت ، بەڵكو خەونی ئینسانی ئێمەشی كوشت . وێرانەی ئەقڵی قەبەلیی و خێڵەكیمان كە لە ناوچەیەكی بچووك و لۆكاڵی زیاتر نەتەوەو خاكی نەدەبینی ، هەژاریی و كڵۆڵی ئەقلێك وایدەزانی ژەو دیو هەرێمە بچووكەكەی خۆیەوە دونیا و زەوی كۆتایی دێت ، وێرانەی ئەقڵی بەڕێوەبردنمان ، وێرانەی ئەقڵی مۆراڵیمان وێرانەیی ئەقڵی پەروەردەییمان كە ، لەسەر پرەنسیپی ” خولقاندن و فۆرمیولەكردنی هاوڵاتییەكی بەرپرسیارو بە تەنگەوە هاتوو ” بینا نەكراوە ، وێرانەی ئەقڵی حوكمكردن و حكومەتداریی و فەرمانڕەواییمان ، وێرانەی ئەقڵی خێڵەكییانەو بێپلانیمان ، ، وێرانەیی ئەقڵێك ، كە ناتوانێت تەنانەت نەخشەو بەرنامەی بۆ 5 ساڵیش هەبێت ، وێرانەی ئەقڵیی ئۆپۆزسیۆنییمان كە تەنیا بە دەسەڵاتی سیاسیی و تۆڵەكردنەوە ئاشنان ، بە قیژوقاژ ئاشنان ، ئەقڵیی نا حەكیمانەو بێحیكمەتی هێزە نەیارەكان بە دەسەڵاتی سیاسی ی، وێرانەی ئەقڵیی هێزە ئیسلامییەكانمان كە ، خاوەنی دوو ڕستەی قوڵ و فكریی و جددی نین لەسەر كۆمەڵێك پرەنسیپی وەك ( ئازادی و دادپەروەری و تەماشاكردنی ئینسان وەك ئینسان و كۆمەڵگەیەكی مەدەنی ) . وێرانەو وێرانەیی ئەقڵی چەپ و ئەقڵی چەپیی ئەرسەدۆكسی ئێمە ، كە جگە لە وێرانكردن و ژیانكوشتن هیچی دیكە ناناسێت .
بەکلیکێک لەسەر سمبولەکانی خوارەوە ، ئەم بابەتە دەگات بە هاوڕێکانت
