دانیار عومەر : بزوتنەوەی گـۆڕان ـ حەوت ساڵ خەبات و چەسپاندنی دووبنەمای نیشتمانی .
دروست بوونی بزووتنەوەی گۆڕان ، خاڵی کۆتای قۆناغێک و خاڵی دەسپێکی قۆناغێکی تازەبوو لەدنیای سیاسی خەڵک و هێزەسیاسیەکانی کوردستاندا ، بەجۆرێ ئەو ململانێ و بۆڕبۆڕێنەی بەڕێوەبرد ، توانی پەردەی شانۆی کاری هێزە سیاسیەکان لادات و ڕاستی ئەجێنداو ستراتیجی ئەو هێزانەو دنیابینیان لابدات ، کە لە پاش ڕاپەڕینەوە بەکردار دەستیان بەسەر کۆی کایە کۆمەڵایەتی و سیاسی و ئابوری و یاساییەکانداگرتبوو ، بەجۆرێ تائێستاشی لەسەربێت ، بێدەنگی قۆناغی پاش ڕاپەڕین بەڕادەیەک جیاوازی سیاسی دروستکرد ، کە هەندێ هێزی گەورەی بەرەو پوکانەوەو هەندێکی تریشی لەهێزی کەم تواناو کەم نفوسی کردەگاهێز.
وە لەڕووی ئابوریەوە ( کۆیلەژیان ) و ( خواهانەژیان ) ی دروستکرد ، لەڕوی کۆمەڵایەتییەوە دەست برا بۆ کۆی کۆمەڵگا تا ئەو ئاستەی بەبێ بارگاوی بوون بەیەکێ لەو هێزانە تاکی کوردی لەم هەرێمەدا نەئەتوانی ببێتە خاوەنی حەق و مافی خۆی ، ئەمەش سەرەڕایی ئەوەی لەڕووی یاساییەوە چواچێوەی خەڵکانی ( بەدەرلەیاسا ) و خەڵکانی ( خەڵکانی ئابڵوقەدراوبەیاسای ) داهێناو پەیڕەوکرد . کە ئەمانە لە دوا جاردا چینێکی بەرەوژیانێکی خەیاڵاوی بردوو ، چینێکیشی بۆ ژیانکردن دەبوو لەناو ئەو ناعەدالەتیەدا بەردەوام بن و ئۆقرە بگرن ، یاخود سەفەری نیوە مەرگی هەندەران هەڵبژێرن .
پەنگ خواردنەوەی هەموو ئەو لایەنانە بە ڕوونی دەردەکەوت ، کێرڤی لایەنە ناڕازیەکانی ئەو جۆرە لەکارکردن بەرەو بەرز بوونەوە ئەچوو ، بەڵام پێویستی بوونی هێزێکی سیاسی بە لەبەرچاوگرتنی قۆناغەکە زۆر گرنگ بوو بۆ ئاڕاستەکردن و ڕێگا نیشادانی ئەو ناڕەزاییە بەشێوەیەکی کارکردنی سەردەمیانە ، کە لەگەڵ دۆخی ناوخۆیی و دەرەکیدا بگونجێ و بەعەقڵێکی تازەو بیروهۆشێکی نیشتمانیەوە لەهەمبەر عەقڵی چەق بەستوو و بەرژەوەندی خوازی ڕابردوو ڕابووەستێ و خۆی بکاتە نوێنەری بەشێکی زۆری کۆمەڵگای کوردی لەهەرێمی کوردستاندا ، قەبارەو هێزێک بۆخۆی درووستبکات بەڕادەیەک هێزە ( ڕەفتارنانیشتمانی ) و ( گوفتار نانیشتمانی ) یەکان ناچار بۆ گوێگرتن بکات .
ئەوەی لێرەدا گرنگە باسبکرێ ئەو دوو خاڵەی خوارەوەیە ، کەجیاوازی بزووتنەوەی گۆڕان ، لەگەڵ هێزەکانی دیکەدا بەڕوونی نیشان دەدات و لەماوەی حەوت ساڵی ڕابردوودا ئەم حیزەبە چڕی کاری لەسەرکردووە ئەوانیش :
یەکەم : لەگەڵ ناوخۆدا کارکردن / لەگەڵ ناوخۆدا کارکردن یەکێ بووە لە بنەما گرنگ و ئەساسیەی گۆڕان ، کە هەر لەسەرەتاوە هەوڵی داوە لەم ڕێگەیەوە دنیابینی خۆی بۆ هێزەکانی دیکە ئاشکرا بکات و بەچڕی کاریی بۆ کردووە تا هێزەکانی تری هەرێم هەمان قەناعەتیان لە لادروست بێت . گرنگی دانی گۆڕان بەتواناو هێزی ناوخۆی کۆمەڵانی خەڵک و هێزە سیاسیەکانی کوردستان ، بەڕوونی لەگوتاری سیاسیدا لەماوەی حەوت ساڵی ڕابردوودا ڕەنگی داوەتەوە .
دانانی چوارچێوەی کارکردن لەسەر ئەم بنەما نیشتمانیەو دورکەوتنەوە لەگەڕان بەدوای هێزی دیکەی ناوچەیی و دەرەکی لەدۆخی نا پێویستداو کردنیان بەقورسای لەسەر خەڵک ، وە لەداهاتووشدا ئەمجۆرە هێزانە داواکاریی و قورساییان لەسەر هێزو هاووڵاتیانی هەرێمەکە بەبارتەقای چاکەیان زۆر زیاترە ، کە ئەمەش لەڕابردووی زۆربەی هێزە سیاسیەکانی کوردستاندا بەڕوونی دیارە . بۆیە گۆڕان کارکردن لەگەڵ وڵاتانی ناوچەیی و دەرەکیدا بە گرنگ دەزانێت ، بەڵام لەسەر ئاستی حکومەت بێت ، نەک کەسی و حزبی .
دووەم : ( لەپێناو ناوخۆدا کارکردن یان بۆ ناوخۆ کارکردن ) ئەمەش بنەمایەکی دیکەی کاریی گۆڕانە ، کەبەردەوام هەوڵی لەگەڵداوەو کاری لەسەرکردووە ، لەپێناو ناوخۆدا کارکردن بریتیە لەوەی کەبەتەنها چنینەوەی دەستکەوتەکان ، بۆ کوڕدستان بەگشتی و هەرێمی باشوربێت بەتایبەت ، نەک بۆ سەوداو مامەڵەیەکی نادروستی دەرەکی بەکاربهێنرێ ، لەپێناو ناوخۆدا کارکردن دورکەوتنەوەیە لەبەرژەوەندی کەسی و بنەماڵەیی و حزبی و پێش خستنی بەرژەوەندی نیشتمانیە .
بێگومان بۆچەسپاندن و تۆخکردنەوەی ئەم دوبنەمایە کاتی زۆرو کاری زیاترو وزەی نەبڕاوە و متمانەو قوربانی زۆری بزووتنەوەی گۆڕان و هێزەکانی تری پێویستە ، بەڵام لەدواجاردا هەر ئەم دوو بنەمایەن دەبنە بونیادی داهاتوویەکی پرشنگدارو ڕوون بۆ نیشتمانەکەمان .
