مەلامستەفا : ئاواتی من ئەوەیە ; كوردستانی گەورە بكەوێتە ژێر ئاڵای ئێران .
پێمووت : یەكەمجار تۆم لە كۆمارە ئۆتۆنۆمییەكەی ( قازی محەمەد ) بینی . كە ئەو كاتە سەر بە وەزارەتی بەرگری ئەو كۆمارەبوویت . دوای ئەوە بویتە رابەری میلی و مەزهەبی كوردەكان . دوای تێكشكانی كۆمارەكە ، زۆر بەئاسانی بەرگریتكرد و لە نێوان (ئێران ، عێراق ، توركیا ) زیاد لە دووهەزار كلۆمەترت بری و ، بەو رێگا ترسناكەدا خۆت گەیاندە یەكیەتی سۆڤییەت . دوای ماوەیەك ، بە پاڵپشتی سۆڤییەتیەكان گەرایتەوە بۆ عێراق و ، خەریكبوو لەگەڵ ( عەبدولكەریم قاسم ) رێككەوتنی ئۆتۆنۆمی ئیمزابكەن . كەچی هاتییتەوە شاخ و دەستكردەوە بە شۆرش ! لەم كاتەدا كە شەرە ، دۆخە سیاسییەكە و دۆخەكانی دیكەش بەتایبەت هی ناو حیزبەكەشت گۆڕاوە . ئەو سۆڤییەتەی جاران دەیپاراستیت و بەرگری لێدەكردیت ، ئێستا دوژمنتە . ئەمریكای ئیمپرییالیزمی دوژمنی جارانت ئێستا دۆستتە ! باشە بۆچی ؟
مەلامستەفا : بەراستی ئەم پرسیارە ، هەمان ئەو پرسیارەیە ئەمرۆ رووبەرووی دەبمەوە ، برێكجار باڵی چەپی ناوحیزبەكەم بەم پرسیارانە رووبەرووم دەبنەوە . بەڵام راستییەكەی ئەوەیە ، ئەوە بۆچوونی سیاسیی من نیە گۆڕاوە ، ئەوە سیاسەتی ئەوانی ترە لەشوێنی خۆی نەماوە . ئێمەش ناچارین بۆ خۆگونجاندن تاكتیكەكانی خۆمان نەك ( بیركردنەوەكانی خۆمان ) بگۆڕین .
پرسیار : چۆن ؟
مەلامستەفا : من و كوردەكان هەموومان بەلانی كەمەوە بەشوێن یەك ئامانجدا دەڕۆین ، ئەویش هێنانەدی ئۆتۆنۆمییە . ئێستا هەر دەوڵەتێك ، هەر گروپێك ، یان هەر كەسێك ، دەتوانێت یارمەتیمانبدات ئەوا دۆستی ئێمەیە و ، هەركەسێكیش دوژمنایەتیمان دەكات ، وەك مارەكانی ناو ئەم شاخانە سەری پان دەكەینەوە .
پرسیار : كاتێك شۆرشتانكرد ، كاتێك داوای ئۆتۆنۆمیتانكرد ، پێش هەمووكەس یەكیەتی سۆڤیەت و كۆمۆنیستەكان پشتگیریانكردن ، كەچی تۆ لەوانیش یاخی بوویت ؟
مەلامستەفا : تا دوێنێ ، تا سەرەتای ئەو مانگانەی خەڵكی عێراق شۆرشی كرد ، دژی مەلیك فەیسەڵ و نوری سەعید ، یەكیەتی سۆڤییەت گەورەترین پشتگیری كەرمان بوو . هیچكات ئەو پشتگیرییە ، بەتایبەتی ئەوكاتانەی كە ئێمە لەوێ پەناهەندەبووین و داڵدەیانداین ، لەبیرناكەین . بەڵام بەداخەوە ماوەیەكە یەكێتی سۆڤییەت ، زیاتر بەرگری لە بەغداد دەكەن تا ئێمە . هەر لەبەر ئەمەشە دەسەڵاتدارانی بەغداد بریارو بەڵێنەكانی خۆیان خستە ژێرپێیان و ، پاشگەزبوونەوە لە رێككەوتنەكان و وردە وردە بەرەو شەرێكی تازە دەچین .
پرسیار : بەڵگەت چیە لەسەر ئەم قسانەت ؟
مەلامستەفا : بەغداد بەبیانووی جیا جیا ، بە بیانوی پاراستنی ناوەند و بەبیانوی دیكە ، هەوڵدەدات ئۆتۆنۆمییەكەی ئێمە بچوك بكەنەوە . لەكاتێكدا ئۆتۆنۆمی خۆمان بەدەست هێناوە . ئێستا تا سنووری كەركوك و موسڵ ، لەژێر دەستماندایە . دەبوایە بەغداد رێز لەم توانایەی ئێمە بگرێت . با ئەوەشی بۆ زیاد بكەم ، ئێمە نامانەوێت تەجاوزی ئەو شارانە بكەین ، كوردی تێدا نییە . بەڵام دەمانەوێت لەو شارانەی كوردی لێیە ، بۆ نمونە : موسڵ ، بەشی خۆمان هەبێت . بەشی خۆمان لە بەرێوەبردن ، لەسەروەت و سامان ، لە نەوت هەبێت . لەكاتێكدا بەغداد ئامادەنیە بە هیچ جۆرێك ئەو بەشەی ئێمە بدات . كوردستان بۆ خۆ بەرێوەبردن و باشتركردنی ژیان ، پێویستی بەداهاتە . موسڵ شارێكە لانیكەم نیوەی دانیشتوانەكەی كوردە . كارگەكان و شوێنە ئیدارییەكانی ، نزیكەی سەدا (70) كورد بەرێوەی دەبات . لەكاتێكدا هەموو بەرهەمی ئەم شوێنانە دەچێتە گیرفانی بەغداد .
پرسیار : ئەی مۆسكۆ چی دەڵێت ؟
مەلامستەفا : قسەی مۆسكۆ ئەوەیە ، سود لە لاوازی دەوڵەتی عێراق دەبینێت . ئەوان فشار دەخەنە سەر ئێمە ، تا سازش بۆ بەغداد بكەین . ئێمە كێشەمان لەگەڵ سازش نیە ، بەڵام سازشەكە بۆ چارەسەربێت ، كە چارەسەرەكە مافی ئۆتۆنۆمی خۆمان بەدەست بهێنین . نامانەوێت مافی كورد بفەوتێت . كوردەكان بەهەزاران كەسیان خۆیانكردوە بەقوربانی ، چ لە خاكی ئێران ، چ لە خاكی عێراق ، چ لە خاكی توركیا ، بۆ بەدەست هێنانی مافەكانیان .
ئێستا دەستمان گەیشتووەتە ناو ئەم شاخانە ، سەرەتا دەستمان پێكردووەتەوە و ، نیازمانە مافەكانمان بەدەست بهێنین . ئیتر چۆن دەتوانین ئاوا بەئاسانی دەستبەرداری مافەكانمان ببین . دەمانەوێت هەركەسە و مافی خۆی بەدەست بهێنیت ، نەك بەو شێوەی كە بەغداد كەوتوەتە ژێر كاریگەری نوری سەعید .
پرسیار : كاتێك یەكیەتی سۆڤییەت ، لە دژی داگیركەران وەستایەوە و تەنانەت لەناوخۆی خۆشیدا ، زۆر بەئاسانی كێشەی سنووری میلەتەكانی چارەسەركرد ، چۆن ناتوانێت وەڵامی پرسیارەكانی ئێوە بداتەوە ؟ چۆن برواتان بە ئیبرالیزمی ئەمریكایی هەیە ؟
مەلامستەفا : ئەمریكا لە ئێستادا بەشێك لە داخوازییەكانمان بۆ جێبەجێ دەكات . برێكجار چەك و پارەمان دەداتێ . ئەمریكیەكان فرسەتێكیان بەئێمە داوە ، تا كێشەی كورد بەسەرجەم وڵاتانی دونیا بناسین . وڵاتانی جیهان سیاسەتی بەكەناركردنی ئێمە پەیرەو دەكەن ، جا لەدۆخێكی وادا ، هاوكارییەكانی ئەمریكا وەرنەگرین چیمان دەست دەكەوێت . ئێمە تا ئەو كاتە ئەم هاوكارییەمان قبوڵە ، ئەوان پارێزگاریمان لێبكەن ، بەڵام ئەگەر سیاسەتێكی كە پەیرە و بكەن ، ئاساییە دیسانەوە ببنەوە بە ئیمپرالیز و پەنا بۆ نەتەوەیەكگرتووەكان ببەین .
پرسیار : تۆ بروات وایە ئەمریكا بەجۆرێك بەرگریتان لێبكات ، نەتەوەیەكگرتووەكان ، ناچار بكات بێنە ناوە و بەرگری لە كوردەكان بكەن ؟
مەلامستەفا : ئەشێت ئەمریكا هەندێكجار دیدێكی هەڵەی هەبووێت بۆ شۆرشەكانی ئێمە دژی داگیركەران و بەدبین بووبێت لێمان . بەڵام چارەی ترمان نیە . چونكە لە ئێستادا یەكێك لە پشتوپەناكانمان و هاوكارمان ئەمریكایە .
پرسیار : ئەی شای ئێران ؟ چۆن پەنات بۆبرد ؟
مەلاستەفا : ئێمە پەنامان بەر ئێران برد . ئێران نیشتیمانی مێژوویی ئێمەیە . هەموو پەیوەندیەكانی ئێمە ، هەموو بەشەكانی ئێمە ، هەموو ئاداب و رێورەسمەكانمان ، شوناسمان ، زمانمان ، پەیوەستە بە میلەتی ئێرانەوە . ئێمە بەشێكین لە ئێران ! كوردستان بەشێك بووە لە سەرزەمینی ئێران و جیاكراوەتەوە . ئێمە نیازمان بە وەتەنەكەی خۆمانە و ، بروامان وایە هاونیشتیمانیەكانی خۆمان لەم شەرەدا یارمەتیمان بدەن . ئەگەر ئێران یارمەتی ئێمە نەدات ، بە ئاسانی كێشەمان بۆ دروست دەبێت .
پرسیار : ئێران یان شای ئێران ؟
مەلامستەفا : راستە لە ئێران شا دەسەڵاتدارە. ئەوە شانییە هاوكاری ئێمە دەكات ، ئەوە ملیەتی ئێرانە . خەڵكی ئێران ، هاو رەگەز و هاو زمانەكانمان لە ئێرانن و یارمەتیمان دەدەن . لەبەرامبەر ئەمەشدا شا رێگایەكی تری نیە ، جگە لەوەی داوای كوردەكانی ئێران جێبەجێ بكات . وابیربكەوە شا رازی نابێت هاوكاری ئێمە بكات . خۆ لەبەرامبەر ئەمەدا تووشی دەیان كێشە دەبێت و ، لە هەر ساتێكدا چاوەرواندەكرێت لەسەر سنوورەكان دەیان كێشەی رووبەروو ببێتەوە . هەر لەبەر ئەمەیە هەوڵدەدات یارمەتیمان بدات . راستیەكەی ئەوەیە ، شا رەشوە بە كورد دەدات ، رەشوەیەكی رەوا . لە پێناو ئەوەی لەسەر سنوورەكانی كێشە و رووبەروبوونەوە دروست نەبێت .
پرسیار : ئەی ئێوە ؟
مەلامستەفا : ئێمە لەبەر بەڵگەی زۆر . لەبەر ئەوەی پێویستمان بە هاوكارییەكانی ئێرانە . لەبەر ئەوەی پێویستە سود لەو سەرسنوورە ببینین ، برێكجار ناچارین بریندارەكانی خۆمان رەوانەی ئێران بكەین . برێكجار پێشمەرگەكانمان ناچارن لەسەر سنوورەكان بچنە ناو خاكی ئێرانەوە و سودی لێ ببینن ، بۆیە قبوڵمانە ئەو هاوكارییانە وەربگرین و ، زۆریش پێویستمانن . هەر بە پاڵپشتی ئەوان دەتوانین لەچەندین شوێنەوە شەربكەین .
پرسیار : ئاخر پرسیارم ئەوەیە ، ئێوە ئۆتۆنۆمیتان بەس بۆ خۆتاندەوێت لە چوار چێوەی عێراقدا ، یان بۆ هەموو پارچەكانی تری كوردنشین ؟
مەلامستەفا : ئەوە شتێكی زۆر ئاساییە ئێمە ئۆتۆنۆمیمان بۆ هەموو كوردەكانی كوردستان بوێت . كوردستان یەك سەرزەمینە ، لە باكوری سوریاوە دەست پێدەكات بۆ باشوری توركیا و لەوشێوە بۆ رۆژئاوای ئێران و لە باكوری عێراق كۆتای دێت . دەبێت ئەم سەرزەمینە ببێتەوە بەیەك ، بەڵام بخرێتە سەر ئێران . چونكە ئێمە ئێرانین و ، هەرگیز نامانەوێت دەوڵەتێكی جیا لە ئێران دروست بكەین . ( ئاواتی من ئەوەیە ، كوردستانی گەورە بكەوێتە ژێر ئاڵای ئێران ) .
وەرگێڕانی : نەبەز گۆران
– تێبینی : كۆمەڵێك دیداری رۆژنامەوانی ( مەلامستەفا بارزانی ) لەكتێبیكدا چاپ بووە بە فارسی ، هەموویانم وەرگێراوە ، یەك یەك بڵاویاندەكەمەوە .
سەرچاوەكان
-( جهانگیر بلوج ) روزنامە نیگار ایران .
– مجلە ( امید ایرن ) دورە جدید ، شمارە (11_مسلسل 1003) دوشنبە ،27 فرودین (1358) صفحە(27) .
– كتاب : بهرام ولدبیگی ، (برتارك طوفان ) صفحە (753) چاپ تهران . (1395) چاپ : گویا .
