نەوزادی موهەندیس : گرنگی و كاریگەری ڕزگاركردنەوەی نەینەوا بۆ كورد .

نەوزادی موهەندیس

کلیک بکەرە سەر وێنەی نوسەر دەگەیت بە ئەرشیڤەکەی

ئەرک نەبێت، کلیک بکەرە سەر سمبولی فەیسبووک، ئەم بابەتە بنێرە سەر بەشەکەت

2 ساڵی تەواوە كەوا پارێزگای نەینەوا بەشێوەیەكی گشتی و بەتایبەتیش ناو شاری نەینەوا، كەوتۆتە ژێر دەستی چەتەكانی داعشەوە و، لەو ماوەیەشدا دەیان كارەساتی مرۆیی جەرگبڕ لەسەر دەستی داعشدا دژ بە دانیشتوانی سیڤڵی ئەو ناوچانە ئەنجامدراون. هەر لە كوشتن و گرتن و ڕاوەدوونان و بەدیلگرتن و بێسەروشوێنكردن و هەڵگرتنی كچان و ژنان و فرۆشتنەوەیان وەك بەندە و سەبایا. كوشتو بڕین و دڕندەیی مامەڵەی داعش لەگەڵ دانیشتوانی ئەو ناوچانەدا بێ‌ جیاوازی بووە لە نەتەوە و ئاین و مەزهەبدا و، هەموان وەكو یەك ڕووبەڕووی مەرگ بونەتەوە و، ماڵوحاڵیان كاولكراوە و، بەزۆرەملێ‌ و لەترسی گیانی خۆیان گوند و شار و شارۆچكەكانیان چۆڵكردوە و، ئاوارەی هەرێمی كوردستان و توركیا و وڵاتانی تری ناوچەكە بوون.

نەینەوا چ وەك شار و چ وەك پارێزگاش گرنگی و كاریگەری سیاسی و ئابوری و كۆمەڵایەتی و سەربازی خۆی هەیە لەسەر هەرێمی كوردستان و تەواوی عێراقیش، چونكە پارێزگای نەینەوا سێیەم شاری گەورەی عێراقە لەدوای بەغداد و بەسرەوە، لە ژمارەی دانیشتوان و گەورەیی جوگرافیاو دەوڵەمەندی لە سامانەسروشتیەكانی و كشتوكاڵ و مەڕوماڵتدا و، كەوتوشەتە سەرسنوری هەرسی وڵاتی عێراق و سوریا و توركیا و ،شارێكی دێرین و مێژوویە و لەڕووی كۆمەڵایەتیشەوە تێكەڵەیەكە لەنەتەوەی كورد و عەرەب و توركمان و ئاینەكانی ئیسلام و مەسیحی و یەهودی و مەزهەبەكانی شیعە و سونە و ئێزیدی و كاكەیی و شەبەك و ئاشوری و كلدان و … هتد.
بەهاتنی داعش و داگیركردنی نەینەوا و شەنگار و خازەر و بەعشیقە و… هتد. تەواوی ئەو تێكەڵاوی و تانوپۆیە كۆمەڵایەتی و سیاسی و ئابوری و سەربازیانەی تێكداو لە شارێكی برایەتی و پێكەوەژیان و دەوڵەمەند و زیندوو كاریگەرەوە كردیە شارێكی خامۆش و وێرانە و دوژمن بەیەكتری، داعش بۆخۆی بەڵایەكی ترسێنەر و تۆقێنەرە لەهەر جێگەیەكدا بێت و هیچ كات بڕوای بە مافەكانی مرۆڤ و ژنان و ئازادی و دیموكراسی نیە و تە نها بیر لە جێبەجێكردنی پیلانی ئەو وڵات و دەزگا جاسوسیانە دەكاتەوە، كە هانی دەدەن و هاوكاری و پشتیوانی مادی و مەعنەوی دەكەن. ئاشكراشە كە وڵاتانی ناوچەكە لە توركیا و ئێران و سعودیە و قەتەر و … هتد. هەریەكە بەشێوەیەك و لە پێناو پاراستنی بەرژەوەندیەكانی خۆیاندا هانی داعشیان داوە و پیلان و مەرامەكانی خۆیان پێ‌ جێبەجێكردوە لەسەر حسابی گەلانی بەش مەینەتی عێراق و سوریا كە بونەتە دوو گۆڕەپانی یەكلاكردنەوەی ململانێ‌ ناوچەیی ونێودەوڵەتیەكانیش.

بەهەمان شێوە دەزگا جاسوسیەكانی زلهێزەكانیش لە ئەمریكا و ڕوسیا و فەڕەنسا و بەریتانیاو … هتد. دەستیان هەبووە لەگەشەكردن و دروستبونی داعش و هاوشێوەكانی تری لە قاعیدە و جەبهەی نوسرە و ئەوانی تریشدا. خۆشبەختانە داعش چەندە دوژمنی گەلانی ناوچەكە بوە و بۆتە مۆتەكە و مڵۆزمیان بەهەمان شێوەش لە ئێستادا و دوای كۆچكردنی زیاد لە 3 ملیۆن كەس لە سوریا و عێراقەوە بۆ ئەوروپا و ئەمریكا و ئوستروڕالیاو … هتد. شانە نوستوەكانی داعش گوزرانەوە بۆ ناوجەرگەی ئەو وڵاتانە و ئێستا بۆخۆیان كەوتونەتە بەر مەترسی داعشەوە و ئەو زنجیرە تەقینەوە خۆكوژیانەی كە ڕوویاندا لە هەریەكە لە بەلچیكا و فڕەنسا و ئەڵمانیا و بەریتانیا و ئەمریكادا نمونەی زیندووی بوون و كاریگەری داعشن لەولاتانەدا.
ئەو وڵاتەی كە زۆر هاوكاری و یارمەتی داعشی دەدا بە ئاشكرا و بەنهێنی بریتی بوو لە توركیای ئەردۆگان كە تائێستاش بەجدی كاردەكات بۆ گەشەكردن و بەردەوامبوونی داعش، تەنهاو تەنهاش لە پێناو وەستانەوەیەتی دژ بە خواست و ویست و مافە ڕەواكانی كورد لە باشوور و ڕۆژئاوای كوردستاندا، توركیا ڕۆڵێكی زۆر خراپ دەگێڕێت لەو نێوەندا و گەرەكێتی بەهەر شێوەیەك بووە كورد نەگاتە سەركەوتن و خواست و ئاواتەكانی لە پێكەوەنانی دەوڵەتی سەربەخۆی كوردیدا لەهیچ پارچەیەكی كوردستانی گەورەداو لەو پێناوەشدا بە ئاشكرا و بێ‌ سڵەمینەوە و ڕاستەوخۆ بە سوپا بەشداری ئەو دژایەتی و پیلانە دەكات لە ڕۆژئاوای كوردستان بە داگیركردنی جەڕابولس لە 24/8/2016 و لە باشووریشدا و زیاد لە 3 هەزار سوپا و چەك و تەقەمەنی و زریپۆشی هێناوەتە باشوری كوردستان هەر لەساڵی 1996 وە و تاكو ئێستاش لەناچەی بادینان لە بامەڕنێ‌ و بەعشیقە جێگیركردوون بۆئەوەی لەكاتی پێویسدا بوونی هەبێت و هەژموون و دەسەڵاتی خۆی و پیلانەكانی بسەپێنێت و بەشی خۆی هەبێت لەدەسكەوت و قازانجی دوای شەڕەكاندا و پارێزگاریش لە ئەمنی نەتەوەیی و سنورەكانی خۆی بكات.
لە ئێستادا هەموو هەوڵەكان بۆ ڕزگاركردنی نەینەوا خراونەتە گەڕ بەسەركردایەتی ئەمریكا و هێزە هاوپەیمانەكان و جموجۆڵ و كۆبونەوەی هەمئاهەنگی بەردەوام هەیە لە نێوان ئەمریكیەكان و سەرانی عێراق و هەرێمی كوردستانیشدا، چونكە گرتنەوە و ڕزگاركردنی شاری نەینەوا هێندە ئاسان و سانانیە و ناشبێت چونكە داعش لەدوای شاری ڕەقەوە لە سوریا، نەینەوا وەكو پایتەختی دووەمی خۆی حسابكردوە و زۆرینەی هێز و دەسەڵاتەكانیشی تیادا كۆكردۆتەوە.
هەربۆیە ڕزگاركردنی نەینەوا هەمئاهەنگی گەرموگوڕ و ووردی لەنێوان هەمواندا گەرەكە، لە ئێستادا ئەو هێزانەی بونیان هەیە لەسەر زەوی نەینەوا و پارێزگاكە بریتین لە سوپای عێراق و حەشدی سونی و حەشدی شەعبی شیعەی عێراق لەلایەك و هێزە هاوپەیمانەكان لەلایەكی ترەوە و لەلای سێهەمیشەوە هێزی پیشمەرگەی كوردستان و هێزی چەكدارانی ئێزیدی كە لەدوای داگیركردنی شەنگالەوە و، جینۆسایدكردنی ئێزیدیانەوە دامەزراوە و مەسیحیەكان و هەروەها هێزی گەریلای پەكەكەش بونیان هەیە. بۆیە كارێكی ئاسان نیە كە هەموان پێكەوە ڕێكبكەون لەسەر پلانەكانی ڕزگاركردن و هەموانیش بەمافی خۆیان دەزانن كە بەشداربن چونكە هەموانیان ماوەی 2 ساڵە بەرگری و مقاوەمەتێكی گەورەیان نواندوە لە ڕزگاركردنی شەنگال و ناوچەكانی تردا و، تەواوی بەرەكانی جەنگەكەدا و قوربانی بێوێنەیان پێشكەشكردوە، بۆیە ناكرێت هیچ لایەك بكرێتە دەرەوەی بازنەكە و حسابی بۆ نەكرێت. بە تایبەتیش هێزی پێشمەرگەی كوردستان كە ڕۆڵێكی گەورەو و بەرچاوی بینیوە لە ڕزگاركردنەوەی زۆر جێگەدا و بەدەستهێنانی سەركەوتنە بەردەوامەكان لەتەواوی بەرەكانی جەنگدا، هەر لەو پێناوەشدا ئەمریكا و هەرێم ڕێكەوتنێكی سەربازیان واژۆكرد بۆ هاوكاری و یارمەتیدانی مادی هێزی پێشمەرگە لە پێناو بەشداركردنیدا لە پڕۆسەی ڕزگاركردنەوەی نەینەوادا. كەهەرچەندە ئەوەیان سەپاندوە كە نابێت بچنە ناو شاری نەینەواوە و لەدوای پڕۆسەی ڕزگاركردنەكەش دەبێت بكشێنەوە كە ئەمە بۆخۆی مانایەكی نابەجێ‌ دەگەینێت بۆ ڕۆڵ و قوربانیەكانی پێشمەرگە و كورد و لەم ڕێگەیەوە گەرەكیانە كە ڕێگە لە كورد بگرن لە گێڕانەوەی خاكی مێژوویی كوردستان بۆسەر هەرێمی كوردستان.
توركیاش بەهەمان شێوە گەرەكێتی بەشداربێت و بەشی هەبێت لە غەنیمەكانی دوای ڕزگاركردندا هەروەك چۆن ماوەی 2 ساڵە بە ئاشكرا و بەنهێنی لەگەڵ داعش و هێزێكی كوردی باشووردا بەشدارن لە بەتاڵانبردنی نەوت و غازی سروشتی كێڵگە نەوتیەكانی زومار و عەینزالەو … هتد.
ڕزگاركردنی نەینەوا بۆ هەرێمی كوردستان و عێراقیش گەلێك گرنگ و كاریگەرە و دەبێتە هۆی دەركردنی داعش لە تەواوی عێراق و بچوكردنەوە و نەمانی بۆ هەتاهەتاییە و لاوازبوونی بەشێوەیەكی بەرچاو و بەرتەسككردنەوەی جوگرافیای چالاكی و دەسەڵاتەكانێتی و دۆخی سیاسی و ئابوری و سەربازی لە هەرێم و عێراقیشدا تاڕادەیەكی باش جێگیر و ئاسایی دەبێتەوە و ئەو ژمارە زۆرەی ئاوارەكانیش دەگەڕێنەوە و خەرجی گەورە و گران لە ئەستۆی هەرێم و عێراق كەمدەبێتەوە و داهاتی نەوت و غازی سروشتی ئەو ناوچانەش دەگەڕێنەوە بۆ عێراق و كاریگەری ئابوری باشی دەبێت بۆ ئایندە و لەگەڵ بەشی ڕۆژئاوای كوردستانیشدا دەروازەی زیاتر دەكرێتەوە و دەتوانرێت هاوكاری مادی و مەعنەوی ئەو بەشەش بكرێت و لەلایەكی تریشەوە هیچ بیانویەك بۆ توركیا نامێنێتەوە كە ئەو هێزانەی هانیویەتیە ناو خاكی كوردستان و عێراقەوە بمێنێتەوە. بەڵام ئەو ڕاستیەش لەبیر نەكەین بە ڕزگاركردنەوەی نەینەوا هێز و توانا و مەترسیەكانی سوپا و حەشدەكانی سونە و شیعە بۆ ناوچە كوردیەكانی هەرێم زیاتر دەبێت و مامەڵە و گوتار و كرداری بەغدادیش لەگەڵ هەرێمدا بەو نەرمیەی ئێستا نامێنێتەوە.
هەربۆیە سیناریۆكانی دوای ڕزگاركردنەوەی نەینەواش بەهێندەی ئێستا ئاڵۆز و تێكچڕژاون و بەرژەوەندیەكانی زلهێزەكان و وڵاتانی ناوچەكە و ئاین و مەزهەبەكانیش زیاتر توند دەبنەوە و هەریەكەیان هەوڵی پاراستنی بون و بەرژەوەندیەكانی ئێستا و ئایندەی خۆی دەدات.بۆیە دەبێت سەركردایەتی كوردیش زۆر ووردبین و دووربین بێت و هاوهەڵوێست و یەك و یەكگرتوو بێت و، دوور بكەوێتەوە لە خۆخۆری و ناتەبایی و دوژمنایەتی یەكتر كردن. چونكە ئیدی مەترسیەكان دێنە بەردەركی ماڵی كورد و بواری بیركردنەوە و نەخشەدانان نامێنێتەوە، گەر لەئێستاوە نەكەونە خۆ بۆ پتەوكردنەوە و ڕێكخستنەوەی نێوماڵی كورد. بە تایبەتی لە باشوور و دواتریش لەگەڵ ڕۆژئاوا و باكوردا لەم قۆناغەدا.