عیماد عەلی: حەقە پاش دانیشتنی کۆنفرانسەکەمان سەردانی مەولودنامەی مزگەوتی گەورەش بکەین.
ئەگەر رێکەوت بوبێت یان بە پلان، کۆنفرانسی سۆشیالیستەکان و یادی رۆژی لەدایکبونی پەیامبەری ئیسلام لە یەک رۆژدا کرا و، جیاوازی سلێمانی و هەولێر بە تایبەتی لە رووی زیادەرەوی لە هەردوو بابەتەکەوە زۆر بەزەقی دەرکەوت .
واتە، بە شێوەیەکی سەرپێی بیرکردنەوە و خۆدوورخستنەوە لە رەسەنایەتی و دابونەریتی باوی کرودایەتی و پابەندنەبون بە رەگو ریشەی نەتەوەکەت و، هەڵسان بە رەفتارێکی هاوردەکراوی نامۆ لە پێناو مەبەستی حزبی و گرتنەبەری تولەرێرەوی ململانێی حزبیی رووت لەلایەکەوە و، لە لایەکی ترەوە لەبەرچاونەگرتنی وەزعی سیاسی و دارایی کوردستان لەم کاتەدا و باسکردن لە سۆشیالیزم لە هۆتیلە پلە پێنجەکان و دوور لەو خەڵکە رەشوروتەی کە سۆشیالیزم لە بنەرەتدا مەبەستێتی خزمەتیان بکات و هەڵگری هەموو ئامانجەکانی یەکسانی و دادپەروەری کۆمەڵایەتیە لە هەر کۆمەڵگەیەکدا بێت، بەچی لێک بدلاێتەوە .
با لەهەردوو دیوەکەوە بە ئەرێنی و نەرێنی لەسەر هەردوو بابەتەکە بدوێین :
1- کۆمەڵگای کوردەواری لە بنەرەتدا و بە سروشت کۆمەڵگەیەکی عادەتیە؟، واتە پەیوەستە بە دابونەریتی باوی خۆیەوە و مەگەر جارناجارێک لە لایەن خەڵکانێک یان شارو شارۆچکەیەکەوە لاسایی شوێنەکانی تر بکرێتەوە . ئەگەر ئاینی ئیسلام لەسەرەتاوە بە زەبری شمشێر و هێز بەسەر خەڵکدا سەپێنرابێت، ئەوا بە شێوەیەکی لەسەرخۆ، سەرجەم بنەما سەرەکیەکانی تێکەڵی دابونەریت و بارە کۆمەڵایەتی و ئاینیەکەی کراوە، بەڵام ئەو وەزعەی کەلە تێکەڵبونی دابونەریتی کۆن و هاوردەی دەستی ئیسلام سیاسی نوێ بارێکی جیاوازی نوێی هێناوەتە ئاراوە کە لەگەڵ بارودۆخ و ژیان و گوزەرانی خەڵک و بیرکردنەوەی کلاسیکی کۆمەڵگەی کوردەواریدا ناگونجێت . بەڵام لە لایەکی ترەوە دەتوانین بڵێین، تا رادەیەکی زۆر قووڵایی رەسەنایەتی نەتەوەی کورد و بیروباوەری گشتی لە زۆر شوێندا وەک خۆی ماوەتەوە و نەتوانراوە ریشەکێش بکرێت، بۆیە کوردستان لەم بارەوە تایبەتمەندی خۆی هەیە و بەهیچ نیازێکی سیاسی و کردەوەی رووکەشانە گۆرانکاری بەسەردا ناسەپێنرێت .
2- کە ئیسلامی سیاسی بە کۆمەڵێک هۆکارەوە لە کوردستان سەریهەڵدا، وا ئێستا لە رێگەی کاری حزبی و ململانێی تەسکەوە، حزبەکانیانەوە دەیانەوێت کاریگەری هەمەجۆر لە رووی فکر و فەلسەفەوە لەسەر خەڵک دروست بکەن و ململانێی ئەو حزبانە بکەن کە خۆیان بە سکیولار ناوزەد کردووە .
3- بەرژەوەندی حزبیی ئیسلامی سیاسی و رکابەری و هەوڵی خۆسەپاندن و جێگرتنەوەی بیری باوی کوردەواری لە لایەن ئەمانەوە، تا دێت بەمەبەستی سیاسی بەهێزتر دەبێت، هەرچەند رووبەروی تەنگوچەڵەمە و گرفتی سروشتیی کۆمەڵگەی نەریتی باوی کوردەواری دەبنەوە .
4- جیاوازیکردن لە نێوان شوێن و شار و شارۆچکەکانی کوردستان لە کار و چالاکی ئیسلامی سیاسی و بە پێی پیلانرێژی و مەبەستی تەسک، وای کردووە جیاوازی گەورە لە نێوانیاندا دروست بێت و زەرەری لە دابەشبونی کوردستان بەسەر دوو زۆندا بە هۆی شەری نێوخۆییەوە، کەمتر نەبێت .
5- یەکێک لە دیاردە زەق و تازەکانی ئیسلامی سیاسی، خۆهەڵقورتانە نێو ماڵی کوردیە بە تۆبزەیی و لە دەرچەی بیری ئایدیاڵی و لەبەرچاوگرتن و ئیستیغلال کردنی ئاستی رۆشنبیری و کزوکەمی باری ئابووری و نزمی رادەی هۆشیاری و بیری واقعیانەی خەڵکەوە .
6- بەکارهێنانی یادە ئاینیەکان لە لایەن خەڵکانی سەربەحزبە ئیسلامیە سیاسیەکان، یان لە رێگەی ئەندام وکادرانی حزبەکان بە راستەوخۆ، بۆ بڵاوکردنەوەی بیری تەسکی حزبی و بەرژەوەندخوازی ئیسلامی سیاسی دوور لە دابونەرتی ئیسلامی باو لەکوردستاندا، وەک چۆن ئیستیغلالی نەبوونی و نالەباری باری ئابوری خەڵک و گرانی وقاتوقری بۆململانێ و مەبەستی حزبی تەسک لە لایەن ئیسلامی سیاسیەوە بەکارهات .
7- هەوڵی بەردەوامی ئیسلامی سیاسی بۆ سرینەوەی رەسەنایەتی کۆمەڵگەی کوردەواری و شوێنگرتنەوەی دابونەریتە هاوردەکراوەکانی دورگەی عەرەب .
8- بەکارهێنانی یادو یادەوەریەکان بۆ جێبەجێکردنی ئامانج و دیدوبۆچونی ناوەکی و درەرەکی بە فەرمانی ئیسلامی سیاسی دەرەکی و تەنانەت لە لایەن هەندێک ولاتیش کە سەرچاوەی هەناردەکردنی بیر و فەلسەفەی ئیسلامی سیاسین لەپێناو مەبەست و ئامانجی سیاسی خۆیاندا، ئەمەش کاریگەری سەلبی گەورەی لەسە کۆمەڵگەی کوردیەوە هەیە، بۆیە ئەم یادکرنەوە ئاینیانە بەشێوەیەک کاری لەسەر دەکەن کە رەنگ و سروشتی کاری حزبی بەزەقی پێوەی دیاربێت و تەنها مەبەست ململنێی حزبیە .
9- بەم شێوە کردەوانە، دەیانەوێت زاڵبونی ئاینی ئیسلام بە روکەشە سیاسیەکەیەوە بەسەر هەموو لایەکدا بسەپێنن و رەنگی ئاین و ئاینزاکانی تر کاڵ بکەنەوە بە ئاینە رەسەنەکانی کوردستانەوە .
لە بەرامبەردا، کۆمەڵێک حزبی خۆ بە سکیولارزان، بە هەمان رەفتار و بە ئاراستەیەکی پێچەوانە و بە پشت بەستن بە فکر و فەلسەفەی نەریتی بە هەمان بزاوتی کۆنی جیهانی دوو دجەمسەریەوە، لە زۆر رووەوە کارەکانیان رایی دەکەن و بە لاسایی کردنەوەی دوور لە گونجان لە گەڵ گۆرانکاریە جیهانیەکان و دونییا جیهانگیریی ئەمرۆ و بە دەر لە واقعی کۆمەڵایەتی کوردستانیش لە لایەکەوە و، وەک کار ز ئەرکی حزبی و رکابەری و ململانێی هەمەچەشن لەرێگەی بەکارهێنانی دامودەزگا هەمەجۆرەکانی بەردەست و بە کردار و دردەوەی حزبیی رووتوقوت و لە گۆشەیکی لاتەریک لەکۆمەڵگاوە، ئەو کۆر و کۆبونەوە بەناو سۆشیالیزمیانە بەرێوەدەچن، کە لە روبەری کاری کۆبونەوەکان زیاتر بر ناکەن، ئەگینا لە باری ئاوێتەبون لەگەڵ بارودۆخی کۆمەڵایەتی و خوێندنەوەی بارودۆخی هەمەچەشنی خەڵک هیچ قازانجێکی نیە و، بە هەمان شێوەی کاری زانکۆکان دوور لە تێکەڵاوبون بە پێویستی و بیرکردنەوەی خەڵک و، تەنها بۆ وەرگرتنی بروانامەی تیۆریرەقوتەق و بێ فەر و دوور لە کاری فیعلی بەهەمهێن کاروبارەکانیان بەرێوەدەبەن . ئەگینا باری کۆمەڵایەتی رێگەپێدەر نیە بۆ وەرگرتنی راسپاردە و بریاریئەم جۆرە کۆرو کۆنفرانسانە تەنانەت ئەگەر دروستیش بن لە کوردستاندا ، هەرچەندە زەمینە لەبار هەیە بۆ کاری خودکردەی ئاوێتە بە تایبەتمەندیەکان و بەکارهێنانی سیفەتە لەبارەکانی کۆمەڵگەی کوردەواری لەوبارەوە، وەک :
1- بە شێوەیەکی گشتی، کۆمەڵگەی کوردەواری لەسەر هاوکاری و هەروەزی و پشتگیری یەکتر بنیاتنراوە و بەو شێوەیەش وا یکردووە ئاستی گوزەرانی خەڵک و هاوسەنگی و نزیکی لە باری ژیانەوە، خۆی بەسەر خەڵکدا بسەپێنێت و تا رادەیەکی باشیش گەشەی کۆمەڵایەتی دوور لە چینایەتی زەق و، دەتوانینبڵێین نزیک لە بیری سۆشیالیزمی راستەقینە لەسەر ئەرزی واقعیی تایبەت و بە خەسڵەت و تایبەتمەندی کۆمەڵگەی کوردەواری برەوی بەخۆی داوە و، ئەگەر بە زانستیانە هەڵسەنگێنین دەتوانین بڵێین بۆشاییەکی گەورەی ئەوتۆی لە نێوان چینەکاندا دروست نەکردووە، بەڵام نەزانی و لاساییکردنەوە و پشت بەستن بە ئایدیاڵیزمی رووت، لەم بارەوە بەشێوەیەکی تیۆری زەرەری گەورەی لە جەوهەری فەلسەفە و خەڵکەکەش داوە .
2- بەکارهێنانی دامودەزگا و رێکخراو ە جیهانیەکان و حزبەکان بەهەموو جۆر و پێکهاتەکانیانەوە بە سەرجەم بۆچون و فەلسەفە و رێباز و ئایدیۆلۆجیا وە لە ململانێی فکری و فەلسەفی و ئایدیۆلۆجیە حزبیەکانیانەوە، دوور لە بنەچەی مەسەلەکە و نەخوێندنەوەی واقیع و خۆخزاندنە نێو رەفتاری واقعێکی تری کۆمەلایەتی کۆمەڵگاکانی تری وەک ئۆروپا و شوێنەکانی تر لە پێناو بەدیهێنانی هەندێک ئامانجی تەسکی سیاسی و حزبی و لەوانەشە شەخسی زیانەکانی لەو یادە ئیسلامینانە کەمتر نیە، کە ئیسلامی سیاسی پێهەڵدەسێت و زیادەرەوی تێدا دەکات .
3- زیادەرەی لە هەردوولادا بە زیانێکی ئەکجار گەورە بۆ میلەت بە گشتی لە رووی سیاسی و ئابووری و فکری و رۆشنبیری و کۆمەڵایەتیشەوەدەکەوێتەوە .
بۆیە، ئەم جۆرە کردارانەی هەردوو بەرەکە، ئەگەر لەلایەن حزبە ئیسلامیە سیاسیەکان بێت یان بە ناو سکیولارەکان، کە لە پەنجەرەی ململانێی حزبیەوە گوزەر دەکەن و ئەگەر لایەکی بە فەرمانی دەرکی بێت ئەوا لاکەی تر لە هاوکاری و هەماهەنگی دەرەکی بەدەر نیە . ئەوەی لە رێگەی تیۆریەوە کاری لەسەر دەکرێت و لە بارودۆخی هەمەلایەنی کوردەاوریەوە دوور بێت، بۆشاییەکی گەورە لەو نێوەندەدا دروست دەبێت، کە بەزەرەر بۆ رەوتی گەشەکردنی سروشتی کۆمەڵگە دەبێت، بەڵکو ئەم کارە حزبیە رووتانە، چ لە لایەن ئیسلامیەکان یان لە لایەن بەناوسکیولارەکانەوە بێت، بە پلەیەکی ئەوتۆ کۆمەڵگە لە هیچ بارێکەوە ناگۆرێت و بگرە مەودای رکابەری و ململانێی سەلبی زیاتر دەکاتەوە و جیاوزایە زیانبەخشەکانی نێو کۆمەڵگە فراوانتر دەکات و بە رەفتارێکی بەناو سۆشیالیزمانەوە قازانج بە دونیای سەرمایەداری دەدەیت و جیاوازی نێوان چینە تازە دروستبووەکان گەورەتر دەکەیتەوە و ئاسانکاری بۆ دەستوەردانی دەرکیش دەکەیت . بۆیە لە کۆتاییدا دەبێت پێشنیاری ئامادەبویەکی کۆنفرانسی سۆشیالیستەکان لە نێوان خۆیاندا بە بیر دێنمەوە کە وتبوی، حەقە پاش دانیشتنی کۆنفرانسەکەمان سەردانی مەولودنامەی مزگەوتی گەورەش بکەین .
