عیماد عەلی: کورد و پرۆژە.
لەوەتەی هەیە و بەبێ خواستی خۆی بە دەوڵەتی عیراقەوە لکاوە، کورد وەکو گەل و نیشتمانی خۆی چاوەرێی رزگاری و دامەزراندنی دەوڵەتی سەربەخۆیی خۆی دەکات. کەچی رابەران و سیاسەتمەدار و سەرکردەکانی ئەوەندەی پابەندی بیری گوزەرئاساقۆناغێک و بە سۆزداریەکی دوور لە بناغە عەقڵمەندیەکان و لەسەر بنەمای هەست بە کەمی و دوور لە عەقڵمەندی رەفتاریان کردووە، ئەوەندە گرنگی نەداوە بە پلان و خۆرێکخستن و دانانی خشتە و بەرنامە و دۆزینەوەی رێگەی راست و دروست و خوێندنەوەی توانا و بارودۆخی خودی و بابەتی و زانینی باری سیاسی و ئابووری و دراسەتکردنی ئەگەرەکان. واتە ئەوەی ناوی پرۆژە بێت لە هەگبەی سەرکردایەتی و دەمودەست سپیەکانی ئەم میلەتەدا نەبووە و هەمیشە خەریکی دەستەکەوتی بچوکی شەخسی و عەشایەری و حزبی و ناوچەیی بوون، کەچی زۆرێک لە بەناورۆشنبیران بە روویەکی قیامە باس لە پرۆژەی کورد دەکەن و دەڵێن پرۆژەی کوردی شکستیخواردووە، وەک ئەوەی داواکاری سادە و سیاسەتێک لەسەر کادرانەوە بنیاتنرابێت و هەوڵی سرینەوەی سیاسەتی داگیرکەران و شۆرش و تەکتیکی رۆژانە بە پرۆژە لەقەڵەم بدەن.
ئەگەر بە ریرەوی مێژووی کورد لە کوردستانی باشوور و شۆرشەکانیدا بچیتەوە، تاکە برۆژەیەک کە لە بنەرەتدا بتوانیت پر بە پێستی خۆی بە پرۆژە بیخوێنیتەوە و پێناسەی بکەیت لە هیچ کون و قوشبنێکدا بوونی نیە. هەر لە شۆرشەکەی شێخ مەحمودەوە تاوەکو شۆرشی و ئیلول و شۆرشی نوێش بە وەرەرقەی گفتۆگۆکان لەگەڵ حکومەتی بەعسیشەوە، تاکە پرۆژەیەکی هەمەگیری جێگیر کە بەند و داواکری رەوا و خەتی سوری تێدا بێت و قابیلی سازش نەبێت نادۆزیتەوە، تەنانەت ئەو دیکۆمێنتەی کە ساڵی 1970لە گەڵ بەعسدا مۆرکرا و پارتی بە رێکەوتنی لەقەڵەمدا و بەعس بە بەیاننامە، هیچ خەسڵەت و ناوەرۆکێکی پرۆژەی تێدا نەبوو کە لەگەڵ خواست و ئامانجی گەلی کوردستانی گونجابێت. کە باس لە پرۆژە دەکەین، مەبەستمان خاڵی سەرەکی لە رووی سیاسی و جوگرافی و خەتە سورەکانی کوردە، کە ناکرێت بەهیچ بیانویەک سازشی لەسەربکرێت و لەسەر بارودۆخی تاکە قۆناغێکی راگوزەری گۆڕاو بنیات نەنرابێت. کەچی کاکی برا دێیت و باسی پرۆژە دەکەیت کە تەنانەت لە دەستوری عیراقدا کە بە رەزامەندی سەرکردایەتی و خەڵکی کوردستان تێپەرێنرا هیچ پرۆژەیەکی راستەقینەی کوردیی تێیدا نەسەپێنراوە، باسم لە داخوازیەکانی قۆناغەکە نیە کە بۆ ماوەیکی تر ئێکسپایەر دەبێت. پرسیارەکە لەوێدایە بۆچی و لەم کاتەدا تەنانەت پرۆژەی دەستوری کوردستانیش لە ئارادا بوو، تەنانەت وەک دوا پرۆژەی جێگیر کە بە یاسایی تێپەرێنرێت و جێگەی دەستکاری نەبێت هەستی پێنەکرا و، تەنانەت بەندەکانی روحیەتی قۆناغبەندی تێدا دیارەو نەتوانراوە جوگرافیای راستەقینەی کوردستان و سنورەکانی تێدا دیاری بکرێت و ئەوەی زەوی وحەقی کوردستانە بە ئاشکرا تۆمار و دیاری بکرێت و، بەڵام بیر لە بۆچون و بیری ئەوی داگیرکەر و سیاسەتەکانی ئەوی تێدا زاڵە نەک مافی راستەقینەی کورد . کەچی تۆش دێیت باسی پرۆژەی سەرکەوتوو یان شکستخواردووی کوردم بۆ دەکەی ؟
بۆیە پێویستە لەم کاتەدا پرۆژەیەک کە ناوەرۆکەکەی مافی راستەقینەی خەڵکی کوردستان بێت و بێ لەبەرچاوگرتنی مێژوو و کردەوە و جێی دەستی ئەویتری داگیرکەر لەبەرچاو گرتبێت و تەنها خاڵ و بەندی تایبەت بە مافی کورد و حەقی رەوای راستەقینە و خەتی سوری گەلی کوردستانی تێدا بێت و بۆ هیچ کەسێک نەبێت سازشی لەسەر بکات و بریاری لەسەربدات و هەر گۆرانکاریەک تێیدا دوور بێت لە دەسەڵاتی سەرکردایەتی کورد .
