نەبەز گۆران: نەوەی پۆست بۆ نیگەرانن؟
دیدی ئەم نەوەی سێبەرە، كەباشترین ناو بۆیان نەوەی (پۆست)ە، دیدێكی ئایدۆلۆژیی كاتییە. دیدێك نییە بتوانی بیكەیت بە بنەمایەك بۆ بینینی ئایندە. ئایدۆلۆژیای حیزبی چەند مەترسییە بۆ لەقاڵبدانی بیركردنەوە، دیدی ئەم نەوەی پۆستەش هێندە مەترسییە بۆ ئاوەژوكردنەوە و ناسینی جەوهەری كێشەكان. لە ئێستادا كە دەبینین نیگەرانن لە كۆمەڵێك فۆرمی كاتی سیاسیی، نیگەرانییەكەیان لەو تایپە نیگەرانییە نییە خەمێكی قوڵی لەپشتەوەبێت، یان خوێندنەوەیەكی قوڵی لەپشتەوەبێت بۆسیستەم، بەڵكو نیگەرانییەكەیان هێندە روكەشانە و كاتییە تەنها ئەو چركەساتە دەبینن جوڵە سیاسییەكەی تێدا دەكرێت. (هەڵبەتە گومانم هەیە سیستەم بناسن، ئەشێت سیستەم لای ئەوان تەنها بریتبێت لە سیستەمی دەسەڵات، ئەویش بەڕووە بینراوەكەیدا و، بڕواناكرێت ئاگایان لەو خوێندنەوە رادیكاڵانەیەبێت ئەمڕۆ بۆ سیستەم بەواتا گشتییەكەی دەكرێت، ئەمەش بە بینینی بۆچونە كاتییەكانیاندا دەردەكەوێت.)
نیگەرانییە ئایدۆلۆژییەكانی ئێستایان پێماندەڵێت: ئەم نەوەی پۆستە كە دروستكراوی نەوەی شاخن و سێبەری ئەوان و، خۆیان هیچ بنەمایەكی نەوەیان تێدانییە، دەرخەری كۆمەڵێك دەردەدڵی ئایدۆلۆژییە بۆ رووداوێك، یان بۆ ئێستایەكی نەناسراو لەلای ئەوان. هێشتا لەو دۆخەدا دەژین كە لەناو ئەشكەوتەكەی ساڵانی پێشودان و، سەرقاڵن بە هاواركردن و دەرەوەیان لێدیار نییە. هێندە كاتیانە خوێندنەوە بۆ جوڵە سیاسییەكانی ئێستا دەكەن، ئاستی خوێندنەوەكەیان تا ئاستی بەرژەوەندییە زۆر تایبەتییەكانی خۆیان تێپەڕ ناكات. یەكێكی دیكە لە كارەساتی ئەم نەوەی پۆستە ئەوەیە، وێرانكەری چەمكە گەورەكانن. بەجۆرێك دەكەونە وێزەی وێرانكردنی چەمكە گەورەكان، وەك مۆرانەیەك پاش ماوەیەك وا لە چەمكەكە دەكەن ئیدی نەیناسیتەوە. هۆكەشی تەنها ئەوەیە ئاستی خوێندنەوەیان لەقاڵبدرا و كاتییە، لەگەڵ تێكەڵكردنی بەرژەوەندییە زۆر تایبەتییەكانی خۆیاندا.
سیستەمە گشتییەكە، بە دەسەڵات و فەرهەنگ و كلتوورەوە، لە دۆخێكی داڕزیوداییە. ئەو قۆناغە تێپەڕی بە روكەش گەڕایی میدیا و، شۆسیال میدیا بتوانرێت چارەسەری برینەكانی سیستەمە گشتییەكە بكرێت. ئێستا قۆناغێكە بۆ بیركردنەوە، قۆناغێك نییە بۆ پیشاندانی برینەكان، ئەو قۆناغەی پێویست بوو برینەكان پیشانبدرێت كۆتایی هات، چونكە گەیشتینە شوێنێك هەموو تاكێك بەتەواوەتی برینەكان بناسێت. كەوایە دووبارە ناسینەوەی برینەكان وەستانە لە كاتێكی تێپەڕدا. دووبارە هاواركردن لەناو ئەشكەوتەكەدا بێتواناییە بۆ هاتنە دەرەوە. ئەم قۆناغە پێویستی بەوە نییە ئایدۆلۆژیانە سەیری سیستەم بكرێت، پێویستیشی بەوە نییە نەوەیەكی سێبەری شەیدای پۆست بێن بە ئاستە روكەشەكەی خۆیان خوێندنەوەمان بۆبكەن، قۆناغێكە ئەو نەوەی پۆستە پێی ناوێرن و لە پێنەوێرانیاندا، دەیانەوێت چەمكەكە بشێوێنن و بیكەنە كەرەستەیەكی میدیایی زۆر روكەشی پڕ لە فەوزا.
گوێگرتن لەمانە بۆ ناسینی ئەم قۆناغە، هیچ جیاوازی نییە لە گوێگرتن لە گۆرانییەكی بێزاركەر بۆ ناسینی هونەری گۆرانی. ئەو نیگەرانییە ئایدۆلۆژیەی كە هەیانە بۆ رێككەوتنە كاتییەكانی حیزب، بۆ دەسكاریكردنێكی روكەشی سیستەمی دەسەڵات، بۆ ئاڵوگۆڕكردنی بكەرەكان، نیگەرانییەكە بەهیچ شێوەیەك ناتوانێت جەوهەری كێشەكان چارەبكات. كێشەكانی ئەم هەرێمە جەوهەرەكەیان لەوە قورسترە بەم دیدە كاڵانە بتوانین دەسكارییان بكەین. بۆئەوەی نەبینە كەرەستەیەكی كاتی بەدەست ئەو خوێندنەوە لاوازەوە، بۆئەوەی وەك ئەوان نەكەوینە ژێر هەژمونی شۆسیال میدیا و فەزای ناتەندروستی میدیا بۆ جەوهەری كێشەكان، پێویستمان بەوەیە لەخۆمان بپرسین: ئێمە لەكوێداین؟ ئێمە لە ئێستادا بۆ بینینی ئایندە پێویستمان بەچییە؟ ئێمە چۆن دەسكاری ئەم دونیا ئاڵۆزە بكەین و، بەرەو دونیایەكی دروستری ببەین؟ ئێستا پێویستمان بە بیركردنەوەیە، یان وەك قۆناغە بەسەرچووەكەی رابردوو تەنها پێویستمان بە وتنە؟
ئەم پرسیارانە لەبەردەم نەوە راستەقینەكەدان، ئەو نەوەیەی زیندویەتی تێدایە و سێبەری كەس نییە و، خۆی سێبەری هەیە. ئەو نەوەیەكی نایەوێت لەپێناو بەرژوەندییە زۆر تایبەتییەكانی خۆی، بكەوێتە ناو دونیا روكەشەكەی نەوەی پۆستەوە. (پێوشتر لە وتارێكدا بەشێوەیەكی زۆر ساكار جیاكارییەكم لەنێوان نەوەی راستەقینە و نەوەی پۆستداكرد، لە ئایندەدا بەشێوەیەكی رژد قسە لەسەر جەوهەری ئەو دوو تایپە دەكەم.)
خەمی ئێمە بۆ دۆخەكە بۆ سیستەمەكە خەمێكی گەورەییە، خەمێكە پێویستی بە بیركردنەوە و بریاری رادیكاڵانەیە، پێویستی بە ناسینی جەوهەرەكەیەتی، خەمێك نییە لەچوارچێوەیەكی ئایدۆلۆژیدا خۆی نما بكات، نیگەرانییەكانیش وەك خۆیان دەناسین، دەزانین نیگەرانی راستەقینە لەچ گۆشە نیگایەكەوە دێتەدەر و، نیگەرانی تایبەتیش لە چ گۆشە نیگایەكەوە دێت، ئەوەی گرنگە لە ئێستادا لەقۆناغێكداین و بەرەو شوێنێك دەچین، ئەم قۆناغ و شوێنەی بەرەو رووی دەچین، بەكەڵكی ئەوە نایەت نەوەی پۆست تەفسیری بكەن. نیگەرانییەكانی ئەوان جێگای وەستان نییە، هەركاتێك لەو دۆخە تەسكە هاتنە دەرەوە و، دونیابینییان فراوانكرد ئەوكات دەكرێت كەمێك ئومێدیان پێبدرێت، ئەما لە ئێستادا نیگەرانییەكانیان لە هی ناو شەكەوتەكە دەچێت بۆ ئەوەی دەنگی خۆیان ببیستنەوە هاواردەكەن. لەبری ئەوەی تاكەكان خۆیان گیرۆدە بكەن بەم نیگەرانییە كاتی و بەرژوەندییە تایبەتیانەوە، پێویستە بیر لە وێنە گەورەكە بكرێتەوە.
