نەوزادى موهەندیس: ئایندەى کوردستان و مەترسیەکانى دەوروبەرى.

نەوزادی موهەندیس

کلیک بکەرە سەر وێنەی نوسەر دەگەیت بە ئەرشیڤەکەی

ئەرک نەبێت، کلیک بکەرە سەر سمبولی فەیسبووک، ئەم بابەتە بنێرە سەر بەشەکەت

کوردستان بە پێى هەڵکەوتە جیۆسیاسیەکەى لە ناو جەرگەى ناوچەى ڕۆژهەڵاتى ناویندا، هەمیشە کوانووى خەبات و شۆڕش و بەرخۆدان بوە بۆ وەدەستهێنانى سەربەخۆى و ئازادى و پاراستنى بوون و مانى خۆى لەسەر زەوى و خاکى باوباپیرانیدا. کورد و کوردستان بەهۆى داگیر و دابەشکردنیەوە بەسەر چوار وڵاتى سەردەستى ناوچەکە لە تورکیا و ئێران و عێراق و سوریادا هەمیشە لەبەر مەترسى و هەڕەشەى لەناوچووندا بوە، بۆیە هەمیشە کورد لە سەنگەرى بەرگریکارى و مقاوەمەتى ڕەوادا بوە بۆ پاراستنى خۆى و چەسپاندنى جوگرافیا و مێژوەکەى.

کورد هیچ کات بەهێندەى ئێستا لەبەر مەترسى و هەڕەشەى لەناوچونى زیاتردا نەبوە، چونکە تەواوى ناوچەکە بۆخۆى لەبەردەم لێکهەڵوەشاندنەوە و ڕێکخستنەوە و ڕیزبەندیەکى نوێدایە کە هەڕەشەن بۆ سەر هەمووان بە تورک و فارس و عەرەبیشەوە و کوردیش لەو نێوەندەدا بەر هەڕەشە و مەترسیەکان دەکەوێتەوە.
دۆخى کورد لە هەموان خراپترە چونکە خاوەنى وڵاتى سەربەخۆ و سیادە و سەروەرى نیە و سنورى جوگرافیایەکى دانپیادانراویى نێودەوڵەتیشى نیە هەربۆیە خاکى کوردان وەک ماڵێکى بێ دەرگاو پەنجەرە وایە و هەموان بە ئاسانى و بێ پرسى خاوەن ماڵ خۆى پیادە دەکەن و تەراتێنى سیاسى و ململانێکانیانى تیادا تاودەدەن لەسەر حسابى کورد و خاکەکەى و بۆیە هەمیشە کورد سووتماک و سووتەمەنى بەردەوامى بێ ئەرزشى ئەو ململانێ ناڕەواییە ناوچەیى و نێودەوڵەتیانە بوە و هەمیشە بۆتە گۆڕەپانى یەکلاکردنەوەى ئەو جۆرە ململانێیانە.
دۆخى کورد هەرچەندە هەندێک هیوا و ئومێد سەوزبوون و چەکەرەیان کردوە بۆ وەدەستهێنانى هەندێک دەسکەوت لەپاى ئەو قوربانى و مقاوەمەت و گیانفیداییە زۆرو زەوەندانەى کە پێشکەشى کردوە نەک بەخۆى بەڵکو بەتەواوى ناوچەکە و دونیاش لە دژایەتیکردنى هێزە تیرۆر و تیرۆریستەکان و کورد و شەڕڤانان و هێزى پێشمەرگەکەى بونەتە سیمبولى ئازادى و مقاوەمەت لە ڕۆژئاوا و باشوور و خەباتگێرێکى سەرسەختى ئازادى و دیموکراسیش لە باکور و لە ڕۆژهەڵاتیش خەباتیان بەردەوامە هەرچەندە وەک بەشەکانى ترى کوردستان گەرم و گوڕ و چالاک نین، بەم شێوەیە دەکرێت کورد لە دۆخە ئاڵۆز و تێکچڕژاوەکەى ڕۆژهەڵاتى ناویندا و لەم ڕێکخستنەوە و داڕشتنەوەى سنورەکاندا دەسکەوتێکى بۆ وەستبهێنرێت، بەڵام دەسکەوتى گەورەش نا، وەک ئەوەى کە هەموو تاکێکى کورد خەونى پێوە دەبینێت لە پێکەوەنان و دامەزراندنى دەوڵەتێکى گەورەى کوردستانى سەربەخۆ لەناو جەرگەى ڕۆژهەڵاتى ناوینداکە پانتاییەکەى نزیکەى 600 هەزار کیلۆمەتر چوارگۆشە و ژمارەى دانیشتوانەکەى نزیکەى 50 ملیۆن کەس و دەوڵەمەندە بەهەردوو سەرچاوەى وزەى نەوت و غازى سروشتى. بۆیە دروستبوونى ئەم دەوڵەتە بەم شێوە گەورە و پانوپۆڕ و بەهێز و دەوڵەمەندیەوە بۆخۆى دەبێتە مەترسى بۆ سەر وڵاتانى ناوچەکە و بەرژەوەندى زلهێزەکانیش لە ئایندەدا، هەربۆیە بەندە هیچ کات لەو بڕوایەدا نیم کەلەسایەى سیستەمى ئێستاى جیهان و بە جیهانبوونى دونیادا کە بۆخۆى لە بنەمادا لەگەڵ هەڵوەشاندنەوەى وڵاتە گەورەکانن بۆ وڵاتانى بچوکى بێهێز لەڕووى سیاسى و ئابورى و سەربازى و دانیشتوانیشەوە، بۆیە دەکرێت لانى کەم کوردستانى گەورە تەنها 4 وڵاتى بچوکى لێدروستبکرێت وەک ئەم بەشانەى ئێستاى و لە داهاتووشدا لە پلاتفۆڕمێکى فیدڕاڵى یان کۆنفیدڕاڵیدا پێکەوە کاربکەن وەک نمونەى وڵاتانى عەرەبى ئێستا. چونکە زلهێزەکان ئەزمونى تاڵیان لەگەڵ وڵاتانى بەهێزى ناوچەکە هەبوە کەچۆن هەڵگەڕاونەتەوە دژ بە بەرژەوەندیەکانیان لە ئێرانى سەردەمى شا و ئێستاى ئیسلامیەکان و تورکیاى ئەردۆگان و …هتد. بۆیە دەوڵەتى گەورەى کوردستانى سەربەخۆ بەم فۆڕمەى کە کورد دەیەوێت دەبێتە مەترسى بۆ سەر وڵاتانى ناوچەکە و هەریەکە لە تورکیا و ئێران و عێراق و سوریا زۆر بچوک دەبنەوە و وڵاتانى زلهێزیش بۆ ئایندە لەم هێزە گەورەیە ترسیان لێدەنیشێت.بۆیە هەق وایە کوردیش بۆ ڕەواندنەوەى هەموو ئەو مەترسیانە خەبات لەسەر ئاستى ئەم پارچانەى ئیستا بکات و بتوانێت جۆرە دەسەڵات و حوکمڕانیەک پێکبهێنێت و ببێتە دیفاکتۆ و جێگەى ڕەزامەندى هەموان و پەسەندکردنى نێودەوڵەتیش وەک هەنگاوێکى تاکتیکى و قۆناغەکەى پێتێبپەڕێندرێت.

بۆچى ئەم هەموو مەترسیە لەسەر ئایندەى کورد هەیە؟
کورد بۆخۆى تائێستا ماڵێکى توندتۆڵ و پتە وى دانەمەزراندوە و تائێستا ئەوەى کەهەیە لەم بەشەى باشووردا تەنها هەرێمێکى بچوکە لەناو چوارچێوەى دەوڵەتى عێراقى فیدڕاڵدا، ئەم هەرێمەش بەداخەوە لەبەر ململانێ سیاسى و حیزبیەکانى نێوان پارت و سەرکردەکان بۆتە قوربانى و هێز و پێزى لەبەر بڕاوە، تازە بەتازەى و دواى 26 ساڵ لە ڕاپەڕین و دامەزراندنى دامودەزگا شەرعیەکان لە پەڕلەمان و حکومەت و دادوەرى و ئەوانى تر. لەپێناو بەرژەوەندى حیزبى تەسک و قۆرخکارى و پاوانخوازى حیزب و سەرکردەیەکدا هەموو ئەو دەزگا شەرعى و هەڵبژێردراوانە لەکاردەخرێن و پەک دەخرێن و پەراوێزدەخرێن، لەولاشەوە دروشمى ڕیفراندۆم و دەوڵەتى سەربەخۆیان بەرزکردۆتەوە، ئەم هەنگاوە دووفاقیە زۆر پێچەوانەى یەکترن، لەوەدا کە دەویسترێت مافێکى ڕەواو یاسایى میلەتێک بەدەستبهێنرێت بەڵام بەبێ ڕەزامەنى نوێنەرانى هەڵبژێردراوى جەماوەر کە پەڕلەمانەو بەبێ یاسایەکى دیاریکراو. یان دەویسترێت دەوڵەتى سەربەخۆ ڕابگەیەنرێت بەڵام ئەوەى هەتە لە دامودەزگا شەرعیەکان و ژێرخانى حوکمڕانى لەکارى بخەیت. ئەمە چ جۆرە دروشم و نیشتیمانپەروەرى و نەتەوەیى خوازیەکە،یان تەنها وەک دروشم و کارتى فشار بەرزکراوەتەوە بۆ هەندێک دەسکەوتى ناوخۆیى و حیزبى و هەڵبژاردن.
هەق وایە کورد و سەرکردەکانى زۆر بەباشى لە مەترسیەکانى ناوچەکە و دونیاش بۆ سەر کورد و کوردستان تێبگەن و خۆیان خەریک نەکەن بەهەندێک کیشە و ململانێى ناڕەواى ناوخۆییەوە، هەق وایە چیتر واز لە خۆخۆرى بێنن و ڕووبکەنە یەکڕیزى و بەیەک و یەکگرتووى خیتاب و کردارەوە کاربکەن بۆ مقاوەت و پلاندانان بۆ خۆپارێز و ڕزگارکردن لەم دۆخە قەتیس و پڕ لە مەترسیەى سەر هەموان. کورد لەکەشتیەکى کوندارى ناو دەریایەکى پڕ شەپۆڵى هەڵچوى مەترسیداردایە بەبێ بونى کاپتنێکى بە ئەزموون و شارەزا و خەمخۆر.
ئەوەتا تورکیاى ئەردۆگانى ئیمپراتۆرخواز بەهەموو لایەکدا پەلەقاژە دەکات بۆ دژایەتى کورد و تەناتەت خۆشى سووک کردوە لەبەردەم ئەمریکا و ڕوسیادا و هەڵپەى هەڵوەشاندنەوەى هاوکارى و یارمەتیەکانیانە بۆ کورد، ئەوەتا تائێستا ڕژێمى بەعسى سورى بەو هەموو لاوازیەوە هێشتا دژایەتى کورد و مافەکانى دەکات، ئەوەتا عێراقى شیعە مەزهەبى لاواز و بێدەسەڵات بەحەشدى شەعبیەوە هەڕەشە لەئێستا و ئایندەى ئەم بەشە دەکات،ئەوە هەر باسى ئێرانى ئیسلامى ناکرێت کە چۆن لەسەرخۆ و بەبێدەنگى کوردى تاساندوە.
بۆیە کورد دەبێت زۆر بەئاگا بێت لەم پێشهات و ڕوداوانەى دەوروبەرە و بەدیقەتبێت و کارى جدیش بکات بۆ خۆپاراستن و بتوانێت گەر دەسکەوتى گەورەشى دەستنەکەوێت ئەوەى هەشێتى لەدەستى نەدات. هەق وایە حسابێکى ووردتر بکات بۆ گۆڕانکاریەکان و ئالنگاریەکانى دەوروبەرى خۆى لەپێناو دابینکردن و مسۆگەرکردنى ئایندەیەکى گەشتردا بۆ کورد و کوردستان.