نەبەز گۆران: بازاڕی دەهرە, هیوادارم بەرگەی ئەم نووسینە بگرن.
بەیانیان كە لەخەو هەڵدەستیت و دەچیتە بەردەم ئاوێنە و سەیری خۆتدەكەیت، وانەزانی مرۆڤێكی پاك و بێگەردو تەندروستی. من نائومێدت ناكەم، بەڵام ڕاستییەكانت پێدەڵێم. لەم باشوری كوردستانە، نە مرۆڤێكی تەندروست ماوە، نە پاك و بێگەرد بەمانا تەندروستییەكەی، گەر دەشتەوێت بزانیت، گوێبگرە ئەوەی دەینووسم حەقیقەتێك و زانیارییەكی وردە، نەك هەر من زۆربەمان دەیزانین.
سەرمایەدارێكی بەویژدان هاوڕێمە، لەم نزیكانە كۆمەڵێك شتی پێوتم، نەك هەر شۆك بووم، بەڵكو سەرم سوڕما كە چۆن هەتا ئێستا ماوم. ئەو سەرمایەدارە شتێكی بۆ باسكردم، لە تەنیشت باسەكەی ئەودا، منیش شتیی دیكە باسدەكەم. ئەزانن هەندێك لەخاوەن (حەوزی ماسی) لەبری ئەوەی ماسییەكانیان بە (عەلەف) گەورە بكەن، لەگەڵ خاوەن (دەواجینەكانی مریشك) رێككەوتوون، ماسییەكانیان بە (ریقنە)ی مریشكەكان گەورە دەكەن؟ جا بەپێی شارەزایی ئەو خاوەن حەوزی ماسیانە، (ریقنە)ی مریشك هەم زوو ماسییەكە گەورە دەكات، هەم زۆر خرو خەپانیشی دەكات! بەڵام ئەوەی جێگای پرسیارە لیژنەی چاودێری تەندروستی خۆشی لەو ماسیانە دەخوات یان نا؟ من ناڵێم ئەو خاوەن حەوزی ماسییانە با ویژدانیان هەبێت چونكە نیانە، بەڵام دەڵێم: لە خۆرا نییە خەڵك رویكردوەتە ماسی خواردن دیارە بەلەزەتە.( هاورێكم دەڵێت: لەرووی زانستییەوە ئاساییە.)
با چیرۆكێكی تر باسكەم. هاوڕێكم كە خۆی بینویەتی، هەندێك لە (دەواجینی مریشكەكان)، شتێكی سەیردەكەن. بەشێكی دەواجینەكە دەكەن بە حەوزێكی فافۆن، شەوان حەوزەكە گەرم دەكەن مریشەكانی دەخەنە سەر، كە مریشكەكانی دەخەنە سەر قاچیان داخ دەبێت و توانای خەوتنیان نامێنێت و بەهۆی جوڵەی زۆرەوە پێویستیان بەخۆراكی زۆرە، جا بەم بۆنەیەوە ئەو مریشكەی بۆنمونە، كە دەبێت بە (40) رۆژ بەشێوەی سروشتی گەورەبێت، بە (20) رۆژ بەم جۆرە گەورەی دەكەن و گۆشتەكەی وەك (ئیسفەنج)ی لێدێت و ئێمەش نۆشی دەكەین! (باسی ئەوانەیان ناكەم، ریقنەی مریشەكان تێكەڵ بە عەلەف دەكەن و دەرخواردی مریشەكانی دەدەن، ئەمە باسكردنی بۆ تەبیعەت خۆش نییە!) ( هاورێكم دەڵێت: لەرووی زانستییەوە ئاساییە.)
هیچ نیگەران مەبە، ئەو خەیارەی دەیخۆیت، بە دەرمان دروستكراوە و هەموو ئەو بازارە هەڵتەكێنە خەیارێكی تاڵت دەستناكەوێت، چونكە دەرمانەكە ناهێڵێت تاڵ بێت.
دڵت بەیەكا نەیەت، سێو پرتەقاڵ و مۆزەكەش هەروایە. دەموچاوت مەدە بەیەكدا، ئەگەر برنجە درێژەكەت بینی، هەمووی لەیەك چوو، وەك یەك ناوقەد باریك و یەك باڵای هەبێت، وابزانی برنجە، چاوت داخۆو بە خەیاڵی برنجەوە بیخۆ، دونیا ئەوە ناهێنێت.
لەخۆتەوە روت گرژ مەكە كە بەلای گەس فرۆشێكدا تێپەڕی بۆنی گەسەكەی ناخۆشبێت، خەتای ئەو نییە، خەتای گۆشتە هیندییەكەیە. باسی جگەرە ناكەم، چونكە خۆی شتێكی خراپە، لەوەشخراپتر ئێمە مانان توتن ناخۆین، قەوزەی دەریا دەخۆین. كەشتییەكی قاچاخ و چواركارمەند و دوو مۆر، لەگەڵ تۆڕێكی دەرهێنانی قەوزە، بەشەو رۆژێك هەزاران كارتۆن جگەرەی قەوزە بەرهەم دەهێنێت و دێتە ئەم هەرێمەوە و ئێمەش دەیكێشین. (بیكێشە سییەكانت جوانن!)
ئەو بازارە رۆژانە تۆ دەرگیری دەبیت، هەزاران بێویژدان و فێڵی تیاییە. كابرا لە (تەبریز)ەوە پێڵاو دێنێت و ناوكەفەكەی دەگۆڕێت بە (توركی و ئیتاڵی) و بەنرخی توركی و ئیتاڵی دەیفرۆشێت! تۆش وادەزانی ماركەت لە پێكردوە!
گڵۆپی نیوسەعاتی تا دە رۆژیمان هەیە، ئەمە قسەی دوكاندارێكی كەلوپەلی كارەباییە!
ماستمان هەیە، بە تێكەڵەی شیری توركی و شیری خۆماڵی. تۆ چ شتێكت دەوێت كە بۆ تەندروستی خراپە، چ شتێكت دەوێت مرۆڤ بخاتە ناو نەخۆشخانەكان لەم بازارەدا هەیە. بۆ ئەوەی بەیانیان لەبەردەم ئاوێنەكە واسەیری خۆت نەكەی كەسێكی بێكێشە و تەندروستیت، باشترە كەمێك پرسیاربكەیت لەسەر ئەو خۆراكانەی دەیخۆیت. (حەقم بەسەر ڕۆنەوە نییە لەچی دروستیدەكەن، بەس دڵنیابە ئاویش بوایە دەبەیەكی دوو لیتری بەو هەرزانییە دەستت نەدەكەوت، تێبگە)
كە ئەمانە وەك سەرەتایەك دەبیستی من ناڵێم بچۆ لای پزیشكێك و (فەحسێك) بكە، ئەترسم رەوانەی نەشتەرگەریت بكات و، لەبەر خاتری پارەی نەشتەرگەرییەك لەخۆیانەوە لەتێكی ورگت هەڵبدرن، وەك خێزانی ئەو هاورێیەم. (باسی ناكەم)
ئەمە دۆخی خۆراك و بازاری ئەم هەرێمەیە. (گەرچی خەڵكی بازرگان و فرۆشیاری زۆر بەوژیدان هەیە، ئەما لەبێ حوكومەتیدا ئەم جۆرە كەسانەش هەن باسمانكردن.) جا بەم خۆراكە جوانەوە كە دەیخۆیت، كەیفی خۆتە، دەنگ بە ریفراندۆم دەی یان نادەی، ئەوەیان پەیوەندی بەخۆتەوە هەیە، نەك لیژنەی تەندروستی.
تێبینی: كۆمیدیایی ناو تراژیدیا.
