بەهرۆز جەعفەر: ڕیفراندۆم لە دۆخی شەڕدا.
زانیاریی و داتاکان، ئەوە نیشان ئەدەن کە ئێستا کوردستان لە دۆخی شەڕدایە، بە تایبەتی ناوچەی کەرکوک و سولەیمانی، شەڕێک هاوشێوەی بەرئەنجامەکانی شکستی ڕۆڵی دەوڵەت و دەستەڵات لە باکوری ئەفریکا، کە هۆزەکان تێک بەربوون، ڕەشوەو دەستەڵات و هەمەر لەخۆ کۆکردنەوەو دەستوەردانی دەرەکی سەرەتاکەیەتی. لە شارێکی وەک کەرکوک دا، ناوی نزیکەی بیست و پێنج ئەفسەرت پێ بڵێم کوردن و، یەکێتین و، بە پرس و ئاگاداری بەرپرسانی شارەکە بوون بە “حەشدی شەعبی”. سەدان دۆنم زەوی داگیرکراو، سەیتەرە و مەرکەزی پۆلیس فرۆشتن، باند دروستکردن و خەڵک کوشتن و، کێبڕکێی دەوڵەمەندی، کەسێک لە هەڵەبجەوە هاتووەتە دەوروبەری کەرکوک بە بڕی 250000 دووسەت و پەنجا هەزار دۆلاری ئەمریکی (واتە 25 دەفتەر) بووە بە ئامر لیوا…!.
سکانداڵ و ئاماژە ترسناکەکان، لە سولەیمانی و گەرمیان زیاترن و، بەرپرسیارێتی نووسین قورستر ئەکەن!.
چ لە سەرشاشەی تەلەفزیۆن، چ لە نووسین، چ لە کۆڕوکۆڕبەندی سیاسیەکان، ڕای جێگیری من وایە، کە نیشتیمانسازی و کارکردن بە کاردانەوەو ڕق و کینە ناچێتەسەر.
دەوڵەت گرنگی: مێژوویی، سیاسیی، دەستوریی، فەرهەنگی، ئابوریی، نێودەوڵەتی. گەورەی هەیە. تەنانەت لە ڕەنگ و دەنگ و سایکۆلۆجیەتی تاکەکانیشدا ڕۆڵی هەیە، ئینجا بۆ (کورد) یش (دەوڵەت) ێک دووجار لە خودی خۆی زیاتر گرنگە، چوارچێوەیەکە لە ناوەوەیدا هەموو کۆنسێپتەکانی تر لە بۆتەی دا دەق ئەگرن، بەم دۆخەی ئێستای کوردستان لە پڕ ئەکەوێتە بەردەم هاتنە ژوورەوەی ڤایرۆسی ئەملاولا، جگە لە میکرۆبەکانی ناو خودی خۆی، لەبەرئەوەی دەستەڵاتێک نیێە هەموان بە مەعریفەیەکی پیرۆزەوە سەرقاڵ بکاو لە دەوری کۆببنەوە.
ئێمە بۆ دروستکردنی ئەم (دەوڵەت) ـە، نە پێویستمان بەو دەنگە دەنگەیە کە پارتی دیموکراتی کوردستان و موشتەقاتەکانی دروستیان کردووە، نە ئەو نەخێرانەی کە نازانن کەی و لە کوێدا و بۆچی ئەڵێن نەخێر!. لە ڕاستیدا ڕیفراندۆم وا ناچێتە سەر!. بەلای کەمی کوردستان ئەخاتە دۆخی شەڕێکی دژواری نێوخۆیی و هەندێ پرۆژەی هەمەچەشنی ئیقلیمیەوە.
ئێمە پێمانوایە، بونیادنانی دەوڵەت-State Buillding پێویستی بە (بیناکاریی نەتەوەیی- Nation Buillding) بە (سەرسکە خستنی ئابوریی گەشەکردووی بەردەوام- Sustanable Economic Developement) ئەکرێت لە ژێر ڕۆشنایی دوایین گۆڕانکارییە هەرێمایەتیەکاندا، ئەوەش بە سەرپێخستنی ناوەندی بیرکرنەوەی بەهێز و کاریگەر ئەبێت، کە ڕۆڵیان لە نیشتیمانسازی دا هەیە، ئێمە ویستمان وا بکەین پارتی دیموکراتی کوردستان نەک سەنتێک لە دارایی نەخستە خزمەت، بەڵکو ڕێگریشیان کرد لە کارئاسانیەکانی دەرەوەی هەرێم و لەوەش زیاتر لە هەرێم مۆڵەتی کارکردنەکەیان پێنەداین و کاتی زۆریشیان کوشتین. ئیتر دڵمان گەورەیەو، ئیشی خۆمان ئەکەین، ئەوانەی ئیمڕۆ ئامادە نین سبەی مافی تانەدانیان نییە، ئێمە مرۆڤگەلێکین بۆ خەونی گەورە ئامادەگیمان هەیە لە ژیاندا، نە ئەو مرۆڤانە بین بە دیار دەستەواژە خورافی و نا واقعیەکانی کەسانی ناو دەستەڵاتەوە دابمێنین و ڕابوەستین.
بۆ پاڵپشتی زیاتری، ئەو ئایدیایەی ئێمە پێشکەشمان کردووە، بڕواننە فۆڕم و شکڵگرتنی دەوڵەت و پاشانیش شکستهێنانی دەوڵەت لە جیهانی عەرەبیدا (State formation and State de-formation in the Arab World after the Arab uprising in -2011-)
ئەو فاکتەرانەی کە ڕۆڵیان هەبو لە دروستبونی دەوڵەت دا لە دوای ڕووخانی دەوڵەتی عوسمانی و جەنگی جیهانی یەکەمەوە لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست چی بوون؟. ئەی ئەو فاکتەرانە چیین بوونە هۆی شکستی ڕۆڵی دەوڵەت لە دوای بەهاری عەرەبی و شۆڕش لە تونس- لیبیا- میسر- سوریا، هەڵبەتە پێشوتریش لە عێراقی ساڵی 1991 و دواتر لە عێراقی ساڵی (2003 هەتا 2017) هێشتا خوێن ئەڕژێت!.
ئیتر ئەو لە باتی لەملاولای دونیاو بە زمانی دونیا باسی خاسوخراوی ئەم فەزایەو ئایندەکەی بکەین، لەناوخۆدا مشتێک یمان بەیان کرد.
