عەلی مەحمود: عەزیز محەمەد وەك خۆی.
لە ژیانمدا دووجار بە ڕێكەوت چومەتە خزمەتی, هەردوو جارەكەش لەگەڵ برادەران بە خزمەتی گەیشتووم, چونكە لە روی سیاسییەوە زۆر لە بۆچونەكانیم رەت دەكردەوە, ئەوەی پێی دەوترا تەوافقی سیاسی كە پێی ناسرابوو تا ئاستی خاڵی كردنەوەی حشع لە یاخی بونەوەو شۆڕشگێری لە بەرامبەر نەیارانی بەشی شێری لە ئەستۆی ئەو بوو, تەوافق بۆ رێكخستنی ناو ماڵەكەی خۆت گرنگە, وەلێ نەك لەسەر حیسابی خەباتی چینایەتی لەگەڵ بەرامبەرەكانت پیادەی بكەیت, ئاخر تەوافق بێ ململانێی چینایەتی یانی كۆتایی هێنان بە خەبات و داخستنی دەرگا دێت بۆ حیزبێكی چەپ و سۆسیالست و كۆمۆنیست, تەوافقەكەی هاوڕێ عەزیز تەنها بۆ دەرەوەی حشع بەبەرهەم بوو, تەنها بۆ سازشی چینایەتی و كردنی حشع لە حیزبێكی هەرە شۆرشگێڕی نەك عێراق بگرە رۆژهەڵاتی ناوەڕاست و جیهانەوە بۆ حیزبێكی ریفۆرمیست. حیزبێك لە شۆڕشگێڕیدا جیابوو لە هەمووان, كردنی بە حیزبێكی ریفۆرمیست دیسانەوە جیا لە هەمووان, لە چەپی هەمووانەوە بۆ راستی هەمووان, كەچی تەوافقەكەی هاوڕێ عەزیز لە ناوەوە نەیتوانی ئینشقاقی قیادەی مەركەزی و بەرەی داكۆكی لە نیشتمانی هەشتاكان و پارتی كار لە جیابونەوە رابگرێت, هەرچەندە هەردوو جیابونەوەكەی دووەم و سێیەم لە ژێر كاریگەری ناسیۆنالستی عەرەبی و كوردیدا بوو, بەرگرتن پێی ئەستەم بوو. تەوافق بۆ رێكخستنی ناو ماڵی خۆت گرنگترە لە دەرەوە, ئەو لە تەوافقی دەرەوە سەركەوتووتر تر بوو لە تەوافقی ناوەوە. راستە ئەو لە رۆژە ناخۆشەكانی دوای نسكۆ گەورەكە لە عیراق لە دوای قەسابخانەكەی 8ی شوبات و سەردەمی پاشەكشەی كۆمۆنزمی روسی سەركردایەتی گرتە دەست, وەلێ دەیتوانی زۆر نا بكات, ئاخر خەڵك لە كوردستان و عێراقیش پێویستیان بە نا كەی ئەو بوو, نەك تەوافقە بەردەوامەكانی كە بێ كۆتایی بوون تەنانەت لە گەڵ دوژمنە چینایەتییەكانیشدا.
هەرچەندە رەخنەكەم پێش خست, وەلێ هاوڕێ عەزیز دیوێكی دیكە لە ژیانیشی هەیە كە جیای دەكاتەوە لە هەمووانی تر, جوانییەك نەمرییەك ئەبەدی پێ دەبەخشێت, دوای كۆچی هاوڕێ عەزیز محەمەد بە دواداچوون كرا بۆ ئەو خانووەی تێیدا نیشتەجێ بوو لە دوای راپەڕینەوە لە خانووەكانی مەجلس تەشریعی و تەنفیزی شاری هەولێر, كە تەواوی ئەو خانوانە كرابونە سەر ناوی ئەوانەی تێیدا نیشتەجێ بوون, زۆریشیان چەندین جار فرۆشرابونەوە, وەلێ خانووەكەی ئەو نەكرابووە ناو كەسەوە, تەنانەت هاوسەرەكەشی كە پێشتر مامۆستا بوو بەهۆی راوەدونانی سیاسییەوە دابڕابوو لە كارەكەی خانەنشین نەكرابوو, لەدوای خۆی یەك سانتیمەتر زەوی بەجێ نەهێشت, مانگانە ژیانێكی سادە وەلێ شاهانەی بەو موچەیە دەبردە سەر كە وەری دەگرت, شاهانە مەبەست لەو هەیبەت و ویقارە شەخسی و سیاسییە بوو هەیبوو, مەجلسی لە مەجلسی گەورە سیاسیانی ئەم وڵاتە هەیبەتی كەمتر نەبوو, تا وای لێهاتبوو ماڵەكەی وەك مەزارگەی سیاسییەكانی لێهاتبوو, هەمیشە جمەی دەهات .
عەزیز محەمەد سەردەماننێك كەسی یەكەمی سیاسەت بوو لە كوردستان, ئاخر ئەوكاتەی ئەو سەرۆكی لقی كوردستانی حیزبی شیوعی و مەكتەبی سیاسی حشع بوو, حیزبەكەی حزبی یەكەم بوو لەم وڵاتە بە كوردستانیشەوە” لە كوردستان تا ساڵی 1961″,15 ساڵیش لە 1964 بۆ 1979 حیزبی كاریگەری هەموو عێراق بوو, كەچی هەر نەبوو خاوەند مەترێك زەوی و دوو فلس لە بانكەكانی جیهان وەك هەموو ئەوانی دی, نەبوو بە خاوەند بازاڕو كارگەیەك, یەك دانە خزمیشی نە لە حیزبەكەی و نە لە حكومەت نەبردە پێشەوە, یەك مەتر زەوی و یەك پرۆژەو و یەك عانەی حیزبەكشی بە ناوەوە نەبوو, رۆژێكیش نەیووت شەریكم لەم داهاتە, دوای ئەوەی پارتەكەی لە كوردستان بچوك بوەوە لە حیزبی زۆرینەی موتڵەقەوە بووە حیزبێكی بچووكی یەك كورسی, رۆژێك نەیووت من لەم حیزبە گەورەترم, لە كۆبونەوەو كۆنگرەكانیدا دادەنیشت بەرپرسیارانە قسەی دەكرد, گفتوگۆی جدی دەكرد و خۆی بە خاوەندی دەزانی, حەربا ئاسا باوەڕی نەگۆڕی, هەر بە ئومێدی یەكسانییەوە ژیا .
عەزیز محەمەد وەك ئەمیر حەسەن پور مردنێكی مادیانە نەمرد, قورئانی بۆ خوێندرا و پرسەی بۆ داندرا,گۆڕی بۆ هەڵكەنرا,ئەو سیاسییەكی دگمەنی بێ نەیار بوو, پەیامنێری ئاشتی بوو بۆ گەلەكەی لە هەستیارترین كاتدا نەگریسترین شەڕی راگرت, وەلێ تاكە سەركردەی كوردە لە كوردستان لە نەخۆشخانەیەكی گشتی بە بەرچاوی كامیراكانەوە سەردەنێتەوە,ژیان و مردنە سادەكەی مانایەكی دیكەی بەخشی بە تێكۆشان سیاسی و بەرپرسیارێتییەكەی رابردووی, لە دوای خۆی هیچی بۆ مناڵەكانی جێ نەهێشت, هیچ بە مانا مادییەكەی, وەلێ میراتێكی گەورەی كەسایەتی بۆیان جێ هێشت, هەرچەندە رۆژگارێكی زۆر لە كەسە یەكەمەكانی سیاسەت بوو نەك لەسەر ئاستی شارێك بگرە هەرێمەكەو وڵاتەكە و ناوچەكەو جیهان.
دوای مردنی لە گۆڕستانی هاوڕێكانی ناشتیان, لە پاڵ ئەوان, بە یەكسانی, بەرزی كێلەكەی , زەوی گۆڕەكەی وەك ئەوانی ترە,ئەگەر لە جیهاندا نەیتوانی یەكسانی بەدی بهێنێت, لە مردندا لە گەڵ هاوڕێكانی یەكسان بوو, ئاخر خۆشی قەبوڵ ناكات كێلی گۆڕەكەی بەرزتر بێت لە كێلی كێلە بێ گۆڕەكەی جەمال حەیدەری و هاوڕێكانی كە لە تەنیشتییەوەن.
