نەبەز گۆران: هەڵە سیاسییەكەی گۆڕان و كۆمەڵ.
ئەگەر هێزێكی سیاسیی، هێزە سیاسییەكەی بەرامبەری نەناسێت، باشترە نەكەوێتە ململانێوە لەگەڵی. ( پارتی و یەكێتیی ) دوو هێزن ناكرێت لەسەر جوڵەی یاسایی و بەرگریكردنی یاسایی بیانپێوی، چونكە ئەم دوو هێزە بەدرێژایی مێژووی دەسەڵاتداریان بەشێكی جوڵەكانیان نایاسایی بووە و نایاسایش دەبێت. بۆ ئەوەی بێیت بەر بەم جوڵە نایاساییانە بگریت لەبری جێهێشتنی شوێن، پێویستە شوێنەكەی خۆت بكەیتە ڕووبەرێك بۆ بەرگریكردن لە داخوازی و گوتار و پاراستنی یاسا، ئەما كاتێك شوێنەكەت چۆڵكرد، ئیدی قسەكردن لە دونیای شاشەكان لەسەر جوڵەی نایاسایی تەنها قسەكردنە لە بۆشاییدا.
لەم وتارەدا قسە لەسەر هێزی سیاسیی دەكەم، نەك بۆچوونی تاكە كەسی. بۆچوونی تاكەكەسی و بۆچوونی هێزی سیاسیی دوو دونیای زۆر جیاوازن و تەنها ئەوانە لێكی جیاناكەنەوە لە دونیا تایبەت و سنوردارەكەی خۆیانەوە سەیری هێزی سیاسیی دەكەن. هەر هێزێك لە رۆژهەڵاتدا بەتایبەت لەم هەرێمەی ئێمەدا بیەوێت كاریگەریی هەبێت، بیەوێت لەناو رووبەری سیاسیدا بەرگری لە گوتارەكەی خۆی بكات، پێش ئەوەی بیر لە سیاسەت بكاتەوە پێویستە بیر لەشوێن بكاتەوە لەناو ڕووبەری سیاسیدا. هیچ شتێك هێندەی شوێن بۆ كایەی سیاسیی گرنگ نییە.
لەسەر شوێن لەكایەی سیاسیدا جارێكیان كاك (نەوشیروان) بەراوردێكی كردو ،وتی: لە پێشمەرگایەتیدا پێویستە پێشمەرگە یان سەنگەرێك بۆخۆی چاك بكات، یان بچێتە ناو سەنگەرێكەوە بۆئەوەی ئەو سەنگەرە بكاتە شوێنی بەرگریكردن. ئەگەر سەنگەرە چاككراوەكەی، یان ئەو سەنگەرەی چوەتە ناوی، چۆلێكرد و جێیهێشت بۆ ئەوەی بەرامبەرەكەی بێتە ناوی، ئیدی پاش چۆڵكردن و جێهێشتنەكەی هەرشتێك بڵێت ناتوانێت قەرەبووی جۆڵكردنەكە بكاتەوە.”
كتومت رووبەری سیاسیی ئێستاش وای لێهاتووە. پێش هەمووشت ناكرێت زەمەنەكان لەیەك جیانەكەینەوە، ناشكرێت گرنگی بەشوێن نەدەین. بۆ ئەوەی كارەكە ئاسانتربكەم لەسەر گرنگی شوێن، مێشكی خۆم دەگوشم و چەند خاڵێك دەخەمە روو. بۆ نمونە: ئەگەر گۆڕان و كۆمەڵ ئەو شوێنەی بەدەستیانەوەیە كە پەرلەمانە، لەم دوایەدا چۆڵیان نەكردایە و چۆڵی نەكەن، لانیكەم دەتوانن رێگری لەم خاڵانەبكەن.
یەكەم: دواخستنی هەڵبژاردن بۆ دووساڵ.
دووهەم: درێژكردنەوەی ماوەی سەرۆكایەتی هەرێم، حوكومەت، پەرلەمان.
سێهەم: تێواربوونی داهاتی نەوت تارادەیەك و پاشەكەوتی موچە.
(كە شوێنت هەبوو، شوێنەكەشت گرنگ و كاریگەربوو، دەتوانی هەمیشە ئەو شوێنە بكەیتە كارتێكی بەهێز بۆ دانوستان)
ئەم سێخاڵە جەوهەرییە بنەمای گوتاری گۆڕان و كۆمەڵ بووە. هەرسێخاڵەكەش بۆ هێزەكانی دەسەڵات دونیایەك سەرپێچی یاساییان تێداكردوە، تەنها شوێنێك بتوانێت ئەم سەرپێچیە یاسایانە بارگاوی بكات بە یاسا، پەرلەمانە. تەنها شوێنێكیش بتوانێت ئەم سێ خاڵە جەوهەرییە بگەڕێنێتەوە سەر دیوە یاساییەكەی، دیسان هەر پەرلەمانە. ئەما دوو هێزی گەورە شوێنەكەی خۆیان چۆڵكردوە، ناشتوانن شەقام بكەن بەشوێنی خۆیان. لەم نێوانەدا هاتوون دونیای شاشەكانیان كردوە بەكەرەستەی بەرگریكردن!! پێناچێت ئەمە بیركردنەوەیەكی لۆژیكی بێت.
(هەندێكجار دەرك بەوە دەكەم، دونیای شاشەكان ناهێڵێت بیركردنەوەی لۆژیكی سیاسیی كاری خۆی بكات.)
گەر بیانووی ئەوان ئەوەبێت پارتی و یەكێتیی و یەكگرتوو رێككەوتوون و هیچیان بۆ ئەمان نەهێشتووە. من یارمەتیاندەدەم ئەو بیانوەیان نەهێڵم و هەنگاوێك دەیانگەرێنمەوە دواوە و بیریان دەهێنمەوە لەم گۆرانكارییە نوێیانەدا، واتە لە دووسێ مانگی رابردوو پارتی و یەكێتیی چەندین هەوڵیاندا و ئەمان وەڵامیشیان نەدانەوە! دوای وەڵام نەدانەوەی ئەمان ئەوان كاری خۆیانكرد. پاشان ئەم دوو هێزە كێشەی گەورەیان ئەوەیە دەسكەوتەكانی خۆیان نابینن! لەوەش كێشەتر ئەوەیە پاشەكشێ لە سیاسەتدا و دانوستان بە تێكشكان دەبینن! یانی لەبەر هەڵوێستێكی زۆركاتی شاشەیی ئایندەكەی بەردەمیان فەرامۆشدەكەن.
(ئێمە ناڵێین پاشەكشێ لەگوتارەكانتان و برواكانات بكەن، بەڵام ناشتوانین بەرگری لەو نالۆژیكییە بكەین.)
وەك هاوڵاتییەكی ئەم هەرێمە كەسێك نیم سیاسەت تەنها لە هەڵوێستدا ببینم، زۆرجار دەستكەوتێك بۆ میلەتەكەت گەر زۆر گەورەش نەبێت، زۆر بەباشتر دەزانم لە سەد هەڵوێست. پاشەكشێكی كاتیش لە سیاسەتدا زۆر باشترە لە چۆڵكردنی شوێنێك كە تاقە شوێنە بۆ بەرگریكردن لە گوتارەكەی خۆت و، لە مافی میلەتەكەت. هەركاتێكیش شوێنەكەت چۆڵكرد بۆ بەرامبەرەكەت كە شەیدای یاسا شكێنییە، ئیدی لە فەزای شاشەكاندا ناتوانیت رێگری بكەیت، تەنها دەتوانیت بۆ مێژوو بڵێیت :” ئەوە نایاسایی بوو.”
لە ماوەكانی رابردوو، لە ئێستاشدا كە ئایندەم بەلاوە گرنگە، بە هەڵەیەكی سیاسیی دەزانم گۆڕان و كۆمەڵ پەرلەمان چۆڵبكەن و نەچنەوە شوێنەكەی خۆیان. چونكە ئەوان گەر نایانەوێت شەقام بكەنە شوێنی خۆیان، لانیكەم با بتوانن پەرلەمان بكەنە شەقام و لەوێوە بەرگری لە گوتارەكەی خۆیان بكەن. گەر ئەمانەشیان پێناكرێت، لە دورەوە و لەناو شاشەكاندا رستەی (ئەوە نایاسایی بوو) بەكەڵكی دەردەكانی ئەم كۆمەڵگەیە نایەت.
