بورهان شێخ ڕەئوف: یەمەن دواى عەلى عەبدوڵا ساڵەح.
یەمەن ئەو وڵاتەعەرەبییەیە کە دەکەوێتەباشوورى خۆرئاواى نیمچە دوڕگەى عەربیەوەوە و هەروەها خۆرئاوى ئاسیاوە و ڕووبەرەکەى 527.968 کیلۆمەترى چوارگۆشەیە و مێژووە دێرینەکەى دەگەڕێتەوە بۆ هەزارەى دووەمى پێش زایین کەبە شانشینەکانى سەبەئو معین و قتبان و حەزرەمەوت و جمێر بە دواى یەکدا دەستى پێکردووە و خاوەنى پێشخستن و داهێنانى یەکێک لە کۆنترین ئەلفوبێ و ئەبجەدییەکانن لە بوارى زانستدا کەناسراوە بە خەتى ( ئەلمەسنەد).
هەربە هۆى ئەمەشەوە بوو یەمەن بووە خاوەنى زۆرترین دەقى نووسراو کتێب و سەرچاوەى گرنگ لە هەموو هەرێمەکانى ترى نیمچە دوڕگەى عەرەب، ئەگەر لە مێژووى ئەو وڵاتەش بڕوانى هەر لە سەدەکانى ناوەڕاستەوە خاوەنى چەندین دەوڵەت بوون هەر لە دەوڵەتى زیادییەوەو دەوڵەتى یەعفەرى و ئیمامەى زەیدى و دەوڵەتى تاهیرى و کە بەهێزترینیان دەوڵەتى ڕەسوولى بوو.
دواتریش باکورى یەمەن سەربەخۆیى خۆى لە دەوڵەتى عوسمانى بەدەستهێنا و یەمەنى باشوریش وە کۆلۆنیالیەکى بەریتانیا مایەوە تاوەکو لە ساڵى 1967 کۆمارى دیموکراتى گەلى یەمەن ڕاگەیەنرا و دواتر لە ساڵى 1990 هەردوو بەشەکەى یەمەن یەکیانگرتەوە.
عەلى عەبدوڵا ساڵەح ئەو سەرۆکەى یەمەن کە بۆ ماوەى 33 ساڵ فەرمانڕەوایى ئەو وڵاتەى کرد لە تەمەنى 36 ساڵیەوە کە لە سەربازێکى پلەنزمەوە چووە ڕیزەکانى سوپاى یەمەنەوە بێ ئەوەى قۆناغەکانى خوێندن تەواو بکات، تا ساڵى 1990 سەرۆکى یەمەنى باکوور بوو لەوە بە دواشەوە دواى یەکگرتنى هەردوو بەشى یەمەن بووە سەرۆکى هەموو یەمەنى یەکگرتوو 33 ساڵ بە هاوپەیمانى و فرتو فێڵ سەرۆکایەتى ئەو وڵاتەى کرد .
عەلى عەبدوڵا ساڵەح هەر لە خۆەوە ئەو سیاسەتى هەڵگەڕانەوەو بێ پەیمانى و پابەند نەبوون بە پرنسیبەکانى ڕێککەوتن و هاوپەیمانیەوەوى بەسەردا نەبڕابوو بەڵکو میدیاى عەرەبى بەوە ناویان دەهێنا کە سەما لەسەر سەرى ماران دەکات و ئەمریکیەکان بە کەسێکى زۆر نامۆ نەگونجاو ناوزەدیان دەکرد و دواجاریش گۆڤارى ( زە ئەتلانتیک ) تازەترین ناو و ناوبانگی نوێ سینەماییان پێوەنا ئەویش ( فرانک ئەندروود ) ى ڕۆژهەڵاتى ناوینە کەئەویش پاڵەوانى زنجیرە دراماى سیاسى ئەمریکی (هاوس ئۆڤ کاردز ) وەکو ئاماژەیەک بۆ پاڵەوانى ئەو فلیمە لەمەڕ ئەو ڕێکار و ڕەفتارە نالەبەرو نابەجێ و نا مۆراڵانەى کە بەکاری هێناوە لە گەڵ دۆست و دوژمن و یارونەیارەکانى دا.
ئەگەر ئاوڕێک لە ژیاننامەى ساڵەح بدەینەوە زۆرێک لەو شتانەى کەلەسەر ەو وترا بە پراکتیک جێبەجێ ى کردووە، سەرەتا لەگەڵ بەشى باشوورى یەمەن کە پێشتر دەوڵەتێکى سەربەخۆ بوو بە ناوى کۆمارى دیموکراتى گەلى یەمەن و یەکیان گرتەوەو دواتر لێیان هەڵگەڕایەوەو یەمەنى باشوورى داگیرکردوو سەرکردەکانى وەدەرنا، لە گەڵ ئەم حووسییانەى ئێستا کاتى خۆى براى ئەم سەرکردەى ئێستاى حوسییەکانى ى کوشت و شەڕى لە گەڵدا کردن و دواتر هاوپەیمانى لە گەڵ کردن وا سێ ساڵە وەکو کودەتایەک سەنعاى پایتەختى یەمەنیان داگیرکردووەو وا لە دوو ڕۆژى ڕابردوودا جارێکى تر لەگەڵ ئەمانیشدا هاوپەیمانێتیەکەیان تێکچوو و دواتر سەریان خواردوو وەکو ئەوەى ئەمڕۆ بینیمان لە میدیاکانى جیهانەوە کوژراو لاشەکەى شێوێندراو بوو بە قوربانى هەموو ئەو بێبارى وبێپەیمانى و فرت و فێڵە، لەلایەکى تریشەوە لە ساڵانى پێشووتردا هاوپەیمانى لەگەڵ عەرەبستانى سعوودیەداکرد و دواتر دواى هەوڵى تیرۆرکردنى لە 2011 لە نەخۆشخانەکانى ئەوێ چارەسەرى بۆ کرا بەڵام دواتر لەوانیش هەڵگەڕایەوە بوو بە دوژمنیان.
ئێستا یەمەن لەدواى ساڵەح لە دووڕێیانیکى مەترسیداردایە
دواى ئەوەى ساڵەح پەیوەندییەکانى لەگەڵ میلیشیاحوسییەکان کە ئێستا ناوى خۆیان ناوە ئەنسار وڵا بچڕاند و وتى ئەوانە کودەتاچى و لە یاسادەرچوون ڕوداوەکانى ئەو وڵاتە بەرەوە ئاکارێکى تر چوون و لەدواى تەنها دوو ڕۆژ عەلى عەبدوڵا ساڵەح خۆى بووە قوربانى بە دەستى حوسیەکان لەناوبراو و خاڵێکى وەرچەرخانى گەورە ڕویداو هەموو خێڵە چەکدارەکانى لایەنگرى ساڵەح و حزبى کۆنگرەى نیشتمانى یەمەن ڕاینگەیاند بە هاوکارى لایەنەکانى ترو هاوپەیمانى عەرەبى بە سەرۆکایەتى عەرەبستانى سعودیە هەموو هەوڵ و تەقەلاکانیان دەخەنە گەڕ بۆ گەمارۆدانى حوسییەکان و ڕزگارکردنى سەنعاى پایتەخت
هەروەها لە دواى کوژرانى ساڵەح هەڵمەتێکى فراوانى دەستگیرکردن وڕاوەدوونانى لایەنگرانى لەلایەن حوسیەکانەوە دەستى پێکردووەو لە هەمان کاتیشدا ئەمە زەمینە خۆشدەکات بۆ سەرهەڵدانەوەو گەشەکردنى زیاترى ڕێکخراوە توند ئاژۆ و تیرۆریستەکانى وەکو قاعیدەو داعش دواى ئەوەى لە عێراق و سوریا شکستیان خوارد دەکرێت قورسایى کردەوەکانیان لە یەمەن فراوانتر بکەن.
