سامانی وەستا بەکر: ئارەزوەکانمان چی لە واقیع ئەگۆڕێ؟
عەفرین لە چاوی زلهێزەکانەوە.
عەفرین بەرامبەر غوتە، ئەمە ئەو ڕێکەوتنە سیاسیە بوو لە نێوان سوریا و تورکیایا بەسەرپەرشتـی ڕوسیا و بەئاگاداری زلهێزەکانی وەک ئەمریکا و بەریتانیا و ناتۆو بەڕەزامەندی ئێران و بەچاونووقان و سەرکردن بە خاكـی کۆی کۆمەڵگەی و دەوڵەتی بەڕێوەچوو/ ئەچـێ، ئەمە ئەو سیناریۆ بەرچاوەیە کە زۆرترین مشتومڕی لەسەر ئەکرێت بەڵام پرسیارە گرنگەکە ئەوەیە کە ئایا هیچ هۆکارێکیتر هەیە بۆ هێرش کردنە سەر عەفرین بەتایبەتی و ڕۆژئاوا بە گشتی؟
لە مێژووی نوێیا لە دوای جەنگی جیهانی دووەمەوە نەمان بینیوە جەنگی درێژ خایەن لە نێوان یان لە نزیک سنورەکانی وڵاتانی زلهێز وهاوپەیمانە نزیکەکانیان هەڵگیرسێت کە ئەمە ئەگەڕێتەوە بۆ تێگەشتن لە چەمکی جەنگ لەلایەن ڕۆژئاوا و ئەمریکاوە بەجۆرێکیتر کە خۆی لە بازرگانیا ئەبینێتەوە نەک جەنگ نەکردن!
بۆ بازرگانی کردن و ساغ کردنەوەی کاڵای جەنگ و دۆزینەوەی هەلی کاری نوێ بۆ کۆمپانیا گەورەکانی وڵاتانی زلهێز هەر جارەو شەڕ لە وڵاتێکی جیهانی سێیەم هەڵئەگیرسێت کە ئەکرێ ئەم چەمکە بە بەشێک لە سیستمی کەپیتاڵیزمی جیهانی بناسـرێت کە لەوێیا بەردەوام ئەگەڕێن بەدوای بازاڕی نوێیا بۆ بەدەست هێنانی سەرمایەی زۆرتر، ئایا کوردانی ڕۆژئاوا کار بە هەمان سیستەم ئەکەن؟ لێرەوە کێشە گەورەکە دەست پێئەکات.
کانتۆنەکانی ڕۆژئاوا پەیڕەوی سیستمێکی سۆسیالستی ئەکەن کە 180 پلە دژی سیستمی کەپیتاڵیزمی ڕۆژئاوا و ئەمریکاو زلهێزەکانەکە سەرکەوتنی ئەم سیستمە بۆ وڵاتانی زلهێز دڵخۆشکەر نیە چونکە ئەوان ئەم ناوچەیە بە بازاڕێک ئەبینن بۆ بازرگانی. سەرکەوتنی ئەم سیستمە سۆسیالیستییە لە ڕۆژئاوا ئەبێتە فاکتەرێکی بەهێز بۆ بڵاوکردنەوەی هۆشیاری لە ناوچەکە چونکوم هەرکاتێ هۆشیاری بڵاوبیتەوە ناکۆکییەکان بە گفتوگۆ چارەسەر ئەکرێن نەک بە جەنگ کە ئەمەش ئەبێتە لەدەستدانی بازاڕە گەورەکەی زلهێزەکان کە ئەکرێ ئەمە یەکێکبێ لە بەهێزترین ئەو فاکتەرانەی کە زلهێزەکانی لە کۆمەڵکوژیەکەی عەفرین بەدەستی دەوڵەتی فاشی بێدەنگ کردبێ.
له‌م پرۆسه‌ی هێرش و به‌رگریەیا لێكدانه‌وە و سیاسه‌تی كورد جێگای سه‌رنجه، شاراوە نیه كه پ.ک.ک هێزێکی كاریگه‌رە لە ڕۆژئاوا له رێكخستن، لە بەرگری، لە دۆزینەوەی میتوودی بەڕێوەبەری و دە‌ستکەوتەکانی ڕۆژئاوا. هێزە‌كانی ی.پ.گ و ی. پ. ژ نایشارنەوە کە فەلسەفەی به‌رێز ئۆجه‌لان ڕێنیشاندەریانە و وێنەی ئۆجە‌لان له هەموو شوێنێك هەڵاوسراوەوە. فەلسەفەی بەڕێز ئۆجەلانیش ئاشکرا یە له‌گه‌ڵ سیستمـی سه‌رمایه‌داری و دامه‌زراندنی كۆمه‌ڵگای بۆرجوازا هەڵناکا. له‌لایه‌كی دیكه‌شه‌وە په‌كه‌كه له ململانێیه‌كی قورس و خوێناویایه له گه‌ل دەوڵه‌تی فاشیستی دینخوازی ڕادیکاڵی تورك بەڵام له‌لایه‌ن ئه‌مریكا و ئەوروپاوە لە لیستی تیرۆرا تۆمارکراوە!
ئه‌خلاق و مافی مرۆڤ بنه‌مای دارشتنی سیاسه‌تی دە‌وڵه‌تان نیە نه ئه‌و كاته‌ی دە‌وڵه‌تانی دراوسێ و زلهێزەكان یارمه‌تی كورد ئەیە‌ن له دڵسۆزی بۆ كوردە و نه ئه‌و كاته‌ی خۆ یان ئەدزنەوە یان بێ دە‌نگ ئە‌بن له‌به‌ر دوژمنایه‌تی له گه‌ل كوردا نیە بەڵکو پشتیوانی ئه‌وان و پاشەکشێشیان له پێناو به‌رژەوە‌ندی خۆیانه و به‌س.
زلهێزەكان زۆر جار هیچ بایه‌خێك نایەن بە ڕای گشتی بۆ دیاری كردنی سیاسه‌ته‌كانیان، مه‌گه‌ر ئه‌و ڕای گشتییه ئه‌وە‌نە به‌هێز بێت كه رێگر بێت له دابینكردن و جێگیری سیاسه‌ته‌كانیان.
عەفرین لە چاوی کورد و تورکیاوە. سەرەتا عەفرین کۆیە؟
ناوچەیەکـی شاخاوییە کە ڕووبەرەکەی نزیکەی 3850 کم چوارگۆشەیە کە دەکاتە نزیکەی 2% ی خاکـی کۆی سوریا، سنورێکـی فراوانی بە تورکیاوە هەیە و ژمارەی دانیشتوانـی ڕەسەنـی ناوچەکە شەس سەد هەزار کەس ئەبـێ و بەهۆی شەڕو ئاڵۆزییەکانـی سوریاو ئەو ژمارەیە بەرزبۆوە بۆ سەرو یەک ملیۆن کەس. عەفرین گرنگە چونکە ناوچەکانی جەرابلس و بابەعەزاز و ڕۆژهەڵاتی عەفرین و پارێزگای ئیدلیب لە ڕۆژئاوا لەیەکتری دائەبڕێ کە ئۆپراسیۆنی تەوەری فورات ئەو هێزانەی لە تورکیا نزیکن تورکیا لە بەرژەوەندی خۆی بەکاریان ئەهێنێ کۆنترۆڵیان کردووە.
کۆنترۆڵکردنی عەفرین لەلایەن تورکیاوە واتە بەیەکەوە بەستنی سەرجەم ئەو ناوچانەی کە هێزە توندڕەوە تیرۆریستەکانی کە تورکیا پشتگیرو ڕێکخەریانە کۆنترۆڵیان کردووە لەسەر سنور کە ئەوەش گەشتنە بە دەریای ناوەڕاست کە ئەمە سەرەکیترین هۆکاری شاراوەی تورکیایە کە نایەوێ کورد دەستی بگاتە ئاو لەوێشەوە بە دنیای دەرەوە چونکە عەفرین پێگەیەکی گرنگی جیۆستراتیجی هەیە بۆ گەشتنی کورد بە دەریای ناوەڕاست کە لە داهاتووا ئەبێتە دەروازەیەک بۆ گەیاندنی نەوت و غازی کوردستان بە جیهان و خاڵی کرانەوەی کوردستان بە ڕووی جیهانا هەروەک چۆن سودێکی زۆریشی بۆ کوردستانی باشور ئەبێ .
عەفرین گرنگە بۆ تورکیا چونکە تورکەکان نایانەوێ کورد بگاتە سەر دەیاری ناوەڕاست و بە هەڕەشەی ڕاستەخۆی بۆ سەر خۆیان ئەزانن چونکە تورکەکان باش لەوە تێگەشتوون گەیشتنی کورد بە دەریای ناوەڕاست چیتر تورکیا ئەو پێگە ستراتیجیەی نامێنێ نە لە بواری بازرگانی نە لە بواری سەربازی هەروەک چۆن تورکیا مەبەستێتی گروپە توندڕەوە گوێرایەڵەکانی خۆی بگەیەنێتەوە بەیەک.
عەفرین خاڵێکی گرنگی بەستەوەی کوردانی ڕۆژئاوایە بە کوردانی باکور کە ئەم دوو بەشە لێکدانەبڕاوەی کوردستان هێندە نزیکیان لەیەکەوە هەیە بەجۆرێک بەهەمان زاراوەی کوردیش قسەئەکەن هەر جۆڵەیەک لەیەکێک لەم دوو بەشە لێکدابڕێنراوەی کوردستان کاریگەری ڕاستەوخۆ لەسەر بەشەکەیتر دائەنێت.
ئەوەی لە ڕۆژئاوا بوونی هەیە چەک و جبەخانەیەکی کەمی سوک و مام ناوەندی زەمینییە بەڵام ئیرادەیەکی پتەو بەهێز بوونی هەیە بۆ خواستێکی ڕەوای گەلێک کە بەدرێژای مێژوو خەباتی بۆ ئازادی و سەربەخۆی خود موختاری کردووە لەسەر خاک و نیشتمانی خۆی، جگە لە ئاشتی بۆ درواسێکانی هیچ خواستێکی جەنگ و داگیرکاری بوونی نییە بەڵام هەرچی تورکیایە خواستێکی شەڕەنگێزی داگیرکاری و کۆمەڵکوژی و سـڕینەوەی نەتەوەی کورد بوونی هەیە بەپشتی هێزێکی پڕ چەکی زەمینی، دەریای و ئاسمانی تەکنەلۆژیای نوێی سەردەم.
ئەوەی تا ئێستا سەرنجی کۆمەڵگەی نێو دەوڵەتی ڕاکێشاوە بۆخۆی وێڕای بی دەنگیان ئەو خۆڕاگری و مقاوەمەت و بەرەنگاریەیە لە نێوان دوو هێزی زۆر نابەرابەرا بە هەموو پیوەرەکانی جەنگ، بەڵام بوونی ئیرادە توانیویەتی ڕیگربێ لە پێشـڕەوی دووەم زلهێزی ناتۆو هەشتەمین زلهێزی جیهان خۆ ئەگەر پێشـڕەوییەکی کەمیش لەلایەن تورکیاوە کرابێ بەڵام سەنگی سەرکەوتن هەر بەلای عەفرینا شکاوەتەوە.
ئیرادە فاكته‌رێكی گرینگه له خه‌بات و ململانێکانا به‌ڵام ئیرادەی به‌هێز تاکە فاكته‌ری سه‌رەكی و دیاریكه‌ر نیه له شه‌ڕی خاك و جوغرافیای تەندراو بە دوژمنی خاوەن پێشکەوتووترین تەکنۆلۆژیای سەردەم. بەپێی دواین زانستەکان کە لێکۆڵینەوە لە بواری جەنگا ئەکا سەلمانویانە ئێسات تەکنۆڵۆژیای شه‌ڕ و لۆجستیك فاكته‌ری یه‌كه‌من له دیاریكردنی شه‌ڕا دوای تەکنۆلۆژیا فاكته‌رە‌كانی دیكه‌ش کاریگەری خۆیان هەیە ئەوەش لە عەفرین سەلمێنرا ئەگەرنا حه‌ز و ئارە‌زووە‌كانی ئێمه هاوسه‌نگی هێز له دونیای واقیعدا ناگۆرێت.
