رەزا شوان: خانووە زێدەڕەوییەکان بیانووە بۆ دەرکردنی کورد لە کەرکوک.
لە دامەزراندنی دەوڵەتی عـێراقەوە لە 1921 دا، حکوومەتە یەک لە دوای یەکەکانی عێراق، بە حکوومەتەکەی حەیدەر عەبادی ئێستاشەوە، بە پێی پیلانێکی رەگەزپەرستی و شۆڤێنی داڕێژراو، پیلانی بە عەرەبکردنی پارێزگای کەرکوک بە تایبەتی و باشووری کوردستان بە گشتی، لە کردارە پێشینەکانیان بووە.. بەڵکو لە راستیدا رەگی ئەم پیلانە رەگەزپەرستییە قووڵتر و کۆنترە، عوسمانییە داگیرکەرەکانی کوردستانیش، کە تورکی رەگەزپەرست بوون و تا ئەمڕۆش نەوەکانیان، درێژە بە سیاسەتی رەگەزپەرستی و بە تورککردن دەدەن، ژمارەیەکی زۆریان لە سەربازە تورکەکانیان لە پارێزگای کەرکوک و لە چەند شوێنێکی تری باشووری کوردستان نیشتەجێکردن، بە تایبەتیش لە کەرکـوکدا، زەوی و زارێکی زۆری کشوکاڵی کوردیان داگیرکرد و دابەشیان کردن بەسەر سەرکردە و پیاوەکانیان (بەگەکانیان) بۆ نموونە دێیەکەی ئێمە (گۆگـجە ـ شوان) دەبوایە هەموو ساڵێک هەر جووتیارێک چەند جەواڵ گەنم و جۆیان بە موڵکانە ببـردایە بۆماڵەکانی ئەو تورکە بەگانەی دانیشتووی شاری کەرکوک.. سەفەوییە فارسە رەگەزپەرست و شیعەمەزهەبە ئێرانییەکانیش هەر بە هەمان شێوەی عوسمانییەکان، ئەوانیش لە ناوچە ئەزەرییەکانەوە، ژمارەیەک لە تورکمانە ئەزەرییەکانیان لە پارێزگای کەرکوک و دوز و داقـوق و چەندین شوێنی تـری کوردستان دا، نیشتەجێیان کردن، پەیـڕەویی سیاسەتی بە شیعەکردنی ئەو ناوچە کوردستانیـیانەیان دەکرد، تورکمانە شیعەکـانی ئەمڕۆی (گەڕەکی تسعین و گەڕەکی هەمزەلی) لە شاری کەرکوک، نەوەی ئەو شیعە هاوردانەی سەفەوییەکانن.. ئێستاش دوای داگیرکردنی شاری کەرکوک بوونەتە (الحشد الوحـشي) و پەیوەندییان بە پاسدارانی ئێرانەوە هەیە.. بەڵکو هاوبەستەبوونیشیان بۆ ئێرانە.
رژیمە رەگەزپەرستە یەک لە دوای یەکەکانی عێراقیش، لە ساڵی 1927 ەوە، تا ئەمڕۆ رانەوستاوە لە بە عەرەبکردنی پارێزگای کەرکوک، تا ئەمڕۆ زیاتر لە ملیۆنێک عەرەبیان لە خواروو و لە ناوەڕاستی عێراقەوە بۆ کەرکوک هێناون و لەسەر زەوی کورد دا نیشتەجێیان کردوون.
لە ساڵی 1963 دا، کە پارتی بەعسی رەگەزپەرست و فاشست، لە رێی کودەتایەکی سەربازییەوە، دەسەڵاتی عێراقیان گرتەدەست، لەگەڵ کورد دا، بە ئـاگر و بە ئـاسن رەفتاریان دەکرد، بە پیلانێکی گڵاوی نەخشەداڕێژراوی تۆکمە، بە چڕی دەستیان بە بەعەرەبکردنی پارێزگای کەرکوک کرد بە هەزاران خێزانی عەرەبیان بۆ بەعەربکردنی کەرکوک هێنان، بە هەزاران خێزانی کوردیشیان لە کەرکوکدا دەرکرد و بەرەوە سلێمانی و هەولێر دەریانکردن، یا دووریان خستنەوە بۆ پارێزگاکانی خـوارووی عێراق، تا لە بۆتەی نەتەوە عەرەبدا بیانتوێننەوە و بیانکەن بە عەرەب.. چەندین دێی کوردیشیان لە دەوری کەرکوکدا رووخاندن، بە بیانووی ئەوەی نزیک دامەزراوەکانی کۆپانیای نەوتی کەرکوکن.. بەڵام لە دوای رووخاندنی دێیەکانی کورد، هەر لەو ساڵەدا و لە نـزیکی کۆمپانیای نەوتی کەرکووک، چەندین دێیان بۆ عەرەبە هاوردەکان دروستکرد، کە تا ئەمڕۆش لێی نیشتەجێن.. دروشمیان ئەوەبوو”دەرکردنی کورد لە هەر شوێنێکدا نەوتی لێبێت.. بە عەرەبکردنی ناوچەکـانشیان” بە کـرداری ئەم دروشمە رەگەزپەرستییەیان جێبەجێکرد.. چی زەوی زاری کورد هەبوون، لە دەوری کەرکوکدا، داگیریان کردن و دایانن بە عەرەبەکان و هەمووشیانیان چەکدارکردن.. تێکڕاش لە شاڵاوەکانی ئەنفالی بەدناودا، هەموو دێیە کوردییەکانی پارێزگای کەرکوکیان بە شۆفڵ تەخت کرد کە زیاتر لە 800 دێ کورد دەبن.. کە تا ئەمڕۆش ژمارەیەکی زۆر کەمی ئەو دێیانە ئاوەدان کراونەتەوە.. ئەمەو پارێزگای کەرکوک لە شاڵاوەکانی ئەنفالی بەدناودا، پشکی شێری نەنفالیان بەرکەوت.. کوردێکی زۆریشیان لە ناو شاری کەرکوکدا بە زۆر دەریانکردن و رەوانەی پارێزگای هەولێر و سلێمانی کران. خانووەکانيشیان داگیرکردن و دایانن بە عەرەب، خانەی سەرژمێری هەموو کوردە دەرکراوەکانیشیان لە کەرکوکدا سڕینەوە و ناردیانن بۆ هەولێر و بۆ سلێمانی.. ژمارەی تێکڕای ئەو کوردانەی کە لە پارێزگـای کەرکوک دەرکران زیاتـر لە 700 هـەزار کورد بوون. کە تا ئەمڕۆش زیاتـر لە نیوەیان نەگەڕاونەتەوە بۆ کەرکوکی زێدی خۆیان.. کەچی هەموو عەرەبە هاوردەکان کە بۆ بەعەرەبکردنی کەرکوک هێنرابوون، زەوی و پارەیان دانێ و زۆر بە خێراییش خانەکانیان گواستنەوە بۆ دایـرەی تۆمارکردنی سەرژمێری کەرکوک.. لە کۆمپانیای نەوت و گازی کەرکوک و لە قوتابخانە و دایرەکانی كەرکوکدا بە فەرمانبەر و موچەخۆر و کاربەدەست دایان مەزراندن.. لە ئێستادا ژمارەیان دە هێندەی تر زیـاد بوونە.
رژێمی شیعەی دەسەڵاتداری ئێستاش لە ساڵی 2003 وە، درێژە بە پروژە گڵاوەکەی رژێمی بەعس دەدەن، بەڵکو بە شێوەیەکی توختر و تۆکمەتر و زۆر خیراتر دەستیان بە بەعەرەبکردن و بە شیعەکردنی پارێزگای کەرکوک و خانەقین و دوز و داقوق و جەلولا کردوون. بە تایبەتیش لە دوای داگیرکردنی شاری کەرکوک و دوز و خانەقین و چەندین ناوچەی تری باشووری کوردستان لە 16ی/ ئوکتۆبەر 2017 دەوە، بەعەرەبکردنی کەرکوکیان خێراتر و چڕ و پڕتر کردوون.. بە هەزاران خێـزانی عەرەبی شیعەیان لە کەرکوکدا نیشتەجێ کردوون، بەشێک لەم هاوردە عەرەبە شیعە تازانە، لە هـێزە توندڕەوەکاـنی الحشد الوحشي ین.. ئەو ئاوارە عەرەبانەش، کە زۆربەیان سوننەن و لە ترسی داعش و لە ترسی شەڕی تایفی نێوان شیعە و سوننە رایاکرد، بە مەبەست بۆ کەرکوکیان هانین، تا نەگەڕێنەوە و بکرێن بە بەشێک لە شاڵاوی بە عەرەبکردن لە کەرکوکدا، ژمارەیان لە 600 هـەزار عەرەب زیاترن، ئەوانەش ناگەڕێنەوە بۆ شوێنەکانی خۆیان، عەبادی بەڵێنی پێداون کە لە کەرکوکدا زەوی و پارەیان بداتی تا خانوو بکەن، هەموو ئاسانکارییەکشیان بۆ دەکەن، بۆ گواستنەوەی خانەکانیان بۆ تۆمارکردنیان لە دایرەی تۆماری سەرژمێری کەرکوکدا. ژمارەی ئەو عەرەبانەی کە (سەدام حوسێن)ی گۆڕبەگۆڕ لە ماوەی 24 ساڵی حوکمڕانیی دا بۆ بە عەرەبکردنی پارێزگای کەرکوک نیشتەجێی کردن زیاتر لە 750 هەزار عەرەب بوون.. حەیـدەر عەبادی رەگەزپەرست و شیعەپەرست دەیەوێت بە کەمتر لە ساڵێک زۆرتر لەو ژمارەی سەدام، عەرەب لە پارێزگای کەرکوکدا نیشتەجێ بکات.. هەمووی بە مەبەستی گۆڕینی زیاتری باری دیموگرافیای نەتەوەیی لە پارێزگـای کەرکوکـدا، کە لە بەرژەوەنـدی نەتەوەی عەرەبدا بێت و لە زیانی کوردیشدا بێت.. بۆ زیاکردنی رێژەی عەرەب و بۆ کەمکردنەوەی رێژەی کوردە لە کەرکوکی کوردستانیدا.
ئەمەش بە تەواوی بە پێچەوانەی جێبەجێکردنی ماددەی بە ناوە دەستووری 140ە، کە سەرکردەکانی کوردیان پێ خەڵەتان.. بە پێی ئەم ماددەیە، دەبوایە هەموو کوردە دەرکراوەکانی کەرکوک بگەڕانایەتەوە بۆ زێدی خۆیان و قەرەبوو بکرێن، بەڵام زیاتر لە نیوەیان نەگەڕاونەتەوە، چونکە بڕویان بەوە نەبوو کە ئەو ماددەیە جێبەجێدەکرێت، ئەزموونێکی درێـژ و تاڵشیان هەیە لەگەڵ، بەڵێنە درۆکانی دەسەڵاتدارانی عەرەبە شۆڤێنییەکانی عێراقدا، کە هەمیشە دەیانەوێت سوود لە تێپەڕاندنی کات وەربگرن. بە بەڵێنی درۆ کورد بخەڵەتێنن، دوایش چی ناشێت بە کوری بکەن.. هەر واشیان کرد.
بە داخەوە کە سەرکردەکانی کورد تا ئەمڕۆش پەند وانەیان لە رابردوو وەرنەگرتوون و مێژوو خۆی دووبارە و دەبارە دەکاتەوە، جار لە دوای جار خراپتر تێدەکـەون.. چونکە نابەڵەدن لە هونەری سیاسەتدا و گەمەکەرێکی سیاسی نەزان و بێ ئەزموونن.. هەموو جارێکیش گەلە بێدەرەتان و داماوکەمان، باجێکی زۆری هەڵەکانیان دەداتـەوە.. ئەو رۆژە کەرکووکیان دۆڕاند کە بە ماددەی 140هەڵخەڵەتان.. نەیانتوانی بە باشی ناخ و مەبەست و نیازی ناپاکی بەرانبەرەکانیان بخوێننەوە، نەیان توانی پێشبینی ئەمڕۆ بکەن، بە ئاسانی کەرکوکیان لە دەست دا.. دیارە بڕواشیان بەم پەنـدە کوردییەمان نەبووە، کە دەڵێ:”قـەت بە پێکەنینی دوژمـن و.. بە خۆشی زستان بـڕوا مەکەن”
لە رۆژی داگیکردنی شاری کەرکوک و خانەقین و دوزەوە، رژێمی رەگەزپەرست و شعەپەرستی عێـراق، شیعە بەعسییە نوێیەکان، بە تەوای دەسەڵاتیان لە کەرکوکدا قورخکردوون، هەل و دۆخێکی زیاتریان بۆ بەعەرەبکردنی پارێزگای کەرکوک و دوز، بۆ رەخساوە، زیاتریش تەنگیان بە کورد هەڵچنیوە، بۆ دەرکردنیان لە کەرکوک و دوز. بە هەموو شێوەیەک فشار دەخەنە سەر کورد.. هەڕەشەیان لێدەکەن و بە تانک و زرێپۆشەوە الحشد الوحشي سوپاکەی عەبادی و پۆلیس بە شەقام و گەڕە کوردییەکاندا دەسووڕێنەوە، پڕوپاگەندە و ترس و تۆقین لە ناو شاری کەرکوکدا بڵاودەکەنەوە بۆ ئەوەی کورد بترسێنن و کەرکوک بەجێبهێڵن.
(راکان سەعید الجبوري) کە عەرەبێکی کۆنە بەعسی و رەگەزپەرستە، زۆر رقـی لە کوردە، بە ئەسڵیش کەرکوکی نییە، بە وەکالەت پۆستی پارێزگاری کەرکوکیان دایی، ئەم رەگەزپەرستە شۆڤێنییە، سنووری دەسەڵاتی خۆی بەزاندووە و هەموو بڕیارەکانی لە دژی کـوردن.. لەم مانگەدا بڕیارێکی دەرکرد، بە رووخاندنی خانووە زێدەڕەوییەکان واتە (بێ تاپۆکان) کە خانووی ئەو کوردە رەسەنە کەرکوکییە هەژارانەن، کە رژێمی بەعسی فاشستی، بە زۆرداری لە کەرکوکی زێـدی هـەزاران ساڵەی باب و باپیرانیان دەریانی کرد، گەڕاونەتەوە بۆ کەرکوک، لەبەر هەژاری و نەبوونی و بێجێیی، لەسەر ئەو زەوییە بەردەڵانی و بەرز و نزم و بەیار و وشکانەدا، کە گیاشیان لێناڕوێت، بە کوێرەوەری و قەرز و قۆڵە، هەر یەکە خانوویەکیان دروست کردوون.. کە تا ئەمڕۆش زۆربەی کۆڵانەکانیان نە قیرکراون و نە ئاوڕۆ و نە خزمەتگوزاری پێویستیان هەیە. ئەم زەوییانەش موڵکی باب و باپیرانی کوردن.. نە باب و باپیرانی راکان الجبوري لە عەرەبستانەوە هێناویانە، نە بەرەی تورکمانیش لە ئەنادۆڵەوە هێناویانە.. کەرکوک بەشێکە لە خاکی کوردستان.. شاری کەرکوک چەندین سەدە بەر لە زایینی لە لایەن (گۆتییەکان)ی بە رەچەڵەک کوردەوە دروستکراوە کە 91 ساڵ فەرمانڕەواییان کرد. کەرکوک شارێکیش بووە لە شارەکانی (ئیمبراتۆریەتی میدی) ی کوردی.
شایەنی باسیشە، رووخاندنی خانووەکانی کورد لە کەرکوکدا بە بیانووی زێـدەڕەوی، پیلانێکی گڵاوی تازە نییە، بەڵکو دووبارەکردنەوەی هەمان سیناریۆی ساڵی 1963 یە.. کە لەم ساڵەدا پارتی بەعسی عەرەبی شۆڤێنی لە رێی کودەتایەکی سەربازییەوە دەسەڵاتی عێراقیان گرتە دەست، کەوتنە پیلانگێڕان و دژایەتیکردنی گەلی کوردمان.. هەموو فشارێکیان خستە سەر کەرکوک، بە شێوەیەکی نەخشەداڕێژراوی تۆکمە و فراوان دەستیان بە بەعەرەبکردنی کەرکوک کرد، کوردێکی زۆری کەرکوکییان لە دایرە فەرمییەکان دەرکردن، کوردێکی زۆریشیان لە کەرکوک دوورخستنەوە. هەر لەم ساڵەدا بەعسییەکی پلە باڵای سەربازییان بۆ کەرکوک نارد و کردیان بە حاکمی گشتی سەربازی لە کەرکوکدا، دەسەڵاتێکی رەهای سەربازی هەبوو.. بەشێکی زۆری گەنجە تـۆرانییە توندڕەوەکانی کەرکوک، بوون بە بەعسی و چەکـدارکران و چـوونە ریزەکانی (الحرس القومي ـ گاردی نەتەوەیی) کە هێـزێکی چەکـداری میللی سەر بە پارتی بەعەس بوو. ئەو حەرەس قەومییە تورکمانانە، لە ناو شەقامەکانی شاری کەرکوکدا بڵاوببوونەوە و، رێیان لە کورد دەگرت و سوکایەتیان پێدەکردن، ئەوان هەمیشە لە دژی داخوازییەکانی کورد بوون، هەلپەرست و بێبار و ئاژاوەگێڕبوون.. دەستەیەکی نوێنەری تۆرانییەکان چوون بۆ لای ئەو ئەفسەرە بەعسییە فەرمانڕەوایەی کەرکوک، بە پارە و بە دەعوات و بە …، رازیان کرد کە (گەڕەکی کۆماری) لە کەرکوکدا بڕووخێنن (گەڕەکێکی کوردنشین بوو، هەموویان کرێکار و کاسبکاری هـەژار و بێجێ و ڕێ بوون، خەڵکی رەسەنی کەرکوک بوون، لە دوای شۆڕشی 14ی/ گەلاوێژی 1958 دا، لە نێو شێو و چاڵەکان و زەویە بەرداوییەکانی باکووری شاری کەرکوکدا، بە خشت و بە قوڕ و دار و قامیش، هەریەکە بە ناچاری خانوویەکیان لە دوو ژوور دروستکردبوون، دڵێان پێیان خۆشبوو، (بێ تاپۆ) بوون. تەنانەت خانووەکانی (گەڕەکی حەدیدییەکانی) ناوجەرگەی کەرکویش، کە حەدیدییە عەربەکان لێی نیشتەجێبوون زیدەڕەوی بوون، لەبەر ئەوەی کە عەرەب بوون خانووەکانی ئەوانیان نەڕووخاند و بۆیان تاپۆکردن.. (شاری سەورە) ش لە بەغـدا، کە ئێستا بە (شاری سەدر) ناو دەبرێت، ئەوانەش هەموویان زێـدەڕەوی و بێ تاپۆبوون، بەڵام ئەوانەشیان نەرووخاندن، دوایی هەموویان تاپۆکران و بوون موڵکی دانیشتوانەکانیان.. کە دێنە سەر خانووەکانی کورد، دەبێت بە (بانێک و دوو هـەوا)؟
رووخاندنی خانووەکانی گەڕەکی کۆماری لە کەرکوکدا جێبەجێ کرا، حەرەس قەومییە تورکمانەکان پاسەوانی شۆفڵەکانیان دەکرد.. تا هەموو خانووەکانیان ڕماندن.. ئای کە دیمەنێکی دڵتەزێنی تراژیدی رەگەزپەرستی چەند قێزەون بوو، هەرگیز لە یادم ناچێت. خاوەنی ئەو خانووە رماوانە، بۆشیان نەبوو کە لە شوێنێکی تری شاری کەرکوکی زێدیاندا نیشتەجێببن، مەگەر بەبێ ئاشکرا.. گەر ئاشکراش بوونایە دەیان گرتن.
کۆنە بەعسی (راکان الجبوري) کە بە وەکالەت پارێزگاری ئێستای کەرکوکە، لەسەر داخوازی بەرەی تورکمانی، کە لە راستیدا هاوبەستەبوونیان بۆ تورکیا هەیە و هەر بە رووکەش خۆیان بە عێراقی دەزانن، تا ئێستا چەند جارێک داوای رووخاندنی خانووە بێ تاپۆکانی کوردیان کردووە لە کەرکوک، هەر وەکو چۆن لە ساڵی 1963 دا، ببوون بە حەرەسی قەومی، ئێستاش بەشێکی زۆری گەنجەکانیان چەکیان هەڵگرتوون و بوونە بە (الحشد الوحشي) لە لایەن تورکیاشە و بە نهێنی و بە ئاشکرا، یارمەتی ماددی و لۆجستی دەدرێن، بە ئاشکراش گێچەڵ بە کورد دەکەن.. هەموو ئەو تاوانانەی کە لە دوز و لە ناو شاری کەرکوکدا کران و دەکرێن (الحشد الوحشي التروکماني) رۆڵێکی قێزەوەن و نامەردییان تێدا بینین و دەبینن، بوونە بە کڵاوسووری پێش لەشکر و بە چاوساغی ئەو هێزانەی کە پەلاماری کەرکوک و دوز و پردێیان دان، هەر (الحشد الوحشي الترکماني) بوون کە لە شاری دوزدا، بازاڕ و ماڵە کوردەکانیان تاڵانکردن، دوایش سوتاندییانن و تەقاندیانەوە.. ئەوان بوون سوکایەتیان بە کورد کرد.
بەرەی تورکمانی، رۆڵێکی هەلپەرستییان هەیە، رۆڵی فیتنەگێڕی دەبینن، بە سەدان بوختان و تاوانی بێبنەما و درۆ بۆ کورد هەڵدەبەستن.. کە زۆر دوورن لە راستییەوە.. هەر بۆ ئەوەی کە رووی کورد ناشیرین بکەن و ناوی بـزڕێنن.. بەرەی تورکمانی، ئەوەیان بۆ کورد هەڵبەست، گوایە لە باکوور و رۆژهەڵات و رۆژئاوای کوردستانەوە، بە هەزاران کوردمان بۆ کەرکوک هێناون و نیشتەجێمان کردوون، بوختانێکی درۆیە و دوورە لە راستییەەوە و مایەی پێکەنینە.. لە ئێستادا بەبەر چاوی بەرەی تورکمانییەوە لە خواروو و ناوەڕاستی عێراقەوە عەرەب دەهێنرێن بۆ بەعەرەبکردنی شاری کەرکوک و لەسەر زەوی کورد و تورکماندا، خانوویان بۆ دروست دەکەن و نیشتەجێیان دەکەن؟ ئەی بەرەی تورکمانی بۆ سەریان شۆڕکردووە..؟ تەنانەت ئەو غیرەتەشیان نییە کە کەمترین هەڵوێست بنوێنن و ناڕەزایی خۆیان دەربڕن؟ کەچی سوپاس و دەستخۆشی لە بڕیارە شۆڤێنییەکەی راکان الجبوري دەکەن، کە داوکەیان و ئامانجییان دێنێتەدی و خانووەکانی هەژارانی کورد دەڕووخێنن.
داگیرکەرانی ئەمڕۆی کەرکوک دەیانەوێت بە هـەڕەشە و بە ترس و تۆقـین و بە تاوانی بێبنەما و بە بوختانی هەڵبەستراو، کورد لە شاری کەرکوک دەربکەن و (ماڵ لە خـاوەن ماڵ حـەرام بکەن) ئەوان ناکۆکییەکان و ململانێییەکانی نێوان پارتە کوردییەکانیان و فرە کوێخایی کوردستان و پەرتەوازەیی ناوماڵی کوردیان قۆزتوونەتەوە.. بۆیە ئەمە یەکەم بڕیار و دوا بڕیاری راکان الجبوري و ئەوانەی دوای الجبوریش نابێت بۆ دەرکرنی کورد لە شاری کەرکوکدا. چونکە کورد دەسەڵات بێ هێزە و هیچی پێناکرێت.
هەموو ئەم پیلانانەی لە دژی کورد لە شاری کەرکوکدا ئەنجام دەدەرێن، بۆ چۆڵکردنی کەرکوکە لە کورد، بۆ گۆڕینی باری دیموگرافیای نەتەوەییە، لە سوودی نەتـەوەی عەرەب و لە زیانی نەتەوەی کورد، بۆ زیادکردنی رێـژەی عەرەبە و بۆ کەمکردنەوەی رێژەی کوردە لە کەرکوکدا، بۆ سڕینەوەی ناسنامەی کوردستانیەتی کەرکوکە.
ئەمەش پیلانێکی رەگەزپەرستی زۆر مەترسیدارە بۆ ئەمڕۆ و بۆ داهاتووشمان.
کوان ئەو دروشمە بریقەدارانەی، هەردوو پارتی دەسەڵاتداری باشووری کوردستان، بۆ موزایدە و بانگەشەی هەڵبژاردنەکانیان بەرزیان کردنەوە (کەرکوک دڵی کوردستانە) و
(کەرکوک قودسی کوردستانە) و (کەرکوک هێڵی سوورمانە) و (هەرگیز سازاش لەسەر کەرکوک ناکەین) و (مەگەر بەسەر لاشەکانمان دا تێپەڕن) و..، گەلێ قسەی زلتریش.
ئەی بۆ ئێستا فزەتان لێوە نایات و ناوی کەرکوک ناهێنن و ملی خۆتان خەوانـدوون؟؟ بە داخەوە، کێشەی نەتەوەیی و چارەنووسازی کوردتان هێندە بچووک کردوونەتەوە، کە کردنەوەی فڕۆکەخانەی هـەولێر و سلێمانی لەژێـر چاودێـری و کۆنترۆڵکردنی حکوومەتی ناوندیدا، یا ناردنی بڕە پارەیەکی کەم کە وەکو خێرپێکردن بۆی ناردوون، بە دەستکەوتی مەزنیان دەزانن.. خۆتانی پێهەڵدەکیشن و زۆر سوپاسی بەغدا دەکەن.
فیدراڵی کوردستانتان هێندە سووک و بچووک کردۆتەوە، کە لە (حوکم زاتییەکەی) کاتی سەدام بچووکتر بۆتەوە.. بەغدا بە چاوی فەرمانبەرانی عێراقەوە لە وەزیـرەکانی کوردستان دەڕوانێت، کە پێویستە مەرج و داخوازییەکانی بەغـدای ئاغایان جێـبەجێ بکەن.. بەرپرسە فسفس پاڵەوانەکانی هەردوو پارتی دەسەڵاتـدار، پارێزگای کەرکوکیان بەدەسەوە دا و کەرکوکییەکانیان بە گورگانخوارد دان، خۆشیان رایان کرد و لە هەولێر و سلێمانی دا پاڵیان لێداونەتەوە، کەرکوکییەکان باجێکی زۆری ئەم ناپاکییە دەدەنەوە و لە جەنگێکی دەروونی قورس و لە چارەنووسێکی نادیاردا دەژین.
راکان سەعید الجبوري، هێزێکی گەورەی لە دژە تیرۆری عێراق و لە الحشد الوحشي و لە پۆلیسی ئیتحادی و لە هێزی پەرپەچدانەوەی خێرا و لە ئەمنییەتی شاری کەرکوک پێکهێناون، کە بە دەبابە و زرێپۆشەوە، پاسەوانی ئەو شۆفڵانە دەکەن، کە خانووە بێ تاپۆکانی کورد لە کەرکوک دەڕووخێنن.. بڕیاری ئەوەشیان هەیە، هەر کوردێکی خاوەن ئەو خانووانە ناڕەزایی دەرببڕێت، ئامادەن بیکەن بە قوربانی فیشەکێک.
ئایا راکان الجبوري دەوێرێت داوابکات، کە بە هەزاران خانووی زێدەڕۆی بێ تاپۆ لە شارەکانی بەغدا و کەربەلا و نەجەف و بەسرە و هەموو شارەکانی تری خواروو و ناوەڕاستی عیراقیش بڕووخێنین.. کە لە دوای ساڵی 2003 وە دروستکراوان؟
ئەی کوا ئەو سینگدەرپەڕێنەی، کە لە نەورۆزدا، لە شاری کەرکوکدا وتی:” پارێزگاری کەرکوک ناتوانێت خانووی کورد بڕووخێنێت.؟” خۆهەڵکێشان و خۆفشکردنەوە و قسەی زل و بەڵێنی درۆ ئاسانە و هیچی تێناچێت، بەڵام ئەمانە بە کردەوە هیچیان لە باردا نییە. کورد دەڵێت: پیاو ئەو پیاوەیە سەریشی بدۆڕێنێت.. قسەی نادۆڕێنێت”
ئەی کوان ئەو شەقوەشێنە بێ غیرەتانە.. بۆ ناچن لە کەرکوکدا شەق بۆەشێنن.؟
دەسەڵاتدارانی کورد، گەر لە ئاستی رووخاندنی خانووەکانی کورد لە کەرکوکدا، بێدەنگ بن و خۆیان گێلبکەن.. بە دووری مەزانن کە هەڵبکوتنە سەر شاری هەولێر و سلێمانی ودهۆکیش، بە بەرچاوتانەوە هەموو خانووە بێ تاپۆکانی ئەم شارانەش وک خانووەکانی کەرکوکی کوردستانی بڕووخێنن و بکەونە ژێر دەسەڵاتی (الحشد الوحشي) یەوە.
