عەلی مەحمود: راستییەكان لە یادی 53 ساڵەی داستانی هەندرێندا, كێ كردی؟
بە حوكمی بەرنامەی سەكۆی چەپ, لە گەڵ چەندین تێكۆشەر ئەگەر زێدە رۆیی نەبێت بڵێم دەیان تێكۆشەری زێڕین دیدارم ئەنجامداوە كە بەشداری شەڕی هەندرێنیان كردووە, هەموو دەگێڕنەوە كە پێشمەرگەكانی حیزبی شیوعی عێراقی بە سەركردایەتی رەئیس كەمال، ملازم عەبدولرەحمان، فاخر مێرگەسوری، ملازم خدر، مام سدیق، مام ئەلیاس، عەریف یونس، عزەت سلێمان بەگ داستانەكەیان تۆمار كردووە, كە تا ئەوكات گەورەترین سەركەوتن بووە بەسەر سوپای داگیر كەری بەغدا ئەنجامدرابێت, تەنانەت ئەو دەستكەوتانەی لە شەڕەكە بە دەست هاتووە لە چەكی قورس و ئامێری پەیوەندیكردن زیاتر بووە لە بارتەقای هەموو ئەو چەكانەی كە هێزی پێشمەرگە پێش داستانەكە هەیان بووە, سەركەوتنەكەش لە كاتێكدا تۆماركرا كە جوڵانەوەی كوردی توشی دوبەرەكی و كەرت بوون هاتبوو , بەمەش روح خرایەوە بەری.
بەڕێزمەسعود بارزانی سەرۆكی پارتی دیموكراتی كوردستان لەسەر سەردێری ” پەیامی سەرۆك بارزانی بەبۆنەی پەنجا و سێیەمین ساڵیادی داستانی هەندرێن” لە بەرواری ” 12ـی 5ـی 2019 ” پەیامێكی پیرۆزبایی و وەبیرهێنانەوەی بڵاو كردۆتەوە, لە بەشێكیدا دەڵێت ” پێشمەرگەكانی شۆڕشی مەزنی ئەیلوول و بە هاوكاری هێزەكانی حیزبی شیوعی لە پلانێكی تۆكمەی دژەهێرشدا لە 12ـی 5ـی 1966 پەلاماری دوژمنیان تێكشكاند و لیواكانی یەك و سێ و چوار و پێنجی سوپای عێراق لە چیای هەندرێن و زۆزك و گەرووی ئۆمەرئاغا و ئاكۆیان بە تەواوەتی تێكشكان و زیانێكی یەكجار زۆریان بەركەوت” , ئەمە لە كاتێكدایە مێژوو پێمان دەڵێت سەركەوتنەكە تەنها لە چیای هەندرێن تۆمار كراوە نەك لە زۆزك و شوێنەكانی دی, ئەوانە لەو چركە ساتە بەرەی شەڕ بوونە لێ سەركەوتنیان تێدا تۆمار نەكراوە, بۆیە ناكرێت ناویان بە هاوتایی لە گەڵ هەندرێن ریز بكرێت, دووەم سەركەوتنەكە پێشمەرگەكانی حیزبی شیوعی و دۆست و لایەنگرەكانی تۆماریان كردووە نەك كەسی دی بۆیە ئەویش ناوی پارتی دیموكرات ریز ناكات پارێز دەكات, لێ لە رێگای بەخشینی رۆڵی سەرەكی بە پێشمەرگەی شۆرشی ئەیلولەوە دەیانكاتە بەشە شەریكی سەرەكی, سێیەم پێشمەرگەكانی حیزبی شیوعی لەوكاتە بەشێك بوونە لە هێزی پێشمەرگەی كوردستان, لق و پەلەكانی حیزبی شیوعی بەشێك بوونە لەو جوڵانەوە چەكدارییە, بە جیا ناوهێنانیان پارتی دەكاتەوە بە تاكە هێزی پێكهێنەری پێشمەرگەی شۆڕشی ئەیلول, ئەمەو نەك تەنها شەڕی هەندرێن بگرە تەواوی شەڕە گەورەكانی ساڵانی 63 بۆ 70 مۆركی پێشمەرگەكانی حیزبی شیوعی پێوە بووە, پێشمەرگەكانی حیزبی شیوعی نەك هاوكاری داستانی هەندرێن نەبوونە بگرە هێزی سەرەكی و كۆتا بوونە لە داستانە مێژوویەكەی هەندرێن, هەر ئەمەش وا دەكات شایەدحاڵەكانی ئەو رۆژانە بڵێن كۆچكردووان ئیدریس بارزانی و فرانسۆ حەریری تا چۆمان دەستڕی سوریان هەڵداوەو دروشمی بژی حیزبی شیوعیان وتوەتەوە” سەیری لینكی ڤیدیۆكان بكەن”.
لە داستانەكەی هەندرێندا هەر 60 فیداییەكە كە هێزی یەكەمی سەركەوتنەكە بوون شیوعی بوون, 3 شەهید درا وەك پێشتر نەخشەی بۆ داندرا بوو لە لایەن فەرماندە شیوعییەكانەوە كە ئەوانیش عەریف یونس و ساڵەح مام ئەلیاس هەردوك شیوعی بوون, خدر عەوڵا بەگیش دۆستی ئەو حیزبە بووە, سڵاو لە یاداوەری روحی پاكیان, خۆزگەم بارزانی بتوانێت كەسێكی پارتی ئەوكاتە بدۆزێتەوە نەك شەهید و بریندار بگرە بەشداربوو نەك لە ناو فیدایەكان بگرە لە بەشداربوەكان بۆ ئەوەی لە یادی 54 ساڵەی داستانەكەدا لە ساڵی داهاتوو مەدالیای ئازایەتی پێ ببەخشێت, راستیەكەش ئەوەیە لە كاتێك دوای سەركەوتنەكە پێشمەرگەكانی پارتی دێنە هەندرێن بۆ ئەوەی شوێنی شیوعییەكان بگرنەوە, وەلێ كە هێرش دەست پێ دەكات جارێكی دی دەكشێنەوە چیایەكە دەدرێتەوە بە پێشمەرگەكانی حیزبی شیوعی بۆ ئەوەی پارێزگاری لێبكەن.
دوای ئەو سەركەوتنە مەزنە لە رێگای جیهازەكەی ئەبو شاخەوانی كوڕە كریستانی بەشداربوی داستانەكەوە , پەیوەندی لە نێوان پێشمەگەو سوپای عێراقی دەست پێدەكات تا دەگاتە بەیاننامەی 30 حوزەیران كە داننان بە لامەركەزیەتی كوردستانی لێ هاتە ئاراوە.
بە پەراوێز خستنی لایەنەكان و خواردنی بەشی یەكتر لە جوڵانەوەی چەكداری كوردستاندا باو بووە تا هەنوووكە بە تایبەت لە لایەن پارتی و یەكێتیەوە, دەیان جار خۆیان كردووە بە خاوەند چالاكی وا كە بە رێكەوت چەند كەسێكیان تێیدا پشكدار بوونە, ئەوان نەك تەنها سەروەت و سامانی كوردستان بگرە سەروەری و دەستكەوتەكانی خەڵكی كوردستانیش بە موڵكی خۆیان دەزانن و تەزویری مێژوو دەكەن, بەیاننامەكەی بارزانیش لە یادی 53 ساڵەی داستانی هەندرێندا دەچێتە ئەو چوارچێوەیەوە, راستە مێژوو براوەكان و دەسەڵاتداران دەینووسنەوە , وەلێ قۆناغی تەسحیحاتی مێژوو دەستی پێكردووە, مێژوو لە حەكایەت و تەسریحاتەوە بووە بە زانست و گێڕانەوەی راستیەكان, پشكنین و بەڵگەو گەڕان بە دوای راستییەكان و وتەی ئەكتەرە ئەكتیڤەكانی روداوەكان.
ئەوە ئەگەر هەندرێن لەو شەڕە قارەمانانەیە ئازاد نەكرایاتەوە, هەتا هەتایە دەكرایە پەڵەیەكی رەش بەناو چەوانی پێشمەرگەكانی حیزبی شیوعیەوە, ئیتر وابووە سەركەوتن فرە بابەو شكستیش هەتیو.
لە كاتێكدا حیزبی شیوعی لە نێوان 1946 بۆ 1961 بۆ ماوەی 15 ساڵ هێزی یەكەمی كوردستان بووە, ئەمڕۆ لەسەر ئەو مێژووە دەژێت, دەبوایە وەڵامی بۆ هەموو ئەوانە هەبێت كە دەیانەوێت مێژووەكەی زەوت بكەن و بیشێوێنن, ژیانی ئەمڕۆی لەسەر مێژوو بێت, داكۆكینەكردن لەو مێژووەش مانی دەخاتە ژێر پرسیارەوە, خەریكە سەركەوتنەكان و داستانەكان و مێژووش وەك گواستنەوەی شەهیدەكان سەنگەر بگوازنەوە.
بۆ سەلماندنی بۆچونەكانم ئەم دوو دیدارە ببینن:
ئەبو شاخەوان تێكۆشەرێكی كریستان: www.youtube.com
عەبدوڵا تۆفیق ناسراو پاڵەوانی هەندرێن. www.youtube.com
بۆ بینینی هەموو بەرنامەكان: www.youtube.com
