نەبەز گۆران: با سێوەكە نەگەنێت.
بەبێ قسەكردن لەسەر بیركردنەوەی (نەوشیروان مستەفا) ناتوانین قسە لەسەر بزوتنەوەی گۆڕان بكەین. هەر قسەكردنێك لەسەر ئەو بزوتنەوەیە، بەبێ دەست بردن بۆ بیری نەوشیروان مستەفا قسەكردنە لە بۆشاییدا. بەدیوێكی دیشدا قسەكردن لەسەر ئەو بیركردنەوە و نەخشەیە كە ناوی بزوتنەوەی گۆڕانە، هەمان قسەیە لەسەر دیدی نەوشیروان مستەفا. ئەوەی بەدی دەكرێت لەم بزوتنەوەیە تا ئەم چركەساتا هێزێكی ستونییە، هێزێك نییە دابەش بوبێت و ئاسۆیانە مامەڵە لەگەڵ كۆی كایەكان بكات. هێزێكە سودی لەو فۆرمە بینیوە ئاراستەكردنی شتەكان لە سەرەوە دەست پێبكات بۆ خوارەوە. راستە ئەم هێزە كۆمەڵێك ماڵی بچوك و ئۆرگانی بچوكی هەیە لەئاستی خوارەوە، بەڵام ئەو شوێنانەی كە خۆی دروستیكردوون بە جۆرێك لە جۆرەكان خۆشی سڕی كردوون و ناتوانن هەڵسنە سەرپێ. هێزێك نییە بە وێنەی پەنجەكانی دەست دابەش بوبێت. هێزێكە هێلانەی یەكەم لە سەرەوەیە سەرجەم هێلانەكانی دی ئاستی خوارەوە لەوەی سەرەوە خۆراكیان بۆ دەگوازرێتەوە. كێشەی ئەم جۆرە هێزانەش لەوكاتەوە دەست پێدەكات كە ئیدی گروپێك یان كارەكتەرێك لەبری هەمووان بیردەكەنەوە. ئەوانەی ئاستی خوارەوەش تەنها لەوكاتەدا هەنگاو دەنێن كە سەرەوە بیەوێت داوای جوڵاندنی قاچەكانیان بكات، خۆراك وەرگرتن لە خوارەوە بۆ بە هێزكردنی ئاستی سەرەوەیە، نەك بەژدار بوو لە ستراتیژی نوێ یا نەخشە دارێژ. ئەم فۆرمە ئیشكردن هەمان ئەو فۆرمەیە لە هەناوی حیزبی كوردییدا بوونی هەیە و بازنەیەك ئاراستەی هەموو شتەكان دەكات، ئەشێ دەرچوون لەم بازنەیە یەكەم ئیشی ئەو بزوتنەوەیە بێت لەم كاتەدا، كە خاوەنی پرۆژە و ستراتیژی نوێیە بۆ كۆی سیستەمی حكومڕانی، مانەوەش لە ناو چەقی بازنەكەدا هەمان دۆخی پارتی و یەكێتیی دووبارە دەبێتەوە بە ناوێكی دییەوە.
دەرك بە بیماری زۆر دەكرێت لەم هێزەدا، هەندێكجار بۆ ئەوەی ئەم بیماریە بەباشی ببینرێت دەبێت مرۆڤ خۆی بخاتە دەرەوەی بازنەكە و بەدیدێكی دیكەوە تەماشای بكات. ئەو دیدەی كە نایەوێت ئۆپۆزسیۆن ببێتە كۆڵەكەیەك بۆ دووبارە كردنەوەی مێژوو. گەر ئۆپۆزسیۆن و نمونە: گۆڕان وەربگرین چەند ئەركی ئێمەیە قسە لەسەر خراپی سیستەمی حكومڕانی هەرێم بكەین، ئەوەندەش گرنگە تیر بدەین لەو هێڵە بیركردنەوەیەی كە بە نیازی سڕكردنی ئۆپۆزسیۆنە. مەترسی ئەو هێڵە بیركردنەوەیەش ئەوەیە لە دەرەوەی گۆڕان نییە، بەڵكو لەناو خودی بزوتنەوەكەیە. پێویستە_ نەوشیروان مستەفا_ ئەوە بزانێت ئەو بۆ ئۆپۆزسیۆن و بزوتنەوەی گۆڕان بووە بە ” پوورە” هەموو هەنگەكان لێی ئاڵاون، زۆرێك لەهەنگەكان بۆ كاركردن لێی ئاڵاون و، بەشێكیش بۆئەوە دەوەرەیان داوە تەنها لەهەنگوینەكەی بخۆن! بەڵام خرابترین هەنگەكان ئەو هەنگە پیرانەن، كە هێشتا بە دیدێكی كۆنەوە دەیانەوێت ئاراستەی پوورەكە بكرێت و ناتوانن پێش رووداوەكان نەخشەیان هەبێت بۆ كۆكردنەوەی زەخیرەی باش. دەبێت چەند لەو هەنگانە بترسیت بەس بۆ هەنگوین خورادن لە دەوری پوورەكەن ئەوەندەش ئەركی ئەوانە كە مبكرێتەوە بەدیدێكی كۆنەوە خەون بە فەرمانرەوایەتی و سەركردایەتی پورەكەوە دەبینن. كێشەی ئەم وڵاتە تەنها یەك تابلۆ نییە كە رەنگی سەوزە، وەك هەندێ لە هەنگە پیرەكان دەیبینن. كەم نین ئەوانەی بەس رەنگە سەوزەكە دەبینن و پێیان وایە ئەگەر ئەو رەنگە كاڵ بێتەوە ئیدی ئەو بزوتنەوە لە دۆخێكەوە دەچێتە دۆخێكی باڵاتر، لەناو خودی تابلۆكەدا رەنگێكی زەردی تۆخ هەیە كەمترین چاوەكان دەیبینن، تێكەڵبوون لەگەڵ ئەو رەنگە زەردە تێكەڵبوونە لەگەڵ سیاسەتێكی بیمار، كە لە كۆتاییدا برینەكەی بەزەحمەت تیماردەبێت.
•بیماری یەكەم : گواستنەوەی دیدە كۆنەكە
هێنانە پێشی گەنج بەوە ناپێورێت كۆمەڵێك كەسی كەم تەمەن بهێنیت و بیانخەیتە ناو دوو بازنەوە، كە جگە لە ئەركی تێپەرینی یاساكان كارێكی دیان نەبێت. هێنانە پێشی گەنج دەكرێت بەو دیدەوە سەیربكرێت كە بەشێك بێت لە بریارە گرنگەكانی هەرهێزێك، كە بانگەشەی هێنانە پێشەوەی گەنج دەكات. بەیەك تەماشاكردنی خێرا لە بزوتنەوەی گۆران لەوە تێدەگەین ئەوەی بریارە گرنگەكان دەدات، ئەوەی ئاراستەی بزوتنەوەكە دەكات، ئەوەی پێگەكان دیاری دەكات، ئەو دیدە حزبیەیە لە هەناوی یەكێتییەوە هاتووەتەدەر. زۆرێكیشیان تەنها بازنەی ناو یەكێتیی و چەند كارەكتەرێكی ناو یەكێتیی دەبینن، بۆیە خەریكە بزوتنەوەكە بەرە و ئەو دۆخە ببەن، كە هێزێكە بۆ ئەوە لەدایك بووە یەكێتیی كاڵ بكاتەوە. لە كاتێكدا ئەوەی مەترسییە لەسەر فایلەكانی ” گەندەڵی، ستەم، كپكردن، بەهێزی میلیشا، سرینەوەی ئەوانی دی.” یەكێتیی نییە، بەڵكو پارتییە. یەكێتیی ئیدی پاش رێككەوتنی ستراتیژی ئەو حیزبە نییە بتوانێت خۆی بكاتە حیزبی ئاراستەكەر، بەڵكو حیزبی چاو لێكەرە. بەشوێن ئەو هەنگاوانەدا دەروات كە پارتی دەیان هاوێت، چاو لەو دیدەدەكات پارتی تەحقیقی دەكات. بۆیە خەمی گەورەی ئەم وڵاتە كاڵبوونەوەی ئەم حیزبەنییە، ئەوانەش بەو شێوەیە تەماشای ئاڵوگڕەكان دەكەن خۆیان بەشێكن لە مەترسی بۆ ئایندە، ناكرێت بزوتنەوەیەك ببرێتە دۆخی پەرچەكردارەوە، نزیك بوونەوە لە پارتی بۆ كاڵكردنەوەی یەكێتیی ئەو زەنگە دەدات بە گوێماندا كە كاڵبوونەوەی خۆشی دەست پێدەكات. پارتی حیزبێكە هەرگیز لە هێزێك نزیك نابێتەوە ئەگەر نەیكاتە بەشێك لە دید و ستراتیژی خۆی. هەر هێزێكیش بەم دیدەوە نزیك بێتەوە لە پارتی ئەشێ ئەوەی لەبیر نەچێت كە دۆخەكەی لە دۆخی یەكێتیی و ئەو حیزبانەی دی باشتر نابێت، كە پێشوتر بەهۆی ئەو نزیكییەوە دەستەكانیان سوتاون. ئەوەی ئەو دۆخەش باڵادەست دەكات لە ناو بزوتنەوەكەدا خودی نەوشیروان مستەفایە هەرئەوە ئەرك و شوێنیان دەدات و دەیانكاتە دەموچاوی ئەو بزوتنەوەیە! ئەوانیش بە هۆی شوێنەكانیانەوە ئاقاری بزوتنەوەكە دەبەن بۆ ئەو شوێنەی كە پەرچەكردارە. ئەو بزوتنەوەیە چەند موڵكی ئەوانەیە هێندەش موڵكی ئەو گەنجانەیە كە بوونەتە وزەیەكی گەورە بۆی. ئەگەر ئەو دیدە كۆنە كە بە رووداوەكانی ئەم سەردەمە ناوێرێن و خوێندنەوەیەكی لاوازیان بۆ رووداوەكان پێیە، پێیانوابێت سەرمایەیەكی گەورەیان بەجێهێشتووە و هاتوون دەست بە مێژوویەكی دی بكەن، دەشێ ئەوەشیان لە بیربێت سەرمایەكەی ئەوان هەرگیز بەقەت سەرمایەی ئەو گەنجانە بەهێزنییە، كە دەموچاوی ئەو بزوتنەوەیەیان جوانكردوە. سێ ئاراستەی گرنگی ئەو بزوتنەوەیە پێویستی بە گۆڕانە، ئاراستەی ” سیاسی، ئابووری، راگەیاندن.” ئاراستە سیاسیەكە بریتین لەو گروپەی لە هەناوی یەكێتییەوە هاتوونەتە دەرە و تائەم چركەساتەش بە هەنگاوەكانیانەوە پەرچەكرداری یەكێتیانە بەدی دەكرێت و هێشتا زۆر بەكەمی توانراوە ئەو دۆخە تێپەرێنین و دیدەكەی خۆیان بخەنە ناو بازنەیەكی فراوانترەوە. كاتێك ئەو بزوتنەوەیە دروست دەبێت بۆ ئەوە دروست نابێت یەخەی یەكێتیی بگرێت و زۆرانبازی لەگەڵ بكات، بەڵكو بۆ ئەوە دروست دەبێت، كە خەمێكی گەورەی هەیە، لەگەڵ كۆی سیستەمی حكومرانی هەرێم. یەكێتیی خاڵێكە لە كۆی خاڵەكان و خاڵی سەرەكیش نییە لە سیستەمەكەدا. كەچی دیدێك هاتوە بە نیازە بزوتنەوەكە بەو تولەرێگەیە ببات بۆ ماڵەكۆنەكە، ئەمەش جێگەی مەترسیە بۆ ئایندەی ئەو بزوتنەوەیە. ئەم كێكی گۆڕانە ئەگەر خورادنیشی زۆر بەئازار بێت بەشی هەموو ئەوانەی تێدایە كە لە دەوری سفرەكەی كۆبوونەتەوە. ناكرێت تەنها چەقۆی ئەوانە لەسەر كێكە بێت كە دیوە سەوزەكە دەبینن بۆ ئەوەی لێی ببڕن. بەدیوی ئابوورییەكەیدا هێزێكی لاوازە لە ئابووری و هێشتا نەخشەیەكی رونی نییە بۆ خۆژیاندن. نەیتوانیوە نەخشەیەكی هەبێت بە دەستەكانی خۆی بژیت و چاوەرێی ئەو پشكەیە وەریدەگرێت. بڕینی پشكەكەی لەم ماوەیە نەیخستە ئەو دۆخەوە پرۆژەی خۆژیاندن دەست پێبكات و گەر بەنیازی ئەوەش بێت وەك هێزێكی ئۆپۆزسیۆن بمێنێتەوە، لەبەرەی خەڵك بێت باشترین چارەسەر بۆی ئەو پرۆژەی خۆژیاندنەیە، چونكە هەر هەنگاوێكی پێچەوانەی بەرژەوەندییەكانی پارتی و یەكێتیی هەمان دۆخی بڕانی پشكەكەی دێتەوە رێگەی، بەدیوی راگەیاندندا لە نێوان ئۆپۆزسیۆن و سەربەخۆی راگەیاندندا دۆش داماوە، راگەیاندنەكەی نەدەتوانێت بەچاوی ئۆپۆزسیۆنەوە سەیری رووداوەكان بكات، نە دەتوانێت بەچاوێكی سەربەخۆیانەوە سەیری بكات. لە هەمان حاڵەتدا هەردووكیانە و هیچكامیشان نیە. بۆ ئەوەی راگەیاندنەكەی لەو دوخە دەرچێت دەكرێت پرۆژەی هەبێت بۆ خۆیەكلایی كردنەوە، چونكە هەموو دیدێكی حیزبی لە راگەیاندندا بەرەو كاڵبوونەوە دەچێت. ئەم سەردەمە دەبێتە سەردەمی راگەیاندنی سەربەخۆو ئازاد، سەردەمی چاوی حیزبی گوزەشت، دەبێت ئەم بزوتنەوەیە ئەوە بزانێت چاوە حیزبیەكە لە راگەیاندن بگۆڕێت بۆ چاوێكی ئازادترو سەربەخۆیانەتر تاكو بتوانێت بەباشی رووداوەكان ببنێت. ئەمكارانەش بەو دیدە كۆنە ناكرێن كە ئەركی هەموو بزوتنەوەكەیان پێسپێدراوە و هەریەكە و بەناونیشانێك بزوتەوەیەك بخاتە ناو بازنەی حیزبی بەمانا تەقلیدیەكە ( ئێمە لێرەدا تیۆری پەراوێزخستن ناخەینە روو) بەڵام ناكرێت بزوتنەوەیەكی وا رێگە بەخۆی بدات ئەو دیدە بیخاتە ناو دۆخۆێكی تەسكی واوە، كە كێشەی كارەكتەر و تاقە حیزبی هەبێت. خەونی بزوتنەوەكە لە خەونی ئەو دیدە زۆر گەورەترە، دیواردروستكردن لە بەردەم ئەو دیدەدا رزگاربوونە لە دووبارە كردنەوەی فۆرمە كۆنەكانی حیزب. ئەو فرەسەتەش پێیان دراوە پێی وتین هیچ شتێكی گەوەرەیان نەخستە سەر بزوتنەوەكە و، بەڵكو بەرە و چەقبەستن ئاراستەی دەكەن و پێویستە هەنگە پیرەكان كەمێك دانیشن، بۆ ئەوەی بزوتنەوەكە وزەیەك بەخۆی بداتەوە و بینینی گەورەتربێت لە بینینی ئەو هەنگە پیرانە.
• بیماری دووهەم: درەنگ بیركردنەوە لەرووداو
هەر هێزێك پێش رووداوەكان نەخشەی خۆی نەبوو ئەوا دەبێتە پاشكۆی رووداو. دوو جۆرە تێگەیشتن هەیە بۆ مامەڵەكردن لەگەڵ رووداودا، جۆرێكیان پێمان دەڵێت: پێش ئەوەی رووبدات دەبێت بیربكەینەوە. جۆرەكەی دیش دەڵێت: لەگەڵ رووداوودا بیر دەكەینەوە. ئاستی تێگەیشتنی حیزبی كوردی هەمیشە لەگەڵ جۆری دووهەم بووە، بۆیە بەردەوام لە كاتی رووداودا توشی شپرزەی بووە، لەكاتێكدا ئەوە خراپترین جۆری بیركردنەویە، چونكە لە كاتی رووداودا فەزاكە بە باشی نابینرێت و تەنها چەند دیوێكی فەزاكە دەبینرێت. لەكاتی خۆپیشاندانەكانیش هەرچۆن پارتی و یەكێتیی كەوتنە ئەو دۆخەوە بزوتنەوەی گۆڕانیش كەوتە هەمان دۆخەوە، چونكە پێش رووداو نەخشەیەكی روونی نەبوو ناچار دەستێكی لەناو دەسەڵاتدابوو بۆ گفتوگۆی سیاسیی و دەستێكیشی لەسەر شەقام دروشمی بەرز دەكردەوە، نەیتوانی خۆی یەكلای بكاتەوە بۆ هیچ لایەكیان. لە سەرتاكانی خۆپیشانداندا گەر بزوتنەوەی گۆڕان خۆی یەكلای بكردایەتەوە بۆ شەقام و هێزەكانی دی ئۆپۆزسیۆنیشی بخستنایەتە هەمان دۆخەوە ئێستە بارودۆخی ئەم هەرێمە بەم شێوەیە نە دەگوزەراو ئاڵوگۆرێكی بنەرەتی دەستی پێدەكرد. وەلێ پارتی و یەكێتیی چەند كاریگەریان هەبوو بۆ هێوركردنەوەی بارو دۆخەكە، ئۆپۆزسیۆنیش بە هەمان شێوە، ئەمەش پەیوەندی بەوەوە هەبوو لەناو ئۆپۆزسیۆندا بیركردنەوەیەك هەبوو ئێستەش هەیە، كە ئەو بیركردنەویە باڵادەستە پێی وایە رێككەوتنی سیاسیی ئاڵوگۆرەكان چاك دەكات نەك چوونە سەرشەقام. ئەم جۆرە بیركردنەوەیە لە هەناوی پارتی و یەكێتییەوە هاتوەتە دەرو لە هەر سێ لایەنی ئۆپۆزسیۆندا هێزێكی گەورەیە و زۆربەی ئاراستەكانیش ئەم بیركردنەوانە بەرێوەی دەبن. ئەو جۆرە بیركردنەوانە نەتوانای سەركردایەتی ئەم رووداوانەیان هەیە و نە نەخشەیەكی باشیشیان هەیە بۆ پێش رووداو دوای رووداو. بەڵكو بەهەمان وێنە كلاسیكیەكەی جارانەوە هەنگاو دەنێن، لەناو بزوتنەوەی گۆرانیشدا هەر ئەو بیركردنەوەیە بوو خۆپیشاندانی خستە ناو یەك بازنەو لەخۆپیشاندانەوە كردی بەشوێنی كۆبونەوەو گوتاردان و شیعر خوێندنەوەو یاد كردنەوە، كە خۆپیشاندان چوییە ئەو دۆخەوە ئیدی نەفشارەكانی كاریگەریان ماو نە بوییە هێزێك بۆ هەڵوەشاندنەوەی بارە ناتەندروستەكە. راستە گۆران بەشێك بوو لە بەرزكردنەوەی ئاستی هوشیاری، بەڵام بەشێك نەبوو لەو هێزەی بەتەواوەتی خۆی یەكلای بكاتەوە. ئەم خۆ وەستاندنە لەچەقی نێوان دەسەڵات و خەڵك دۆخەكەی گۆری بۆئەو شوێنەی لەبری ئاڵوگۆرە و هاتنە سەرشەقامی كۆی گشتی شارەكان گفتوگۆی سیاسیی ناو بازنەكانی سەرەوە بێتە شوێنی، ئەم گفتوگۆ سیاسیانەش تائەو شوێنە فشار لەسەر ئەو دوو حیزبە دروست دەكەن دۆخەكە لەمەترسییەوە بخەنە سەر رێگەی هێمنی، كە چوییە سەر رێگەی هێمنی ئیدی لەبری ئەوەی ئۆپۆزسیۆن ئاراستەكەر بێت سەركوت دەكرێت. هەمووشمان ئەو دۆخەمان بینی، ئێستەش كە_ بارزانی_ و حكومەت هەوڵی نەرمی نواندن و بریار دەركردندان پەیوەندی بە دووخاڵەوە هەیە، خاڵێكیان لەعێراقدا فشارێكی زۆر لەسەر ئابووری حیزب و دەسەڵاتە حیزبیەكەیان هەیە، كە زۆربەی نەخشەكانی بارزانی بۆ عێراق و هەرێم شكستیان هێناوە، خاڵێكیان پەیوەندی بە وناوچە سنووریەكانەوەیە كە هەردوولا هەوڵی ئەوە دەدن پەكەكەو پژاك دەرپەرێنن بە هێزەكانی دی، دەیانەوێت ئۆپۆزسیۆن بێتە ناو نەخشەی گفتوگۆوە و دۆخێكی بێدەنگ دروست بكەن بۆ ئەوەی ئەوان كارەكانی خۆیان جێبەجێبكەن. خەریكە گۆڕانیش بكەوێتە ناو گۆماوەكە و ئەوەی گۆڕانیش بەرەو ئەو گۆماوە دەبات ئەو هێڵە بیركردنەوەیە كە بە رووداوە خێراكانی ئێستە ئاشنا نییە.
•بیماری سێهەم: ئاڵنگارییەكانی هەرێم
نزیك بوونەوە لە پارتی، دوركەوتنەوە لە پرۆژە گەورەكەی گۆڕان. ئەگەر هێڵێكی بیركردنەوە لە ئاستی سەرەوەی ئەو بزوتنەوەیە هەبێت پێی وابێت بە نزیكی لە پارتی دەتوانێت هەم فشار بخاتە سەریەكێتیی و، هەم چاكسازی لە هەرێمدا دەست پێدەكات، ئەو هێڵە بیركردنەوەیە ئاستی بینینی بۆ رووداوەكان لاوازە. پارتی بە سروشت و بە عادەتی سیاسیی خۆی كاتێك ئەچەمێتەوە هێزێكی فشاری دی، كە لەدەرەوەی هەرێمە لەسەری بێت. حیزبێك نییە فشارەكانی ناوخۆ ناچاری بكەن بە ئاڵوگۆری سیاسیی خۆی. حیزبیكە هەمیشە رووداوە دەرەكییەكان كاریگەریان لەسەری هەیە، هاوپەیمانیەتیشی لەگەڵ حیزبە ناوخۆكانی تائەو شوێنە بردەكات، كە ببن بەبەشێك لەئەو و مەترسی بۆ سەر دەسەڵاتەكەی دروست نەكەن. كاتێك زانی نابنە بەشێك لە ئەو ئیدی هاوپەیمانیەتیەكەی دەپچڕێنیت. دەشیەوێت خۆی بەردەوام بە خێوكەری خێزانەكە بێت و شەریكە بەشی نەبێت! ئەگەر مێژووی ئەم حیزبە نەناسین مامەڵەكردن لەگەڵی كارێكی مەترسیدارە، چونكە بۆ ئەوە لە هێزەناوخۆكان نزیك دەبێتەوە بیانخنكێنیت، بۆ ئەوە نزیك نابێتەوە ببێتە هاوپەیمان. دەبێت گۆڕان ئەوە بزانێت نەبێتە پەیژەیەك بۆ شكستەكانی ئەو حیزبە و سەرۆكی حیزبەكە. فایلەكانی هەرێم لە ” گەندەڵی و سوپای حیزبی و كۆنترۆڵكردنی بازار و سەركوتكردنی خەڵك و پەلاماردانی ئازادی” ئەو فایلانەن لە ناو سندوقەكانی ئەو حیزبەدان. چۆن هێزێكی ئۆپۆزسیۆن دێت بیەوێت لەرێگەی خولقێنەری فایلەكانەوە چارەسەر بۆ دۆخەكە دەدۆزرێتەوە، چوونی نوێنەری گۆڕان بۆ یادی ئەیلول و نەچوونی نوێنەرێكی گۆڕان بۆ یادی یەكێتیی هەڵەیەكە و ئەو هێڵە بیركردنەویە ئەم هەڵەیە بەو بزوتنەوەیە دەكات، كە هەموو كێشەكانی ئەم وڵاتە بە كۆڵەكەكەی یەكێتیدا هەڵدەواسێت. هێزێك كەلە هەناوی حیزبێكەوە دێتەدەر و پرۆژەی گۆڕان هەڵدەگرێت، ناكرێت ببێتە ئەو هێزەی چەمۆڵەكانی خۆی لەو پیاوە پیرە بگرێت، كە خۆی توشی گۆچان بووە. دەكرێت ورتر تەماشا بكرێت و دەست بۆ ئەو هێزە ببدرێت ئاراستەی هەرێم هەمیشە بەرە و قەیران دەبات. ئەوەی ئاراستەی هەرێم دەكات لەراستیدا یەكێتیی نییە، بەڵكو یەكێتیی خۆی بەهۆی هەڵەكان و لاوازی تاڵەبانییەوە بوەتە ئاراستەكراو. بەژداری نەكردن لە یادی حیزبێك و بەژداری كردن لە یادی حیزبێكی دیدا ئەمە جگە لە خراپ خوێندنەوەی دۆخی هەرێم ناكرێت هیچ ناوێكی دی لێ بنێین. راستیەكەی ئەوانەی ئەم هەڵە سیاسیانە بەم بزوتنەوەیە دەكەن ئەو هێڵە بیركردنەوەیە لەناو خودی یەكێتەوە هاتوون و پێیان وایە روخانی دیوارێكی یەكێتیی ئاسۆكە رونتر دەكات! خەمی ئێمە گۆڕینی سیستەمی حكومڕانییە و كاڵكردنەوەی دەستەكانی حیزب و خیڵە، نەك دووبارە كردنەوەی ململانێكانی حیزب لە شوێنێكەوە بۆ شوێنیكی دی. هاتووچۆ بۆلای باوكی خێزانەكە و پشتكردن لە خێزانەكە، جگە لە مانادان بەو هەموو خراپە كارییە شتێك ناخاتە سەر رووداوەكان. هەرچۆن بینیمان نەخشەكەی_ بارزانی_ بۆ عێراق یەكەم هەنگاوی پەراوێزخستنی بزوتنەوەی گۆڕان بوو، لە ئێستەدا ئەو هێڵە بیركردنەوەیە خۆی خزاندوتەپاڵ بە هێزكردنی بارزانی بۆ دووبارە هەڵسانەوەی بەشە شكستخواردووەكەی لە عێراق. راستیەكەی كێشەی عێراق لەگەڵ هەرێمدا كێشەی لاوازی كورد و دەسەڵات و عەقدە نەوتیەكانە، نەك كێشەی دوو نەتەوە.بارزانی كاتێك عێراقییەكانی پێكهێنا پرۆتۆكۆلێكی لەگەڵ ئیمزانەكردن، بەڵكو ئەوەندە كێشەی بارزانی بوو گۆڕان لەو حكومەتە نوێیەی عێراق شوێنی نەبێت، ئەوەندە كێشەی نەبوو كەركوك و هێزی پێشمەرگە و ئایندەی نەتەوە چی بەسەردێت. كەچی ئێستە دەبینن دوای شكستەكەیبارزانی گۆران دەبێت بەشێك لەو هێزە كە بەژدار بێت لەو كۆبونەوەیەی بارزانی دەیخوازێت. ئەویش بێمنەتانە بڵێت: هەركەسێك لە گەڵمە باشە ئەوەی لە گەڵیشم نییە كەیفی خۆیەتی! ئەمە پێمان دەڵێت: گۆڕان دەرگای گەورە لە بەردەمیەتی كەچی لەپەنجەرەكانەوە دەچێتە ژورەوە، ئەگەر نەچونیشی بۆ ئەو جۆرە كۆونەوە حیزبیانە ترسی ئەوەی بخاتە دڵ كە تۆمەتی پاڵپشتی عێراقی بۆ دروست دەكرێت، ئەوا دەبێت بیری نەچێت لە هەموو حاڵەتێكدا تۆمەتەكانی پارتی و یەكێتیی دژی ئەوانەی دەرەوەی خۆیان ئامادەیان هەیە. هەندێكجاریش بێدەنگ و وەستان لە شوێنی خۆتدا باشترە لە قسەكردن و هەنگاو نان. نابێت گۆڕان بچێتە ناو ئەو ستراتیژەی پارتی و یەكێتییەوە، گەر ئەو كارە بكات نیگەرانی بۆ كۆی گشتی دروست دەبێت.بارزانی گەر گۆڕان و هێزەكانی دی بەوە تۆمەت بار بكات لەگەڵ شۆڤێنیەكانن، ئەوا خۆی ئێستە هاوپەیمانی ئەو شۆڤێنیانەیە و لەو هێزە شیعەیە دەدات كە كاتی خۆی بە دڵسۆزی هەرێمەكە دەزانین! دەنگ بەرزكردنەوەی بارزانی بۆ كێشەكانی نەتەوەیەك نییە، بۆ عەقدە نەوتیەكانە. نایەوێت ئەو پرۆژەیە تێپەرێت داوای عەقدە نەوتیەكانی پێشو دەكات. دەیەوێت ئەو پرۆژەیە تێپەرێت كە خۆی و عەلاوی دایان ناوە و باس لەو عقدە نەوتییە كۆنانە ناكات و باس ئەوانە دەكات لە ئەمرۆوە تێدەپەڕن. دەشیەوێت بەم هەنگاوە خۆشی بخاتە بەرەی سوننە و بەرەی توركیا، تاكو پاش ئاڵوگۆرەكانی ناوچەكە شوێنێكی هەبێت گەمە سیاسیەكانی خۆی تێدا بكات. ئالەم سیاقەوە دەبێت بپرسین گۆڕان بۆ كوێ دەچێت؟ نەخشەكانی چین بۆپاش روخانی سوریا؟ چۆن مامەڵە لەگەل پارتی و یەكێتیی دەكات و چی رێگەیەك دەگرێتە، بەر تاكو لە بەرگری كردنی كۆی گشتی خەڵك بمێنتەوە و نەكەوێتە ناو بازنەی پارتی و یەكێتییەوە. نەخشەی چیە بۆ ئاڵنگاری كێشەكانی هەرێم و بەغداد؟ بەرلەوەی سێوەكە بگەنێت باشتر نییە لێی بكاتەوە و بیخاتە ناو سەبەتەكەی خەڵك؟
تێبینی:
وشەی ” ئاڵنگاری” لە بری وشەی ” تەحەدا” دانراوە، وشەی تەحەدا لە شێوەزاری سۆرانی و كرمانجیدا شوێنگرەوەی نییە، بۆیە وشەی ئاڵنگاریمان لە شێوە زاری هەورامییەوە وەرگرتووە و هەمان مانای هەیە بۆ وشەی تەحەدا، خوێنەر دەتوانێت بگەرێتەوە بۆ سەر فەرهەنگە هەورامییەكان، هەڵبەتە ئەم وشەیە( كاك نەوشیران مستەفا)لە فەرهەنگی هەورامی دۆزیبویەوە و بەمنی وتو منیش لێرەدا بەكاری دەهێنم.
ئەم وتارە ساڵی (2012) لە رۆژنامەی ئاوێنە بڵاوبووەتەوە.
