نەوزادى موهەندیس: تاک چەندە ئازاد بێت هێندەش بەخشندە و داهێنەر دەبێت لە کۆمەڵگادا.

نەوزادی موهەندیس

کلیک بکەرە سەر وێنەی نوسەر دەگەیت بە ئەرشیڤەکەی

ئەرک نەبێت، کلیک بکەرە سەر سمبولی فەیسبووک، ئەم بابەتە بنێرە سەر بەشەکەت

ئاشکرایە کۆمەڵگا مرۆڤایەتیەکان لەچەندین چین و توێژى جیاواز پێکهاتوون و هەریەکەشیان بە ڕۆڵى خۆى هەڵدەستێت بە ئامانجى پێشکەوتن و گەشەپێدانى کۆمەڵگا لەڕێگەى داهێنان و بەخششەکانیەوە، جا هەر کۆمەڵگایەک خاوەنى تاک یان گروپ و دەستە و ڕێکخراوى پیشەیى یان دیموکراسى و مەدەنى چستوچالاک بێت و ئاشنا بێت بە ئەرک و مافەکانى و وەکو تاکێکیش ڕێز و شکۆمەندى بپارێزرێت و وەکو مرۆڤێکى خاوەن ئیڕادە لێیبڕوانرێت، ئەوا بەدڵنییایەوە هەمیشە هەنگاو بەرەوپێشەوە دەنێت و لەکۆمەڵگایەکى دواکەوتوو و هەژار و نەخوێندەوارەوە دەبێتە کۆمەڵگایەکى پێشکەوتوو و داهێنەر و گەشەکردو ئەوکاتیش وڵات ئاوەدان و کۆمەڵگاش خۆشگوزەران دەبێت.
بەهەمان شێوە هەرکات کۆمەڵگا مرۆڤایەتیەکان خاوەنى سیستەمێکى حوکمڕانى دیموکراسى بن کە تیایدا مافەکانى تاک و دەستە و کۆمەڵەکان پێشێل نەکرێن و ڕێزیان لێبگیرێت و هاوکارى و کارئاسانیشیان بۆ بکرێت و تەواوى ئازادیەکانیان بۆ فەراهەمبکرێت لەهەموو بوارەکانى سیاسى و ئابورى و کۆمەڵایەتى و ئەدەب و فەرهەنگ و توێژینەوە زانسیتیەکان و… هتد. بەدڵنیایەوە ئەو کۆمەڵگایە دەبێتە کۆمەڵگایەکى کراوە و ڕزگاربوو لەکۆتوبەندە باو و بەسەرچوەکان. چونکە دەسەڵات و جۆرى دەسەڵات و حومکڕانیەکان زۆر گرنگ و کاریگەرن لەسەر چۆنێتى بیرکردنەوە و هزرى مرۆڤەکان،جا لە سیستەمى حوکمڕانیە دیموکراسیەکاندا لەبەر ئەوەى تاک و گروپەکان پنتى سەرەکین لەبەرنامە و پلانى دەسەڵاتدا هەربۆیە تاکیش ڕۆڵى سەرەکى و میحوەرى هەیە و بەو پەڕى توانا و وزەکانیەوە کاردەکات هەریەک لەبوار و پسپۆڕى و شارەزایى خۆیداو هەربۆیەش ئەو کۆمەڵگایانە کۆمەڵگایەکى بەرهەمهێننن نەک بەرخۆر و بەکاربەربن،بەپێچەوانەشەوە لە سیستەمە شمولى و داخراو و توتالیتارى و تاکڕەوەکاندا چونکە تەنها سەرکردە و حیزب و بڕیاردەر و پلاندانەر و جێبەجێکەریشن و هیچ مەودا و مانایەکیان نەهێشتۆتەوە بۆ تاک و گروپەکان، هەربۆیەش هەمیشە کۆمەڵگایەکى دواکەوتوو و پێشنەکەوتون،چونکە کۆمەڵگا بەتەنها بە دەستەبژێرێکى بچوکى ئاینى یان بنەماڵەیى یان ئەرستۆکراتى ناچێتە ڕێوە بەڵکو پێویستى بەتوان و وزەى هەموان هەیە.
جا هەرکات تاک ئازادبوو ئەوا ئازادانەش بیردەکاتەوەو ئازادانەش داهێنان دەکات و بەهەمان شێوەش ئینتیماشى بۆ وڵات و کۆمەڵگاش تۆخدەبێتەوە و هیچ ئینتیمایەکیشى بۆ سەرکردە و حیزبە سیاسیەکان نامێنێت و ناچێتە چوارچێوەیەکى تەسکى بەرژەوەندى کۆمەڵێک یان کەسان و بنەماڵەیەکى دیاریکراوەوە کە تەنها بۆ بەرژەوەندى خۆیان بەکاریى بهێنن،تاک هەرکات ئازاد بوو ئازادانەش دەبێتە خاوەن بڕیار و کەسایەتى سەربەخۆى خۆى و ملکەچى هیچ داب و نەریت و بڕیارە هەڵەى سیاسیەکان نابێت و نابێتە ڕۆبۆتێک کە کۆنتڕۆڵەکەى بەدەست کەسانى ترەوە بێت و لەدوورەوە هەڵیبسوڕێنن. هەر لەبەر گرنگى ڕۆڵ و کاریگەرى تاکە لە کۆمەڵگادا، کۆمەڵگا پێشکەوتوەکانى ئەوروپا و ئەمریکا و دیموکراسیخوازەکانى دونیا هەموانیان فەلسەفە و ڕێبازى تاکگەراییان پیادەکردوە لە پێکەوەنانى کۆمەڵگاکانیاندا، چونکە بە ئەزمونى ڕۆژگار ئەو ڕاستییەیان بۆ دەرکەوتوە کە چەندە تاکەکان ئازاد و سەربەست بن ئەوەندەش دەبنە خاوەنى داهێنان و ئەنجامیش وڵات و کۆمەڵگاش پێشکەوتوو و گەشەکردوو دەبێت.
لە قۆناغى ئێستاو ئەم سەردەمەشدا،پنتێکى ترى تاکگەرایى لەپاڵ ئازادى و دەسەڵاتدا بریتیە لەڕێزگرتن لە ژینگە و پاراستنى و پاکوخاوێن ڕاگرتنى و هەوڵى نەشێواندنى و فشار دروستکردنە بۆ سەر کۆمپانیاو وڵاتان و کارگە بەرهەمهێنەکان بۆ کەمکردنەوەى بڕى گازە ژەهراویەکان و هەوڵدانە بۆ زیاتر ڕۆشنبیرکردنى تاکەکانە بەرامبەر ژینگە، چونکە بەبێ ژینگەیەکى پاکوخاوێن تاکێکى ساغڵەم و تەندروست دروستنابێت و بەبێ ژینگەیەکى سەوز و ئاوهەوایەکى پاکژ تاکێکێکى داهێنەر و بەخشندە و بیر ئازاد پێکەوەنانرێت،بۆیە سەردەمى ئێستا سەردەمى گرنگیدانە بەژینگە،و زەویش وەکو ماڵێکى گەورەى هەموان لێى دەڕوانرێت و مافى بەسەر هەموانەوە هەیە بەبێ جیاوازى ڕەگەز و ڕەنگ و وڵات و کۆمەڵگاکان لەدواکەوتوو و دەوڵەمەندەکانەوە،جا هەرکات ژینگەى زەوى بەپاکژى مایەوە ئەوا تەمەن و تەندروستى تاکەکانیش درێژدەبن و بەخشش و داهێنانەکانیان بەردەوام دەبێت.
بۆیە هەموو تاکێکى کۆمەڵگا پێویستە ئەرکى نەتەوەیى و نیشتیمانى لە فەلسەفە و ڕێباز و دونیابینى تاکگەراییدا ببینێتەوە و خۆى بکاتە تاکێکى داهێنەر و بەخشندە و ئازاد بۆئەوەى بتوانێت باشترین خزمەت پێشکەش بە نەتەوەو نیشتیمان و کۆمەڵگا بکات،جا ئەم ئەرکى تۆخکردنەوە و کردنى بە ڕێبازى کارکردنى بیر و هزرى تاکگەراییە پێویستە لەسەر ئەستۆى هەموو تاک و گروپ و چین و توێژەکان بۆئەوەى هەموان پێکەوە و بەیەک تەکان و توانا کۆمەڵگایەکى خۆشگوزەران و یەکسان و دادپەروەرى بنیات بنێن، بەوهیوایەى تاکەکان کارى گەورە و داهێنانى زیاتر بکەن. چونکە تەنها سیاسى و سیاسەتمەداران و دەسەڵات و دەسەڵاتداران ناتوانن وڵات بەڕێوەبەرن و پێشیبخەن و حوکمڕانیەکى تەندروست و ساغڵەمیش بەرهەمبهێنن بەبێ هاوکارى چین و توێژ و کۆمەڵ و ڕێکراوە مەدەنى و دیموکراسییەکان و تاکە بەخشندە و چالاکەکانى ناو کۆمەڵگا.چونکە تاک بۆخۆى بەردى بناغەى پێکەوەنان و دروستکردن و بەرزکردنەوەى دیوارى پتەوى تەلارى کۆمەڵگایەکى پێشکەوتوو یەکسانخواز و دادپەروەرە.