کارزان کۆیی: ئۆردوگان درۆتکرد. سورەتی”الفتح” ڕەوایەتی دەدات بە کوشتنی تورک, نەک کورد.
زۆر لەمێژە ئایینی ئیسلام لەلایەن مەزهەب و نەتەوەکانەوە، وەک ئامڕازێک بەکاردەهێنرێت بۆ بەرژەوەندی تایبەت و سەرلێشێواندنی موسڵمانان، ئەم کارەش زۆربەی نەتەوە و مەزهەبەکان پەیڕەویان کردووە و سوود مەندیش بوون لە بەدەست هێنانی بەرژەوەندیەکانیان، تەنها نەتەوەی کورد نەبێت لەدڵپاکیەوە.. ئایینی ئیسلامیان تەنها و تەنها وەک ئامڕازێک بەکار هێناوە بۆ خواپەرستی، دەرئەنجام زیانێکی گەورەی {مادی و مەعنەوی} پێ گەیاندوون.
لەڕاستیدا هەموو ئایینەکان بۆ خزمەتی مرۆڤایەتی هاتوون، بەڵام کورد خۆی بۆ خزمەتی ئایینی ئیسلام تەرخان کردووە.. لەگەڵ ئەم هەموو خۆشەویستیە و بڕوا بوونەشی بە ئایینی ئیسلام، دەبینین هەر بەناوی ئەو ئاینەوە ڕەوایەتی دەدرێت بەکۆمه‌ڵ کوشتنی.
قۆرخکردنی ئایینی ئیسلام بۆ بەرژەوەندی تایبەت دیاردەیەکی تازە نیيە، لەمێژە هەلپەرستان و دوژمنانی کورد پیادەی دەکەن، تەنانەت ڕەوایەتی دەدەن بەدرۆکردن بەناوی درۆی شەرعیيەوە، بۆ ئەو “ڕەوایەتی دانەش” پشت دەبەستن بە فەرموودەیەکی “الترمزی” گوایە پێغەمبەر{د.خ.} فەرموویەتی: ( لەسێ کاتدا درۆکردن حەڵاڵە، یەکەم: پیاوان بۆ قاییلكردنی هاوسەرەکانیان، دووهەم: لەکاتی جەنگدا، سێهەم: لەکاتی سوڵحدا. ) ([1]).
جالەڕوانگەی ئەو ڕەوایەتی دانەوە “ئۆردوگان” و مێزەر لەسەرەکانی و دوژمنانی کورد، زۆر بەئاسایی دەبینن، درۆ بکەن و تەفسیری هەڵەش بۆ قورئان بکەن، بۆ ڕەوایەتی دان بە کوشتنی کورد، لەهەمان کاتدا ئایینی ئیسلامیش بۆبەرژەوەندی خۆیان و مەزهەب و بنەماڵە و پێگە و دەسەڵاتیان بەکاربهێنن….. نەک بۆ خواپەرستی.
ئۆردوگانی تاوانکار، لەم هێرشە ناڕەوایەیدا بەدیاریکراوی سورەتی( الفتح)ی بەکار هێنا، پشت بەستوو بەئایەتی(16) کەتێیدا خوای گەورە دەفەرمووێت: ((قل للمخلفين من الأعراب ستدعون إلى قوم أولي بأس شديد تقاتلونهم أو يسلمون فإن تطيعوا يؤتكم الله أجرا حسنا وإن تتولوا كما توليتم من قبل يعذبكم عذابا أليما.)) گوایە ئەو قەومەی لەم ئایەتەدا ناوی هاتووە(قوم أولي بأس شدید) قەومی کوردە و خوای گەورەش ڕەوایەتی داوە بە جیهادکردن دژی کورد، بۆ ئەم ڕەوایەتی دانەو بوهتانەش پشتیان بە گێڕانەوەیەکی بێ بنەما بەستووە گوایە “کوڕی عومەر” لەشوێنیكدا بینیوویەتی کە خالید لەزاری باوکیەوە گێراویەتیەوە و وتوویەتی: ((نزل علینا (أبي هوریرە_ باوکی پشیلە) ففسر قول رسول اللە(ص) ‘تقاتلون قوما نعالهم الشعر” قال هم البارزون، یعني الأکراد.)) وە فەرمایشتی خواش لەم ئایەتەدا کەدەفەرموێت: ((تقاتلونهم أو يسلمون)) بەواتای ڕەوایەتی دان دێت بەجیهاد کرن و کوشتنیان، ((سەرنج: تائێستا نەزانراوە و نەوتراوە لەکوێ ئەو” کوڕی عومەرە ” ئەو فەرموودەیەی بینیووە. ک.ک.)).
ئەم لێکدانەوەیەش لەهیچ سەرچاوەیەکی ئیسلامیدا پشت ڕاست نەکراوەتەوە، لەهەمان کاتدا ئاماژەش بەهیچ سەرچاوەیەک نەکراوە کەئەم گێرانەوەی لێوەرگیرابێت، تەنها لەبۆچونێکدا ئاماژەی پێدراوە لەکتێبی “تفسیر بن کثیر” دا، لەتەفسیرەکانی دیکەدا وەک {تفسیر الطبري و تفسیر القرطبي و الجلالین….تاد.} لە لێکدانەوەیاندا بۆ ئەم ئایەتە بەهیچ شێوەیەک ئاماژەیان بەوە نەداوە کەمەبەست لەکوردە، سەبارەت بەم دەستەواژەیەش (تقاتلون قوما نعالهم الشعر) لەهیچ سەرچاویەکی میژوویی و ئیسلامیدا نەهاتووە بڵێت مەبەست لە “نعالهم الشعر” کڵاشی کوردیە، بەڵکو لەزۆربەی سەرچاوەکاندا هاتووە کەتورک پێستی حەیوانی بەمووەکەوە بەکار هێناوە بۆ دروستکردنی سەرپێی و پێڵاو و بەرگ، مەبەستیش لەودەستەواژەیە (تقاتلون قوما نعالهم الشعر) تورکە نەک….. کورد.
بەڵام ئۆردوگانی تازە سوڵتان لەیەکەم ڕۆژی هێرشەکەیدا بۆ جینۆسایدی کورد لەڕۆژ ئاوای کوردستان، فەرمانی دا سورەتی(الفتح) بخوێنرێت، ئەوەبوو لەنەوەت هەزار مزگەوتدا لەتورکیا سورەتی(الفتح) خوێنرا بۆ هەڵخەڵەتاندن و بەرز بوونی ورەی سەربازەکانی بەناوی ئیسلامەوە، لەکاتێکدا زۆرێک لە بیرمەندان و زانایان و دانایانی ئیسلام و سەرچاوە باوەڕپێکراوەکانی خودی ئیسلام دەڵێن: ئایەتی(١٦) کەلەسورەتی(الفتح)دا هاتووە….. ڕەوایەتی دانە بە جیهادکردن و کوشتنی تورک….. نەک کورد.
بۆ سەلماندی ئەوڕاستیەش پێم باشە ئاماژە بەو سەرچاوەیە بدەم کە خودی ئۆردوگان و ئۆدوگانیەکان و هێندێک لەمێزەر لەسەرانی خۆشمان پشتیان پێ بەستووە و بەسەرچاوەیەکی درووستی دەزانن، ئەویش (تەفسیری ابن کثیر)ە، لەلاپەڕە(٣٣٩)ی جوزئی حەوتەمی کتێبی ناوبراودا (تفسیر القرآن العظیم)ی ” اسماعیل بن عمر بن کثیر القرشي الدمشقي ” دا بەم شێوەیە لیکدانەوە بۆ ئەو ئایەتەو ئەو قەومە دەکات، لێرەدا دەقەڕەسەنەکە بەزمانی سەرچاوە وەک خۆی دەخەمە ڕوو: {عن أبي هریرة، عن النبي(ص) قال: ((لاتقوم الساعة حتی تقاتلوا قوما صغار الأعین، ذلف الآنف، کأن وجوههم المجان المطرقة.)) قال سفیان: (( هم الترک))([2]).
هەروەها داناو زانای ئیسلام (الامام الحافظ محي الدين أبو زکريا یحیی بن شرف بن مري النووي.) لە لاپەڕە(٢٩١٣)ی کتێبە ناسراوەکەیدا (المنهاج في شرح صحیح مسلم بن الحجاج)دا ئەم فەرموودەیەی خستۆتە ڕوو، لەدەقە ڕەسەنەکەدا بەم شێوەیە هاتووە:
{عن أبي هریرة، أن رسول اللە(ص) قال: ((لاتقوم الساعة حتی یقاتل المسلمون الترک، قوما وجوههم کالمجان المطرقة، یلبسون الشعر.))}([3]) نووسەر واتا ” النووي ” لەلێکدانەوەکەیدا بۆ ئەم فەرموودەیە کەلەزاری پێغەمبەرەوە(د.خ.) هاتووە، دەڵێت: لە‌هێندێک فەرموودەی دیکەدا کەلەزاری پێغەمبەری ئیسلامەوە(د.خ.) هاتووە بەبێ ئەوەی پێغەمبەر تورک ببینێ فەرموویەتی: ئەم قەومە دەموچاویان هێلکەیی و پانە و چاویان بچوکە وە دەڵێت: ئەمەش یەکێکە لەموعجیزاتەکانی پێغەمبەری ئیسلام(د.خ.) کەهەستی بە شەڕی ئەم تورکانە کردووە و ئاماژەی بەشێوەی دەموچاویان داوەو فەرموویەتی: دەمووچاویان پان و هێلکەی و سور هەڵگەڕاوە و لوتیان کورت و پچوک و پانە و موو لەپێ دەکەن، ئەوانە لەزەمانی ئێمەدا پەیدا بوون و موسڵمانان چەند جارێک شەڕیان لەگەڵدا کردن وەئێستاش شەڕیان لەگەڵدا بکەن، لەکۆتایی لێکدانەوەکەیدا نووسەر بۆ سەلماندی ئەم فەرموودەیەو بەرز ڕاگرتنی موعجیزەی پێغەمبەری ئیسلام لەسەر تورک دەڵێت: ((رسول الذي لا ینطق عن الهوی ان هو: الا وحي یوحي.)).
وەک دەزانیین زانایانی ئیسلام و مامۆستایانی ئایینی و باوەڕداران، بەشێوەیەکی گشتی پشتیان بەستووە بەفەرموودەکانی “بوخاری”، لەهەمان کاتدا بەڕاسترین کتێبی دەزانن دوای قورئانی پیرۆز، لەبەر ئەوە پێم باشە بزانیین ئیمامی “بوخاری” چی فەرمووە سەبارەت بەو ئایەتەی ئۆردوگانیەکان دەڵێن بۆ کوشتنی کورد هاتووە.
ئیمامی بوخاری لەکتێبەکەیدا لەلاپەڕە(٧٢٢)دا لەبەشی(کتاب الجهاد و السیر_ باب قتال الترک) لەڕێگەی گێرانەوەی فەرموودەیەکەوە بەم شێوەیە باس لە جیهادکردن و کوشتنی تورک دەکات، لەدەقە ڕەسەنەکەدا بەزمانی سەرچاوە بەم شێوەیە هاتووە: { قال أبو هریرة، قال رسول اللە(ص): ((لا تقوم الساعة حتی تقاتلوا الترک، صغار الأعین حمر الوجوە، ذلف الأنوف، وکان وجوههم المجان المطرقة.))([4]) واتای ئەم فەرموودەیە ڕوون و ئاشکرایە و پێویست بە هیچ لێکدانەوە و شیکردنەوەیەک ناکات.
لەچەندین سەرچاوەی مێژووی و ئیسلامی دیکەدا ئەوەی ئاماژەمان پێداوە پشت ڕاست کراوەتەوە، بۆ نمونە زانای بەناوبانگ و ناوداری ئیسلام {مسلم بن الحجاج بن مسلم بن ورد بن کوشاذ القشیري النیسابوري} کە فەرموودەکانی لەلایەن زانایانی ئیسلامەوە پشت ڕاست کراونەتەوە و کتێبەکەی بە سێ هەمین سەرچاوەی ڕاست دادەنرێت دوای قورئانی پیرۆز، نزیکەی هەزار و دووسەد ساڵ لەمەوبەر لەڕێگەی گێرانەوەی فەرموودەیەکەوە پێمان دەڵێت: {عن سهیل، عن أبیە، عن أبي هریرة، أن رسول اللە(ص) قال: ((لا تقوم الساعة حتی یقاتل المسلمون الترک، قوما وجوههم کالمجان المطرقة، یلبسون الشعر، ویمشون في الشعر.))([5]).
لێرەدا پێم باشە بۆ ئاشنا بوونی زیاتری بەڕێزتان و دڵنیابوون لەوەی پێشتر لێی دواوم، ئاماژە بەوتارێکی نووسەری بەتوانا (فراس نور الحق) دەدەم، بەناونیشانی(قتال المسلمین للترک التتار من علامات الساعة) کەبەڕێزی بەڕێوەبەری پێگەی(الاعجاز العلمي في القرآن و السنة)یە بەشێوەیەکی زۆر ئەکادیمی لەوتارەکەیدا باسی لەژیان و گوزەران و ئیسلام بوونی تورک کردووە و بۆچونی زانایانی ئیسلامیشی خستۆتە ڕوو سەبارەت بەشەڕانگێزی توورک، وتارەکەشی بەم بەشە (الإعجاز الغيبي والعلمي في حديث رسول الله.) لەچەند خاڵێکدا کۆتایی پێهێناوە کەتێیدا دەڵێت:
١/ تنبأ النبي صلى الله عليه وسلم بقتال المسلمين للترك.
٢/ وصف النبي صلى الله عليهم وسلم الترك المغول بأوصاف شكلية تنطبق عليهم على الرغم أنه لم يراهم.
٣/ الإشارة إليهم على أنهم قوم (قوما) أي أنهم يقاتلون المسلمين على أساس قبلي وقومي وعرقي، وليس على أساس ديني، مثل اليهود.
٤/ وصف النبي صلى الله عليه وسلم الترك الغزاة بأوصاف ومعاير متعمدة علميا في التصنيف السلالي بحسب علم السلالات البشرية وهو (شكل الوجه، العيون، الأنف، لون البشرة).
٥/ الإشارة إلى أنهم قوم يعيشون في مناطق باردة من خلال قوله: (يلبسون الشعر، ويمشون على الشعر).
٦/ كما أنهم يعتمدون على الرعي والمواشي والصيد لكسب الرزق، لاعتمادهم في لباسهم على الشعر.
٧/ الإشارة إلى أنهم سوف يغزون أماكن يكثر فيها النخيل، وهي أرض العراق.([6]).
لەکۆتاییدا دەڵێم: شورەیی و سەرشۆڕیە بۆ مامۆستایانی ئایینی کورد گەر بۆ باوەڕدارانی شینەکەنەوە بۆ هەزاران ساڵە بەردەوام (تورک _ عەرەب _ فارس) بەناوی ئایینی ئیسلامەوە دەمانکوژن، لەکاتێکدا ئێمەش وەک ئەوان ئیسلامین،.
زۆر شەرمەزاریە بۆ مامۆستایانی ئایینی مێزەر لەسەران گەر بۆ خەڵکی کوردوستانی ڕون نەکەنەوە بۆ نەوەت هەزار مەلای تورک قورئانی بەدرۆوە خوێندەوە بۆ ڕشتنی خوێنی کورد، بەڵام نۆ مەلای کورد قورئانی نەخوێندەوە بۆ ڕاگرتنی ئەو خوێن ڕشتنە.
یا ئەم بێدەنگی و بێ هەڵوێستیەیان بەڵگەی ئەوەیە کەلەبنەڕەتدا هەڕەمەکیانە بونەتە مەلا و مێزەریان لەسەر ناوە و هیچ شارەزاییەکیان نیە لەئایینی ئیسلامدا.
ئیدی سەرشۆڕیە بۆ مامۆستایانی ئایینی گەر کوردانە نەڕواننە ئایین و لەسەر ئەم هێرشە خوێناویەی ئۆردوگان دەنگی ناڕەزایی بەرز نەکەنەوە و لەڕێگەی مینبەر و پێگەیانەوە باوەڕدارانی کورد لەم درۆ و بوهتانانە ئاگادار نەکەنەوە.
من وەک خودی خۆم دەڵێم هەر مەلایەک یا مامۆستایەکی ئایینی هەڵوێستی نەبێت بەرامبەر ئەم خوێن ڕشتنە و ڕەوایەتی دانە بەکوشتنی کورد پێویستە نەفرەتی لێ بکرێت، (الساكت عن الحق شيطان أخرس.).
[1] – محمد بن عیسی بن سورة بن موسی بن الضحاک، السلمی الترمذي، أبو عیسی، الجامع الصحیح، سنن الترمذي، تحقیق وشرح، أحمد محمد شاکر، القاضي الشرعي، الجزء الأول، الطبعة الثانیة، شرکة مکتبة و مطبعة مصطفی البابي الحلبي، مصر، باب ماجاء في اصلاح ذات البین، صحیفة ٣٣١ رقم الحدیث ١٩٣٩.
[2] / اسماعیل بن عمر بن کثیر القرشي الدمشقي، تفسیر القرآن العظیم، تحقیق سامي بن محمد السلامة، الجزء السابع، الصفات- الواقعة، الطبعة الثانیة، دار طیبة للنشر والتوزیع، المملکة العربیة السعودیة، الریا‌ض، صحیفة ٣٣٩.
[3] / الأمام الحافظ محي الدین أبو زکریا یحیی بن شرف بن مري النووي، المناهج في شرح صحیح مسلم بن الحجاج، شرح النووي علی مسلم، بیت الأفکار الدولیة، کتاب الفتن، باب لاتقوم الساعة حتی یمر الرجل بقبر، صحیفة ٢٩١٣.
[4] / أبي عبداللە محمد بن أسماعیل البخاري، صحیح البخاري، دار أبن کثیرللطباعة والنشر و التوزیع، دمشق- حلبوني، بیروت- برج أبي حیدر، الطبعة الأولی، کتاب الجهاد و السیر، باب قتال الترک، صحیفة، ٧٢٢، رقم الحدیث، ٢٩٢٨.
[5] / أمام أبي الحسین مسلم بن الحجاج بن مسلم القشیري النیسابوري، صحیح مسلم، دار السلام للنشر والتوزیع، المملکة العربیة السعودیة، الطبعة الثانیة، صحیفة١٢٦١، رقم الحدیث ٧٣١٣.
[6] /
