كەمال محەمەد: ڕۆژئاوا و گونجاوبینینی ڕێكەوتن لەپێناو گەلێكدا.
رۆژئاوا لە پێناو ژیانێكی ئازاد، كە ئاڵای ئازادی لە ئاسمانیدا بشەكێتەوە هەمیشە لە خەبات و شەر و ململانێدا بوە ئەتوانین بڵێین، كە شەرڤانان و گەلی كوردی ڕۆژئاوا لە كرۆكی خۆیدا شۆڕشكێكی راستەقینە بوو، كە بە رەنجێكی زۆر گەورەوە بەشدار بون تیایدا و، قوربانی بەنرخیان لەو پێناوە داوە. هەموو ئەمانەش لە پێناو بەدەستهێنانی ئامانجەكان بوون.
سیناریۆكانی داڕشتنەوەی دیموگرافیای ناوچەكەو، سەرلەنوێ دابەشكردنەوە لەسەر بنەمای بەرژەوەندییەكانی ئیمریالیستەكان، هەمیشە مەترسییەكی ئێجگار جددی و گەورەی بەردەم گەلانی ناوچەكە بوە. واتە ئەم سیاسەتەیان تا ئێستا بژاردەیەكی زلهێزەكان بوە بۆ ڕۆژهەڵاتی ناوین. گەلی كورد لەم ناوچەیەدا، كە مرۆڤایەتی لێ لەدایك بوە. واتە میزۆپۆتامیا لەدوێنێی ڕۆژهەڵاتی ناوین و ئەمڕۆكەشدام هەمیشە ڕوبەروی هەڕەشەی مەزهەبگەری و بیری كۆنەپەرستی عوسمانی و دەستوەردانی ئیمپریالیستییەكان بوەو، تا ئێستاش ئەم روبەروبونەوەیە بەردەوامی هەیە.
ئەمڕۆی ڕۆژئاوا قوربانییەكی گەورەی بەخشیوە. ئەو هێزەی، كە لەسەر بنەمای هزر و پارادایمی ئاشتی هەنگاوی ناوەو دەنێت، بەرپرسیارێتی و بارێكی قورسی گرتۆتە ئەستۆ. پاراستنی ئەو ئومێدە نەك تەنها بۆ ئەو پارچەی كوردستان، بەڵكو بۆ هەموو گەلی كورد پێویستە و، ئەركی هەموانە ئاڵای ئەو تێكۆشانە داستان ئاساییەیان بەرامبەر بە توركیا بەرز بنرخێنین و، بیكەینە بەشێكی گرنگ لە شانازییەكانی مێژوو نەتەوەكەمان. بەمێژوویی كردنی ئەو بەرخودانە وردبینی و ئەمانەتەكەی ئەخاتە ڕوو، كە ئەم گەلە چۆن لەپێناو مافەكانیدا چی پێ كرابێت پێشكەشی كردوە.
كەپیتالیستییەكان هەردەم هۆكاری ئەو ستەمانە بوون، كە لە مرۆڤەكان و نابوتكردنی ژینگەكەیان دەوریان گێڕاوە. شۆڕشگێڕانی ڕۆژئاوا لە مینانەی خاوەندارێتی كردنیان لەدەستكەوتەكانیان روبەروی ئەم جۆرە داگیركارییانە بونەوەو، هێزیان بۆ پاراستن بۆ پاراستن و داكۆكیكردن لە نەتەوەو هەرێمەكەیان بەكار ئەهێناو، ماوەی چەندین ڕۆژە لەشەڕێكی بەرگری بێ وێنەدان لەبەرامبەر دوەم هێزی ناتۆدا. جوڵێنەر و هێزی ڕاستەقینەی ئەم بەرگرییەیانە، ئەو كۆڵێكتیڤە ڕۆحی و عەقڵی و شۆڕشگێڕیەیان بوو بە بێ گوێدانە نابەرامبەری هێزیان لەروی چەك و تەقەمەنی سەردەمەوە، ئەمەو سەرەڕای نەبونی پشتیوانی و هێزی بەرگریكردن لێیان بە كردار، چ لە لایەن ئەمریكا یان وڵاتانی دیكەی دەست ڕۆشتوو لە دۆخی ناوچەكەو بەتایبەت سوریای ئەمڕۆ.
بەردەوامیدان بە دۆخی ئێستاو كردنیان بە كرێگرتەی شەڕی زلهێزەكان دورنییە دەمارگرژی نەتەوەیی و ڕەگەزی و ئایینی بەدوای خۆیدا نەهێنێت و، دەستكەوتەكانیش لە ڕۆژئاواو پارچەكانی دیكەش بە لابردنێكی ترسناكی كۆتایی پێ بهێنێت و، ژیانی هاونیشتمانیان و خەڵكەكەشی بخاتە نێو تەراویلكە و سەراب و، تەمومژێكی نالەبارەوە. بۆیە ڕێكەوتنی هەدەسە لەگەڵ سوپای سوریا لەم ساتەی شەڕدا، ئەتوانرێت بۆ ئازادی ژیان و ڕەچاوكردنی مانەوەی هاوڵاتیان دابنرێت. رێكەوتنێكی پێویست بوو، چونكە لەلایەك ئەمریكا پشتی لە هاوپەیمانە ستراتیژەكەی كردبو، كە كوردەكان بوو. لە لایەكیش كۆتایی هێنان و لاوازبونی خەونی ئەردۆغان و توركیایە، كە خەون بە گەڕانەوەی خەلافەتی عوسمانییەوە ئەبینن. دەتوانم بڵێم بە بڕیارێكی بەم جۆرەوە ڕۆژئاوا سودمەند دەرچوە، چونكە لە هەموو كات زیاتر شەڕی دیبلۆماسی ڕۆڵێكی بەرچاوی ئەبێت لە دەستەبەركردنی دەستكەوتانێك، كە ئاشتی و ئارامی لەگەڵ خۆیدا ئەهێنێت. لەلایەكی دیكەوە گەڕانەوەی هێزەكانی سوپای سوریا و ڕێكەوتنەكەیان لەگەڵ هەسەدە سەرەتایەكی گرنگە لەپێناو گۆڕینی ستراتیژ و سیاسەتی ڕوسیاو سوریا بەرامبەر بە توركیا بەو پێیەی، كە كاریگەری زۆری لەسەر پلانی قڕكردنی كوردەكان ئەهێنێت، كە لە مێژە توركیا لە خەون و هەوڵیدایە. بۆیە گەڕانەوە بۆ پلانی B ئەكرێت باشترین ڕێگا چارە بێت بۆ داهاتوو كە بتوانن بە شێوەیەكی باش خۆیان بنیاد بنێنەوە.
هەروەها دەستپێشخەرییەكانی سەرۆك كۆماری عێراقیش، كە ڕۆڵێكی گرنگی بینیوە لە میانەی تێز و پرۆژە چارەسەرییەكانییەوە بۆ ناوچەكە و. هەروەها دۆزی كوردیش بەو پێیەی، كە خۆی سەرۆكێكی كوردی هەڵبژێردراوی عێراقەو، هەنگاوی جددی كردەوەیی دور لە ڕاگەیاندنەكانی ناوە و، هەوڵی چارەسەری ئاشتیانە و دیموكراتیانەی كردوە بە بنەمای برایەتی گەلان و پێكەوە ژیانی هاوبەش، كە دەبێتە دەروازەیەكی نوێ بۆ چارەسەی ناوچەكە.
