جیهاد موحەمەد: ڕازیبوونی کورد بە ناوچەی ئارام، تەسلیمبوونە، یان ئاشتی؟
بە بڕوای من پیلانەکە لە یەکەم ڕۆژەوە بۆ دروستکردنی ناوچەی ئارام لە لایەن تورکیاوە، یاریەکی سیاسیی سەخیف بوو دژ بە کەمکردنەوەی هێزی کوردی ڕۆئاوا. تورکیا وەک لایەنە فاشیە نەتەوەییە حوکمڕانییە مێژوویەکەی، هەمیشە خەونی بووە گەلی کورد لە سەر گۆی زەوی بە یەکجاری جینۆساید بکات و بیسڕێتەوە، بە تایبەتی لەسەر دەمی حوکمڕانی ئەردۆغان و ئاکپارتیدا، هەروەها لەگەڵ ئەوەی خەونی ئەردۆغان و ئاکپارتی دروستکردنەوەی خەلافەتی عوسمانیە، لەگەڵ ئەوەی ئیخوانەکانی ناوچەکە بە پشتیوانی ئەردۆغان خواستیان بوو لێدانێکی بەهێز لە بەرەی سیکۆلار و پێشکەوتووخواز و دیموکراتخواز بدەن، بە تایبەتی کە زانیان ڕۆژئاوا دەستپێکێکی سەرکەوتووی ئەم بەرە سیکۆلارەیە. بەڵام لەگەڵ ئەمانەشدا لای ئەردۆغان و ئیخوانەکانیش ئاشکرا بوو، کە بە ئاسانی بە هێرشێکی سەربازی بۆ سەر خاکی سوریا و کوردەکانی ڕۆژئاوا ناتوانن ئەو خەونانە بهێننە دی.
یەکەم/ چونکە ئەم هێرشە بۆ سەر ڕۆژئاوا کە ڕەهەندی توانەوەی گەلی کوردی لە خۆگرتووە،لە لای ئەو سۆزە گەورەیەی لە دنیادا بۆ گەلی کورد بە گشتی و بە تایبەتی گەلی کوردی ڕۆژئاوا دروست بووە قبووڵ نەکراو دەبێت. وەک بینیشمان ڕای گشتی خەڵکی ئەمەریکا و ئەوروپا هەروا کەوتەوە و بوو بە فشارێکی گەورە دژ بە ئۆپەراسوێنەکەی ئەردۆغان و سوپاکەی.
دووەم/ لە لایەکی تر ئۆپەراسوێنەکە بۆ داگیرکردنی ڕۆژئاوا کە بەشێکە لە خاکی وڵات و دەوڵەتێک، کە بە رسمی لە دنیادا ناسراوە، ڕۆژ بە رۆژیش دژایەتی ئەم وڵاتە بە پشتیوانی ڕوسیا و ئێران لە کەمبوونەوەدایە، وا خەریکە جارێکی تر دەستوری بۆ دادەڕێژرێتەوە، ئەمەش ڕەهەندێکی نێودەوڵەتی لە خۆ دەگرێت، بۆیە داگیرکردنی خاکی سوریا لە لایەن تورکیاوە، جێگەی قبووڵکردن نییە لە لایەن ئەنجومەنی ئاسایش و نەتەوە یەکگرتووەکانەوە.
سێیەم/ جگە لەمانەش داگیرکردنی سوریا لە لایەن تورکیاوە،ڕەهەندی لاوازکردنی بەرژەوەندی ڕوسیا و ئێرانی هەیە لە سوریادا، کە لە دواجاردا ئەمانیش ئەم ئۆپەراسیۆنەیان پێ هەرس ناکرێت.
چوارەم/ لە هەموو ئەمانە زیاتر ئەردۆغان و ئاکپارتی باش دەیانزانی کە هێزی کورد و هەسەدا هەروا پارویەکی ئاسان نییە بۆیان قوت بدرێت، بە تایبەتی لە ئۆپەراسیۆنێکی وادا کە چەندین ملیار دۆلار لەسەر دەوڵەتی تورکیا دەکەوێت، لە کاتێکدا کە لە قەیرانێکی ئابووری قووڵدان.
کەواتە ئێستا ئەم پرسیارە دێتە ئاراوە، ئەی بۆچی ئەگەر وایە، ئەردۆغان ئەم ئۆپەراسیۆنەی دەست پێکرد و هەڕەشەی گەورەی لە گەلی کورد و هەموو هێزە نێودەوڵەتیەکان کرد؟
لە ڕاستیدا، بە پاڵپشتی حوکمڕانییە مێژوویە فاشییەکەی تورکیا دژ بە گەلی کورد ئەگەر “لە ئەفەریقاشدا بێت نایەڵن بگەن بە ئامانجی خۆیان”، هەروەها بە پاڵپشتی هێزە کۆنەپەرستییە ئیسلامییەکەی ئەردۆغان و ئاکپارتی و، پاڵپشتی ئیخوانەکانی ناوچەکە، دژایەتیەکی سەرسەختی هەرچ بزاوت و جوڵەیەکی سیکۆلارن لە ناوچەکەدا، هەر ئەمەشە کە خەونی گەڕانەوەی خەلافەتی عوسمانییان هەیە. لەم پێناوەدا ئۆپەراسوێنەکەیان دەست پێکرد، بۆ ئەوەی هێزی گەلی کوردی ڕۆژئاوا لاواز بکەن، تا لە نووسینەوەی دەستوری سوریادا گەلی کورد هیچ مافێک بە دەست نەهێنێت، یان کەمترین ماف بە مسۆگەر بکات. جگە لەمەش بۆ لاوازکردنی بەرەی سێکۆلار بوو لە ڕۆژئاوادا.
ئەردۆغان و تامپ، لە کاتی ڕێکەوتنە تەلەفوونیەکەیاندا، هەموو ئەم ڕاستیانەیان لەبەرچاو بووە، بەڵام بەم ئۆپەراسێنە ئەگەر کەمترین خەونی ئەردۆغانیش بێتە دی، کە لاوازکردنی گەلی کورد و بەرەی سێکۆلارە ئەوە براوەن، ئێستاش بە گوێرەی قسەی ئەردۆغان و وەزیری درەوە و بەرگریەکەی براوەن! جگە لەمەش ترامپ وەک سەڕۆکێکی بزنسکار و بازرگان، یەکەم سەربازەکانی ئەمەریکا دەپارێزت لە کوشتن و بریندارکردن، دووەم دۆستایەتی خۆی لە گەڵ تورکیادا نۆژەن دەکاتەوە، لە دوای ئەوەی کە تورکیا خەریکبوو بە تەواوەتی بچێتە باوشی پۆتین و ڕوسیاوە.
خەونی سوریا و ئێرانیش بەم ئۆپەراسێونە هاتە دی، ئەم دوو لایەنەش خەونیان ئەوە بوو، کە گەلی کورد بەو هێزە گەورەیەوە داوای تۆمارکردنی مافە ڕەواکانی خۆی نەکات لە دەستوری سوریدا.
کەواتە پیلانەکە دژ بە گەلی کورد و بەری سیکۆلار بوو، لە لایەن تورکیا و ئەمەریکا و سوریا و ئێرانەوە، هەروەها ڕوسیاش لەم کەین و بەینەدا نەک زیان ناکات، بەڵکو خەونی ئەوەی هاتە دی کە سوریا بەهێز دروست بکاتەوە.
بەڕای من بە گوێرەی ئەم پیلانە گڵاوە ناوچەیی و نێودەوڵەتیە، هێشتا گەلی کورد بەهێزە و، ڕازیبوونی بە رێکەوتن لەسەر ناوچەی ئارام، تەسلیمبوون نییە.
