كەمال محەمەد: سۆی ڕوانین و سێبەری گۆڕانكارییەكان.

کەمال محەمەد

ئەرک نەبێت، کلیک بکەرە سەر سمبولی فەیسبووک، ئەم بابەتە بنێرە سەر بەشەکەت

لە مۆدێرنێتەی سەرمایەداری ئەمڕۆی جیهانیدا تا دێت جیهان بە گشتی و ڕۆژهەڵاتی ناوین بەتایبەت گۆڕانكاری گەورە بە خۆیەوە ئەبینێت، خودی سیستەمی سەرمایەداری هەمیشە ناوەندی شۆڕش و دژە شۆڕشەكانی لە بەرژەوەندی خۆی كۆتایی پێهێناوە، ئەمەو جگە لە شەڕە ئایینی و مەزهەبییەكان كە بەردەوام كۆمەڵگای دوچاری شەڕ و پێكدادان كردوە لەنێوان خۆیانداو سەرەنجام دەسەڵات سیستەمی سیاسی سەرمایەداری هێزی زیاتری خۆیان بەدەست هێناوە لە ئەنجامی ئەو ئایدۆلۆژیا ڕاسیزم و ناسیۆنالیزمە توندەڕەوەوە.
زۆرینەی كۆمەڵگاكانی ڕۆژهەڵاتی ناوەراستی ئەمڕۆ بوە بەو كێكەی ڕۆژئاوا و هەردو جەمسەری جیهانی شەڕی لەسەر بكەن، ”نیال فێرگستۆن ”خاوەنی كتێبی شارستانییەت و هەژمونی ڕۆژئاوا بەسەر ڕۆژهەڵاتدا بۆ یەكێك لە فاكتەرەكانی ڕكابەرایەتی شۆڕشی زانستی ئەگەڕێنێتەوە.
ئێستای گەلانی ناوچەكە گەشتونەتە ئەو بڕوایەی چیدیكە ئیسلامی سیاسی و خاوەن مەزهەبییەكانی ناتوانن دەستەبەری ژیانێكی هاوچەرخ و یەكسانیان بۆ فەراهەم بكەن، بۆیە لەسەروبەندی خۆپیشاندانەكانی ئێران و عێراق هەوڵێكی زۆر و بەهێز بۆ دەربازكردنی ئەو لاوازییانە هاتۆتە گۆڕێ كە ئەمڕۆی گەلانی تێدا داناوەو هەردەم لە جیاتی ئەوەی دیسپلینی رێكخستن و عەقڵییەتی وەك پێویستییەكی ژیانی ئازاد ببینین هەمو كات لەلایەن دەسەڵاتدارنییەوە كۆنتڕۆڵ كراون.
گرنگی و جیاوازی خۆپیشاندانەكانی ئەمڕۆی گەلانی ناوچەكە تا دوا ڕادە لەو پێناوەدا گونجاو لەبارە كە داواكارییەكانیان ئەو ئامانجە بەدی بێنێت، كە گەلێكی ئازاد هەوڵی بۆ ئەدات و هەر جۆرە تواناو دەرفەتێكیان بۆ گۆڕینی ژیان و گەڕانەوە بۆ عەقڵانییەت و گۆڕانی كردار گەرایی و بەدەستهێنانی مافەكانی تاك و كۆمەڵگایەكی ئازاد و دەنگی دلێر و ڕاپەڕیویان لە بەرژەوەندی گەل بشكێتەوە.
سۆسیۆلۆژیای مۆدێرنێتەی سەرمایەداری ڕاستینەیی كۆمەڵگای لە ساتی ئێستادا خنكاندوەو بەشێوەیەكی ڕادیكاڵ لەرێگەی چەواشەكردن و پەردەپۆشكردنەوە لەهەوڵدایە پەیوەندییەكانی كۆمەڵگا بە مێژوو و ڕابردوەوە داببڕێت و هێندەی دەستی پێ بگات لەسەرجەم راستییەكانی حەقیقەتی كۆمەڵگا دوری دەخاتەوە، دەمەوێت بڵێم دورنییە بەرژەوەندی سەرمایەداری ببێتە هۆكار بۆ ڕێككەوتنی لەگەڵ دەسەڵاتدارانی ناوچەكە و وڵاتان و سەرەنجامیش خوێنی هەمو ئەوانەی لە هەوڵی خۆ ڕزگاركردنیان بون لە سیستەمە سەرمایەدارییەكە بە فیڕۆ بچن و دواجار ڕزگاری ژیانی گەلانیش بكرێتە قوربانی.
ئاسۆی ڕوانینی گەلان بۆ دەسەڵات وچۆنێتی دەستەبەركردنی مافەكانیان بۆ جێگیركردنی ژیانێكی كۆمیۆناڵە لەسەرجەم سێكتەرەكانی ژیانی كۆمەڵگادا، بەتایبەت كۆمۆنە ئابورییەكان چونكە نەریتی ئابوری كۆمیۆناڵ ڕۆڵی سەرەكی لە كۆمەڵگایەكی سەردەم و یەكساندا دەبینێت و هەروەها ڕێگای ڕزگاری لە هەژمونی سەرمایەداری جیهانی دەكاتەوەو لە هەمو جۆرە قۆرغكاری و چەوسانەوەیەك دەربازی ئەبێت، بۆیە ئەو خاك و كۆمەڵگایانەی كە ئەیانەوێت لە هەژمونی سەرمایەداری وسیاسەتەكەی ڕزگارییان بێت پێویستە گەورەترین شۆڕش لە بەرامبەر مۆدێرنێتەی سەرمایەداری ئەنجام بدەن.
بێ گومان نەخشەو ستراتیژی زلهێزەكان لەمیانەی سیاسەتیان لە مێژە ئەو ئاستەیان دەرباز كردوە كە مرۆڤایەتی و ژینگەكەی قوت بدەن، بۆیە بەردەوام كۆمەڵگاكانی ڕۆژهەڵاتی ناوەراست دوچاری هەمان ئەو وێرانكارییانە هاتون، كە دنیای سەرمایەداری بە سەریدا سەپاندون و هەمیشە لە هەوڵدا بون كێشەی بێ چارەسەری لە ناوچەی ڕۆژهەڵاتی ناویندا هەبێت، بۆیە لەو بڕوایە داین كە پێویستە گەلانی ناوچەكە لە ئەگەری گۆڕانكارییەكان ئاگاداری ئەوە بن گۆڕینی قیبلەكانی نوخبەیەكی سیاسی دەسەڵاتداران لەسەر هەمان هێز و بیركردنەوەیان دوبارە ئاواكردنەوەی پاوان و قۆرغكارییە بە گوێرەی زهنییەت و بەرژەوەندییەكانی مۆدێرنێتەی سەرمایەداری زلهێزەكان و ڕێكەوتننامە نێودەوڵەتییەكان و سەرلەنوێ نەبێتەوە هەژمونی سە رمایەدارییە لەسەر هەرێمی ڕۆژهەڵاتی ناوەراست، چونكە هەر بێ ئاگایی و نەبونی ڕێكخستنێك لە رودانی هەر گۆڕانكارییەك و داڕشتنەوەی نەخشەی ڕۆژهەڵاتی ناوەراستدا بەشی گەلان دوبارە ڕەگ داكوتانەوەی ناچارەسەری و قوڵكردنەوەی زیاتری كێشەكان ئەبێت.