نەبەز گۆران: بەرخودانی كوردانی رۆژهەڵات.
بە پێی هەواڵی ماڵپەرە فارسییەكان، ئەوەی تا ئێستا زانراوە زیاد لە(45) خۆپیشاندەری كورد بە گولەی هێزە سەركوتكەرەكانی سیستەمی ئاخوندی كوژراون، زیاد لە (500) خۆپیشاندەری دیكەش بریندارن، ئەمە جگە لەوەی بە هەزاران كەس لە رەشبگیریدا دەستگیركراون و بەرەو زیندانەكان براون.
بە هۆی پچڕانی هێڵی ئەنتەرنێت و لە هەندێك شوێنیش هێڵی تەلەفۆنەوە، زانیارییەكانی ناوەوەی _ئێران_ بە تەواوەتی ناگەنە دەرەوە، هەموو ئەو ژمارانەش بڵاو دەبنەوە خەمڵاندنە و هێشتا داتایەكی راستەقینە لە ئارادانییە و ئەشێت زۆر لەوە زیاتر كوژرا و بریندار و دەستگیركراو هەبن. لە هەمووحاڵەتێكدا بە شێوەیەكی توندوتیژ سیستەمەكە لە زۆربەی شارەكانی_ئێران_ و بەتایبەت شارە كوردنیشیەكاندا دەستیداوەتە كوشت و گرتن و رووبەرووبوونەوەكان لەگەڵ خۆپیشاندەراندا چوەتە ئاستێكی خوێناوییەوە.
بێگومان ئەو سیستەمە ئاخوندییە دینییە، یەكێكە لە توندوتیژترین دەسەڵاتەكانی ناوچەكە و لە هەرشوێنێك بۆی بلوێ توندوتیژی بەرامبەر بە نەیاری سیستەمەكە بەكاردەهێنێت. كۆی دامەزراوەكانی ناو سیستەمەكە سەرپشككراون بۆ كۆتایی هێنان بە نارەزایەتییەكان و دەسەڵاتی تەواو دراوە بە هێزە ئەمنییەكان و _ سوپاسی پازداران و بەسیج _ و بە شەكانی دیكە، تا لە پێناو پاراستنی سیستەمەكەدا هەر شتێكیان پێدەكرێت بەرامبەر بە نارەزایەتییەكان ئەنجامی بدەن.
ئەو لێدوانانەی باس لەوە دەكەن خۆپیشاندان كپ بووەتەوە، لێدوانی فریودەرانەیە، هێشتا لە زۆر شوێندا نارەزایەتییەكان بەردەوامن و میدیاكانی دەرەوەش بۆیان نییە لەناو وڵاتەكەدا هیچ كارێكی میدیایی بكەن و، ئەو كۆمەڵە ڤیدیۆ و هەواڵانەی لە رێگای چالاكوانەكانەوە دێنە دەرەوە، دەریدەخەن تەواوی دەوڵەتەكە بووەتە پەرژینێك بۆ سەركوتكردنی دەنگی نارەزایەتییەكان.
جیهانی دەرەوە تەماشا دەكات، هیچ پەرچەكردارێك لەئارادانییە، زلهێزەكان هێشتا بۆ پشتگیركردنی دەنگی كۆمەڵگەی _ئ ێران_ ی هەڵوێستێكی روونیان پیشان نەداوە، سیستەمە ئاخوندییەكەش بە هەموو هێزی خۆیەوە بەرگری لە مانەوەی خۆیدەكات و دەیەوێت كۆتایی بە نارەزایەتییەكان بهێنێت. ئەم وێستگەیە بۆ سیستەمەكە زۆر گرنگە، گەر لەم قۆناغەدا بتوانێت جارێكی دیكە خۆی بسەپێنێتەوە بەسەر كۆمەڵگەدا، ئەشێت نارەزایەتییەكان كەمێك دوابكەون، یان بۆ ماوەیەك خامۆشی روودابت، ئەگەرچی كۆتایی بە نارەزایەتی نایەت و لە شوێنێكی دیكەوە دەست پێدەكات، چونكە كۆمەڵگەی ژێر دەسەڵاتی سیستەمەكە گەیشتوەتە شوێنێك تەنها بە گۆڕینی دەسەڵاتەكە ئاسۆیەكی جیاواز بۆ ژیان دەبینێت.
لە ناوچە كوردنشینەكان هێزە سەركوتكەرەكان زیاتر لە ناوچەكانی دیكە دەست وەشێنترن، لە هیچ كام لەو شارە كوردنشینانەدا خۆپیشاندانیان تێدا ئەنجام دەدرێت، هێزەكانی سیستەمە ئاخوندییەكە دەست ناپارێزن و بە گولە وەڵامی نارەزایەتییەكان دەدەنەوە. ئەم توندبوونە بەرامبەر بە شارە كوردنشینەكان، جگە لەوەی پاكێجێكە بۆ كۆتایی هێنان بە هەموو نارەزاییەتییەكان لە تەواوی دەوڵەتەكەدا، لە هەمان كاتیشدا باگراوندێكی دیكەی هەیە كە پەیوەندی بە شوناسەوە هەیە، ئەم باگراوندە وا لە سیستەمەكە دەكات لەم ناوچانەدا زیاتر توندبێت و خەمی ئەوەی هەبێت ئاڵوگۆڕێك لە ناوچە كوردنشیینەكاندا رووبدات، ئەگەرچی هێزە ئۆپۆزسیۆنەكان زۆر لاوازن و كاریگەرییەكی كەمیان بەسەر شەقامەكەوە هەیە، ئەمما هێشتا ترس لە_ئەویتر_ لەناو ماهیەتی سیستەمەكەدا وەك خۆی ماوە و هەموو _ئەویتر_ێك بە نەیاری خۆی دەزانێت و بیرلەوە دەكاتەوە لە چركەساتێكدا لێیداببڕێت و بەر لەوەی دابڕان رووبدات، پەلاماری دەدات.
ئەو _كەرنەڤاڵ_ەی ئەمڕۆ لە میدیاكانی سەر بە سیستەمە ئاخوندییەكەوە پیشاندرا، كە هەزاران هەواداری سیستەمەكە بۆ پشتگیری لە سیستەم هاتنە سەر شەقام، ئەم مۆدێلە بۆ بەرگریكردنی مانەوەی سیستەمەكە چەندینجارە دووبارە دەبێتەوە. لە هەموو خۆپیشاندانێكی نارەزایەتیدا، سیستەمەكە لەشكرەكەی دەورەبەری خۆی دەكاتە كارەكتەرێكی سەر شەقام و بەكاری دەهێنێت بۆ پشتگیریكردنی دەسەڵاتەكە، ئەم مۆدێلە خۆپیشاندان نییە، بەڵكو ئەو فۆڕمەیە لە _كەرنەڤاڵ _ كە لەناو سیستەمە فاشیییەكاندا شوێنێكی گرنگی هەیە، ئەشێت وەك كەرنەڤاڵێكی سیستەمەكە تەماشابكرێت و، هەموو سیستەمێكی فاشی، چ نەتەوەی بێت یان دینی، پێویستی بەم جۆرە كەرنەڤاڵانەیە بۆ دۆشدانی خۆی و هەوادارەكانی، بۆ ونكردنی حەقیقەتی گشتی و دروستكردنی هوشیارییەكی ساختە، كە ئەو هوشیارییە ساختەیە لە دۆخی كەنەڤاڵیدا شوێنی هوشیاری راستەقینە دەگرێتەوە و، بەژداربووی ناو كەرنەڤاڵەكە لەو دۆخە ساختەیەدا هوشیاری راستەقینەی لە پێشچاو وندەبێت و شوێن هوشیاری ساختە دەكەوێت و، دەبێتە دینەمۆیەك بۆ مانەوەی دەسەڵاتی سەركوتكەری بیمار.
ئەوەی خوپیشاندانی راستەقینەیە ئەو جوڵە فراوانەیە لە زۆربەی شارەكاندا ئەنجام دەدرێت دژ بە دەسەڵاتە ئاخوندییەكە، كەرنەڤاڵەكانی سیستەمەكەش بریتین لە پەرچەكردارێكی شەیدایانە بۆ ئاوەژوكردنەوەی حەقیقەتەكان. هێشتا لە شارە كوردییەكان سیستەمەكە فریای دروستكردنی ئەم كەرنەڤاڵانە ناكەوێت، چونكە لەنێوان دەسەڵات و خۆپیشاندەراندا دۆخێكی توندوتیژتر لە ئارادایە و زەمینەیەك سازنەكراوە بۆ نمایشی دەسەڵات بە شێوەی كەرنەڤاڵی، لە هەموو حاڵەتێكدا خۆپیشاندەرانی شارە كوردییەكانی رۆژهەڵات لەبەردەم دۆخێكی سەختدان و لە دەرەوەی دەوڵەتەكەش هێزێك نییە پشتگیریان بكات و یارمەتیدەریانبێت تا فشارە لەسەر دەوڵەكەتە دروستبكات توندوتیژییەكانی دژ بە نارەزایەتیەكان كەم بكاتەوە، سروشتی دەسەڵاتەكەش سروشتێكی توندوتیژ و سەركوتكارانەیە، سروشتێكە لە پێناو مانەوەی خۆی بێباكە لە هەركردەیەك ئەنجامی دەدات، بەڵام ئەمە ناكاتە ئەوەی ئیدی ئەم دەسەڵاتە بەم سروشتە بەبەرییەی خۆیەوە بتوانێت كۆتایی بە هەموو نارەزایەتییەك بهێنێت، گەر لەم وێستگەیەشدا كپكردنەوە سەربگرێت، لە وێستگەیەكی دیكەدا نارەزایەتی سەر هەڵدەداتەوە و وەك _ئێران_ ناسەكان دەڵێن:
” ئەمەی روودەدات پارچەكانی بۆمبەكەی شەقامن، رۆژێك دێت بۆمبەكە بە تەواوەتی بتەقێتەوە.”
بەرخودانی كوردانی رۆژهەڵات بەرامبەر سیستەمەكە، وزەیەكی بەهێزی ناو ئیرادەی كۆمەڵگەی كوردییە لە رۆژهەڵات. ئەم وزەیە لەناو سیستەمێكی توندوتیژی مەترسیداردا، لەناو سیستەمێكی پڕچەكی باڵادەستدا، ئیرادەیەك بە بێ چەك، ئیرادەیەك بە دەستێكی خاڵی و دەنگێكی بەرزەوە دێتە سەر شەقام و رووبەرووی سیستەمەكە دەبێتەوە، ئەم ئیرادەیە وەك لە رۆمانی (هاواری دیجلە)دا هاتووە، دەنگێكە بەهۆی بەهێزی خۆیەوە لە كۆتایدا سیستەم تێكدەشكێنێت و ئەو دەلاقەیە بەسەرخۆیدا دەكاتەوە هەوڵی بۆ دەدات و بەرەو رووی ئازادی و ژیانێكی سەربەرزانەی دەبات. نادیدە گرتنی ئەو بەرخودانەی سەر شەقامی كوردانی رۆژهەڵات، نادیدە گرتنی ئەو وزە و ئیرادە بەهێزەیە كۆمەڵگەیەكی بە بێ چەك، لەبەردەم دەسەڵاتێكی پڕچەكی بەهێزدا دەوەستێتەوە و لە پێناو ئازادییەكانی خۆیدا كۆڵنادات و تێدەكۆشێت تا لە قۆناغێكدا بەدەستیان بهێنێت، نادیدە گرتنی دەنگی ئیرادەیەكە هێشتا وەزەی خۆی لە دەست نەداوە و لە هەر چركەساتێكدا بێت دەگاتە ئەو ئامانجەی بەرخودانی بۆ دەكات.
