ئارام عەلی عەزیز: جەنگی بایۆلۆجی، جەنگى بێ مەسرەف.
بە بێ دەنگی زرمە زرم و گرمە گرمى تۆپ و رۆکێت، جەنگێگی نیمچە جیهانى بەڕێوە دەچێت. لەم جەنگەدا رۆکێت و فرۆکە بوونیان نیە، بەڵکو ڤایرۆس و بەکتریا چەکن. ئەم چەکە بێدەنگە چەکێکی تازە نیە، بەڵکو لە دێر زەمانەوە ڤایرۆس و بەکتریا بۆ بڵاوکردنەوەى نەخۆشی تاعون و ئەنتراکس و ئایدز بۆ تێکشکاندنى بەرامبەر گیراونەتە بەر، ئەمە جگە لە بەکارهێنانى ژەهر وەکو شێوازێکى تەسفیەکردنى پادشاو دەسەڵاتدارەکان. ئەم جۆرە شێوازى جەنگەیش تا ئەوپەڕى شێوازێکى نامرۆڤانەیەو بەکارهێنەرانى دوژمنى ئینسانیەتن.
بڵاوبوونەوى ڤایرۆسی کۆرۆنا لە چین، کە ژمارەیەکى زۆرى قوربانیی لێکەوتۆتەوەو ژیانی رۆژانەى ئیفلیج کردوە، چەندین لێکدانەوەى هێناوەتە ئاراوە، کە هەمویان کۆدەبنەوە لە دەستەواژەى بۆچى لە چین؟
ئاشکرایە کە ئەمڕۆ چین هێزێکى ئابورى گەورەى جیهانە، کێبڕکێیەتى لەسەر یەکەمبوون، گەشەى ئابوری ئێستاى چین ساڵانە 6% و هی ئەمریکا لە 2%. چین وەکو هێزێکى ئابورى و تەکنەلۆجی بەهێز بەرهەم و کاڵاى تەواوى سنورە جیاجیاکانى دەوڵەت و سنورە ئایدۆلۆجیەکانى بڕیوەو زۆربەى بازاڕەکانى کۆنتڕۆڵکردوە.
وەڵامى پرسیارەکەى سەرەوەمان لێرەوە دەستپێدەکات، کە لەوانەیە بە پێی پێدراوە زەمانیی و سیاسەتى دەوڵەتانى کە یەکەمبوونى چین قەبوڵ ناکەن و نایانەوێ خۆیان بێنە خوارەوە لە پشت ئەم مەسەلەیەوە بێت.
پێش بڵاوبوونەوىى ڤایرۆسى کۆرۆنا گوتارى ئەمریکی بەرامبەر بە چین لە ( تەرهیب و تەرغیب ) دا خۆى دەنواند، تەرهیبی سەپاندنى سزاو تەرغیبى نزیکبوونەوەو هاوکارى ئابووری.
دواى بڵاوبونەوەى کۆرۆنایش پۆمپیۆى وەزیرى دەرەوەى ئەمریکا بە ئاشکرا باس لە قەبوڵنەکردنى زاڵبوونى هەژمونى ئابورى چینى لە ئەمریکا دەکات و، وەزیرى دارایی ئەمریکایش خۆشحاڵى خۆى بە بڵاوبوونەوەى کۆرۆنا لە چین دەردەبڕێت. هۆکارى ئەمەیش ئەوەیە کە ئەمریکا هەرچەندە باس لە تێگەیشتن و نزیکبوونەوەى بازرگانى لە گەڵ چین دەکات، بەڵام ناتوانێت کێبڕکێ لە گەڵ خێرایی و ئاستى پێشکەوتنى چین بکات، ئەو کاتەیش شەراکەت لە گەڵ چین دەبێتە سەرەتاى کۆتایی هاتنى. ئەمانە چەندین ئاماژەن وادەکەن کە پێشبینى ئەگەرى بوونى دەستى ئەمریکا لە بڵاوبوونەوى ڤایرۆسى کۆرۆنا لە چین بکرێت.
چین وڵاتێکە ژمارەى دانیشتوانى ملیارێک و چوارسەد ملیۆنە، لە روى تەکنەلۆجیاى سەربازیی و پیشەسازیدا زۆر بەهێزە، بە جەنگ و رووبەڕووبوونەوەى سەربازى تێک ناشکێنرێت، بەڵام بە بڵاوکردنەوەى پەتاو کۆرۆنا، زۆرى ژمارەى دانیشتوانەکەى لە خاڵێکى هێزەوە دەبێت بە خاڵێکى لاوازی بۆى، ئەمە جگە لە کێشەو گرفت و قەیران و ئاڵۆزى دیکەى ئەم پەتایە لە ناوخۆدا دەیهێنێتە ئاراوە.
هەرچەندە چین باس لەوە دەکات لەوانەیە هەڵەى تاقیگەیی بووبێتە هۆى بڵاوبوونەوەى ڤایرۆسى کۆرۆنا لە وڵاتەکەى، کە خەریکە ببێتە پەتایەکى جیهانى، بەڵام پێناچێت ئەم لێکدانەوەیەى چین راست بێت، بەڵکو لەوانەیە بۆ هەڵگرتنى کۆرۆنا بێت لە ناو دوونانى گەرم بۆ ئەمریکا.
