رەزا شـوان: ئەوە باخچە نییە.. ئەوە بەندیخانەیە.!
پار لە شاری دهـۆک، لە پۆلی شەشەمی قوتابخانەی دهـۆکی سەرەتایی تێکەڵاو بووم.
مامۆستا نیـگار وانـەی زانیـارییەکانی پێـدەوتینەوە. مامۆستایەکی زۆر رووخۆشە، بە زمانێکی شیرین و بە شێوازێکی سووک و ئاسان بابـەتە زانیارییەکـانی تێدەگەیانـدین.
بە کچـە شیرینەکانم و بە کـوڕە ژیرەکانم بانگی دەکردین. ئێمەش خۆشمان دەویست و خۆشـمان دەوێـت و رێـزێکی زۆرمـان بـۆی هـەیە.
مامۆستا نیگار، بە ناوی”گەشتی زانیاری” مانگی جارێک بە سواری پاس پۆلەکەمانی دەبرد بۆ چەنـد کارگـەیەک و چەنـد کـێڵگەیەک و بۆ وێسـتگەی کـارەبا و بۆ وێستگەی پاڵاوتنی ئاوی دهۆک. خۆشی و سوودێکی باشمان لەو گەشتە زانیارییانەمان وەرگرت.
لە مانگی نـەورۆزی ساڵی رابـردوو، مامۆسـتا نیـگـار وتی: کچـە شـیرینەکـانم، کـوڕە ژیـرەکـانم، پێتانخۆشە کە هەفتەی داهـاتوو، گەشتی زانیاریمان بۆ “باخچـەی ئـاژەڵانی دهـۆک بێـت؟”
هەموومـان دەستمان هەڵـبڕی و پێـکەوە: بـەڵێ مامـۆستا گـیان زۆرمـان پێخـۆشـە.
بەشـێکی زۆری هـاوڕێیانی پۆلەکەم، پێشتر جـارێک یا زیـاتر چووبـوون بۆ باخچـەی ئـاژەڵانی دهـۆک. بەڵام مـن تـا ئەو رۆژە باخچـەی ئـاژەڵانی هـیچ شوێنـێکم نەدیـبوو. بـۆیـە حـەزم دەکـرد، کە لە نـزیـکەوە ئـاژەڵ و باڵـندە کـێوییەکـان ببـیـنم.
چـووین بۆ باخچـەی ئاژەڵانی دهـۆک.. چەنـد جـۆرە ئاژەڵ و باڵـندەی کـێوی جـوانیان لێیە، وەکو: شـێر، پڵنـگ، ورچ، گورگ، ئاسکە، رێـوی، چەقەڵ، هەڵـۆ، کوندەپەپوو، کـەو، سوێـسکە، چەنـدین جـۆری تـری ئـاژەڵ و باڵـندەی سروشـتی کوردسـتان.
هـاوڕێکانم دڵخۆشبوون و زەردەخەنە کەوتە سەر لـێوانیان. بەڵام مـن بە پێچـەوانەی هاوڕێکانـم، بە بینـینی ئەو ئـاژەڵ و باڵـندانە لەناو ئەو شیشبەنـدە کـلیلکراو و ژوورە تەسکـانە و قـەفـەزە داخـراوانـەدا، دڵـتـەنگ بـووم.. بەزەیـیـم پـێـیان دەهـاتـەوە.. کـە گەڕاینەوە بۆ قوتابخانە. وەکو گەشتەکانی ترمان، بە کـورتی باسی گەشتەکەمـان کرد.
مامۆستا نیگـار: هەمووتان دڵخـۆشبوون بە گەشتەکەمان بـۆ باخچـەی ئاژەڵانی دهـۆک؟
هەمـوو هـاوڕێـانی پۆلـەکـەمـان: بـەڵێ مامۆســتا، گـەشـتـێکی خـۆش بـوو.
بـەڵام مـن لە دوای هـاوڕێکـانـمەوە، دەسـتم هـەڵبـڕی و وتـم: مامۆسـتا گـیان، بە لای منـەوە گەشـتـێکی خـۆش نەبـوو، بـووە هـۆی دڵـتەنـگـیـم.
مامۆستا نیگار: بۆ دلۆڤان، کچی شیرینم بۆ پێت خۆش نەبوو و بووە هۆی دڵتەنگیت؟
ـ ئەی مامۆسـتا گـیان، بەڕێـزتان چەنـد جـارێک پێـت نـەوتـین پێـویستە بەزەیـیمان بە ئـاژەڵ و باڵـندەدا بێـتـەوە و دژی راوکـردنیـان بیـن؟
مامۆستا نیگار چاوەکانی کرانەوە و بە زەردەخـەنەوە، وتی: بەڵێ راسـتە مـن وامـوت.
ـ مامۆسـتا گیان، هـاوڕێکـانم، بە چـاوی خۆمان بینیمان، کە چـۆن ئەو ئـاژەڵ و باڵـندە بەسزمانانە، لەناو ئەو شیـشبەندە تەنگانە و قەفەز و ژوورە تەسکانەدا، هەر ئـەمسەر و ئەوسەریـان دەکـرد و لە ئـێمەیـان دەڕوانی.. وەکـو لـێمان بپـاڕێنەوە، کە بەزەیـیمان پێـیانـدا بێـتەوە و دەرگاکانی شیـشبەنـد و ژوور و قەفەزەکانیان لـێبکەینـەوە، دەرپەڕن و رابـکـەن و هـەڵـبفـڕن و ئـازادبـن.
ئـازادی بـۆ مـرۆڤ و بـۆ ئـاژەڵان و باڵـندان، لـە هەمـوو شـتێ پێـویستر و شـیرینـترە.
ئەوەی بیـنیمان باخچـە ئاژەڵان نییە.. بەڵکو بەنـدیخانەی ئاژەڵان و باڵندانە.. باخچەی راسـتی ئـەوان ژینـگـەی سروشـتی جـوانی کـوردسـتانـە.. کە بـە ئـازادی لـێـیدەژیـن.
مامـۆسـتا نیـگـار کە گـوێی لـەم قـسانـەم بـوو.. زۆر گەشـایـەوە و بـاوەشـی پیاکردم.. هـاوڕێکـانیـشـم چـەپـڵـەیـەکی قـایمـیـان بـۆ لـێـدام.
مامۆســتا نیگـار: ئـەی ئافـەریـن دلـۆڤـان گـیان، قسەکانـت زۆر جـوان و راسـتن.. بە تەواوی لەگەڵ قسەکانـدام.. لە ئەمڕۆوە دەبم بە هـاوڕێی بەزەیی بە ئاژەڵان و باڵندان.
هـاوڕێیـانی پۆلـەکـەم: مامۆستا گیان، ئێمەش قسەکـانی دلۆڤـانی هـاوڕێمـان بە جـوان دەزانین، ئێمەش دەبین بە هـاوڕێیانی بەزەیی بە ئاژەڵ و باڵندان و دژی راوکردنیانین.
