رەزا شـوان: گۆرانییەکانی دایکانی کورد بۆ هەڵپەڕاندنی منداڵەکانیان.
گۆرانییە خۆشەکانی دایکانی کوردمان، لەگەڵ هەڵپەڕاندنی جگەرگۆشەکانیاندا، کە لە کوردەواریدا بە “ئیش ئیش”یش ناودەبرێت. ئەو گۆرانییانەن کە دایکان یا داپیرەکان یا خوشکان یا ژنانی تر، لەگەڵ هەڵپەڕاندنی منداڵەکانیاندا، یا کچەزاکان و کوڕەزاکانیاندا، لەگەڵ یاری و ختووکەدانیاندا، بە زۆریش منداڵانی تەمەن یەک ساڵان بۆ دوو ساڵان، بە دەنگێکی ناسکی پڕ لە سۆز، بە ئاوازێکی شیرین، بە رتمێکی خێرا، بە روویەکی خۆش و بە زەردەخەنەوە، بۆ منداڵە چاوگەشەکانیان دەیانڵێن.. بۆ ئەوەی بیان خافڵێنن و خۆشی و شادیش بخەنە دڵە قنجەکانیانەوە، یا کە دەگرین، بەو گۆرانییانە ژیریان دەکەنەوە.. لە هەمان کاتیشدا، هانیان دەدەن بۆ جووڵەکردن و چالاکی نواندن.
گۆرانییە کوردییەکانی هەڵپەڕاندنی منداڵان، کە تایبەتن بە منداڵان، بەشێکە لە “لای لایـە”ی دایکان، بەشێکە لە فۆلکلۆری کوردی، بەشێکی رەسەنیشە لە کەلەپوور و لە کولتووری نەتەوەیی کوردیمان.
مێژووی گۆرانییەکانی هەڵپەڕاندنی منداڵان لە کوردستان دا، بۆ سەردەمێکی زۆر کۆن، بۆ چەندین هەزار ساڵ پێش زاینی دەگەڕێنەوە. گەلی کوردمان لە دێر زەمانەوە خاوەنی بە سەدان گۆرانی هەڵپەڕاندنی منداڵان بووە. بەڵام بە هـۆی داگیرکردنی کوردستان و دەربەدەرکردن و راگواستنەوە و وێرانکردنی کوردستان و نەهامەتییەکانی گەلەکەمان، کە داگیرکەرانی رەگەزپەرست و دڕندە بە سەریان هێناین.. بەشی هەرە زۆری ئەو گۆرانییانەمان لەبیرچوونەوە و لەناوچوون.. لەگەڵ ئەوەشدا، تا ئەمڕۆش، لە هەموو ناوچەکانی کوردستان دا، بە دیالێکتەکانی زمانی شیرینی کوردیمان، بە دەیان گۆرانی رەسەنی هەڵپەڕاندنی منداڵانمان هەیە، بە تایبەتیش لە رۆژهەڵاتی کوردستان دا.. زۆر
پێویستە کە لەسەر زاری دایکانی کوردمانەوە، لە ناوچە جیاوازە کوردستان دا، وەریان بگرین و بیان نووسینەوە.. هەر بە دەنگی دایکانیشمان، بە ڤیدیۆ و لەسەر سیدی و میمۆری تۆماریان بکەین و بە ئەرشیفیان بکەین، هەروەها لە پەرتووکێک یا زیاتردا، چاپیان بکەین و بڵاویان بکەینەوە، تا بکەونە بەردەستی خوێنەران و دایکانی نەوەی نوێمان.. بۆ ئەوەی لەبیرچوونەوە و لەناوچوونيش رزگاریان بکەین.. چونکە ئەم گۆرانییانەمان سامانێکی فۆلکلۆری نەتەوەییمانە.
ئەم کارەش بە کەسێک و بە دوو کەس ناکرێت.. من پێم وایە، ئەنیستیتۆی کەلەپووری کوردیمان لە شاری سلێمانی، بە هاوکاری لقەکانی تریان، لە شارەکانی کوردستان دا، دەتوانن بە شێوازێکی ئەکادیمی، بە پلان و بەرنامەداڕێژراوی ئەم کارە ئەنجام بدەن. لە میانەی گەڕانی مەیدانی، بۆ زۆربەی ناوچەکانی کوردستان، گۆرانییە کوردییەکانمان بۆ هەڵپەڕاندنی منداڵان، بە هەموو دیالێکتەکانی زمانی کوردیمان کۆبکەنەوە.. خۆزگەی ئەوەش دەخوازم، کە چەند قوتابییەکی خوێندنی باڵای زمان و ئەدەبیاتی کوردیمان، لە زانکۆکانی کوردستان دا، ماستەرنامە و دکتۆرانامە، توێژینەوە و لێکۆڵینەوە، لەسەر ئەم گۆرانییە فۆلکلۆرییانەمان بۆ منداڵان بنووسن و بڕوانامەی باڵای لێوەربگرن.
گۆرانی یەکەمین هونەرە کە مرۆڤ لە کۆنەوە تا ئەمڕۆ هۆگری بووە. لە رێی گۆرانیی ئاوازدارەوە، گوزارشتی لە دڵخۆشی و لە هیواکانی و لە خۆشەویستی و خۆشییەکانی، یا لە دڵتەنگی و لە کەسەر و بێزاری و ناخۆشییەکانی ژیانی خۆی کردوون و دەکات.
هەر لە کۆنیشەوە، لە ئاهەنگ و شایی (حەوت شەو و حەوت رۆژە) ی کوردەواریدا، گۆرانی و هەڵپەڕکێ هاوشانی یەکتریبوونە، تا ئەمڕۆش شایەر و گۆرانبێژانی میللی کوردمان، بە گۆرانی و بە چەپڵەلێدان، لە شاییدا هەڵپەڕکێکەران هەڵـدەپەڕێنن.
گۆرانی یەکەمین شێوەی هونەرییە کە منداڵان لە باوەشی دایکانیاندا، گوێیان لێی دەبێت و رووبەڕوویان دەبێتەوە.. چـێژ و خۆشی و شادی و ئاسوودەییان پێ دەبەخشێت.
گۆرانییەکانی هەڵپەڕاندنی منداڵان، لە رووخساردا، بریتین لە کۆپلەیەک هۆنراوە، یا زیاتر لە کۆپلەیەک، یا لە کورتە هۆنراوەیەکی کێش و سەرواداری سادە و سووک و ئاسان، کە بە ئاسانی بە دەنگ و ئاوازەوە دەوترێت.. هەر لە کۆنیشەوە گۆرانی و ئاواز پێکەوە گرێ دراون.. گۆرانی و ئاوازی گۆرانییەکانی منداڵان، نموونەی ئەم راستییەن.
لە ناوەڕۆکیشدا، وشەکانی هۆنراوەکانی گۆرانییەکانی هەڵپەڕاندن، گوزارشتن لە سۆز و لە خۆشەویستی دایکانی دلۆڤان بۆ منداڵەکانیان.. وشەکانی هۆنراوەکانی گۆرانییەکانی هەڵپەڕاندنی منداڵان، سادەن و هیچ مەبەستێکی شاراوەیان لەخۆنەگرتوون، بۆ خۆشی و دڵخۆشی و ئاسوودەیی منداڵان دانراون.. هەندێ لە هۆنراوەکانی ئەم گۆرانییانە، لە شیوازێکی چەڤەنگی و گاڵتەوگەپ دان.. تەنیا بۆ خۆشی و بۆ زەردەخەنە و بۆ پێکەنین دانراون.. هەندێکی تر لە هۆنراوەکانی گۆرانییەکانی هەڵپەڕاندنی منداڵان، ناوەڕۆکی هۆنراوکان، هیچ پەیوەندییەکیان بە خودی منداڵانەوە نییە.. دایکان بە مەبەستەوە ئەو گۆرانیانەیان داناون و وتوویانن، توانج و پلاریان لە کەسانێک گرتووبن، یا دەیگرن. دەشێش تەنیا بۆ بزە و پێکەنین وتوویانن، مەبەستیان هەست بریندارکردن نەبووە.
بەڵام دایکان بە زۆری لەم گۆرانییانەیاندا، ستایشی منداڵەکانیان دەکەن و بە شان و باڵیاندا هەڵدەدەن.. هیوای داهاتوویەکی بەرز و گەشیان بۆ دەخوازن.. هیوای ئەوەش دەخوازن، کە مرازیان بێتەدی و منداڵەکانیان گەورەبن.. بە خەیاڵی خۆیان، گەر بژین و بمێنن، ژن بۆكوڕەکانیان دەخوازن و کچەکانیشیان بە شوو دەدەن.. بووکی ناوازە و جوان بۆ کوڕەکانیان و زاوای باشيش بۆ کچەکانیان هەڵدەبژێرن.
دایکان بزانن یا نەزانن، ئەو گۆرانییە کوردییە تایبەتییانەی، کە لەگەڵ هەڵپەڕاندنی منداڵەکانیاندا دەیانڵێن.. گەرچی هۆنراوەکانیان، وەکو دڵپاکی منداڵان، سادە و ساکار و وشە ئاسانن، بەڵام واتای جوان و سوود و ئامانج و بەهای رۆشنبیری و کۆمەڵایەتیان لەخۆگرتوون.. دەروونناسانی منداڵان و پەروەردەکاران، چەختیان لەسەر سوودی پەروەردەیی و رۆشنبیری و زمانی و دەروونی و هۆشی و جەستەیی، ئەم گۆرانییە فۆلکلۆرییانە، بە دەنگی دایکان بۆ منداڵان کردوون.
گەرچی منداڵان، لە واتای وشەکانی گۆرانییەکان تێناگەن، بەڵام بە دووبارە کردنەوەیان، ئەو وشانە و دەنگ و ئاوازەکانی دایکانیان، لە هۆشیاندا جێگیردەبن و پێیان ئاشنادەبن.
فێری وشە و قسەش دەبن. جووڵە و چالاکیشیان زیاتر دەبن.. ئەم گۆرانییانە، پەیوەندی نێوان دایکان و منداڵان، خۆشتر و شیرینتر و بەهێزتر دەکەن.. منداڵان هەست بەوە دەکەن، کە دایکانیان خۆشیان دەوێن و لەبیریان نەکردوون و بایەخیان پێ دەدەن.
کچان هەر لە منداڵییەوە، کە گوێیان لەم گۆرانیانەی دایکانیان یا داپیرەکانیان دەبێت. لێیانەوە وەریان دەگرن و فێریان دەبن.. زۆر جار کە بووکەڵەکانیان هەڵدەپەڕێنن.. ئەم گۆرانییانەیان بۆ دەڵێن.. کە گەورەشبن و بوون بە دایکان، ئەوانیش ئەو گۆرانییانە بۆ منداڵەکانیان دەڵێن.. بەم شێوەیە گۆرانییەکانی هەڵپەڕاندنی منداڵان، لە نەوەیەکەوە بۆ نەوەیەکی دواترمان دەگۆازرێنەوە.
گۆرانییەکانی هەڵپەڕاندنی منداڵان سێ جۆرن.. هەیان بە تایبەت بۆ هەڵپەڕاندنی کچان دەوترێن.. هەیانە بە تایبەتی بۆ هەڵپەڕاندنی کوڕان دەوترێن.. هەشیانە بۆ کچان و بۆ کوڕانیش دەوترێن.. بە داخەوە کە تا ئەمڕۆش، نەک تەنیا لە ناو کۆمەڵگای کوردی دا، بەڵکو لەناو هەرە زۆری کۆمەڵگاکانی تری جیهانیشدا، ئەو ئەقڵیەتە کۆنەپەرستی و پیاوسالارییە كاڵ نەبۆتەوە و هەر ماوە، کە کوڕان لە کچان لە پێشترن و بە زیاتریان دەزانن.. ئەمە ستەم و نایەکسانی و نادادپەروەری و ناڕەوایە.
بەهای راستی و چێژ و خۆشی و شیرینی گۆرانییەکانی هەڵپەڕاندنی منداڵان، لە دەنگ و ئاوازی سروشتی ناسک و پـڕ لە سۆز و لە خۆشەویسی قووڵی دایکانی دڵسۆز و بەسۆزدا دەردەکەون.. راستییەکی هاشا هەڵنەگرە، کە هیچ دەنگ و ئاوازێکی تر، بە رادەی دەنگی دایکان، کارتێکرنیان لەسەر هەست و هۆش و دەروونی منداڵاندا نییە. ئەو چێژ و خۆشییەشی لێ وەرناگرن، وەک ئەوەی کە لە دەنگ و ئاوازی دایکانیان وریان دەگرن.. هەر لە بنەڕەتیشەوە، ئەم گۆرانییانە لە کانیاوی پڕ لە خۆشەویستی و سۆز و دڵسۆزی و دلۆڤانی، ناخی دەروونی دایکانەوە هەڵـقوڵاون.
ئەمانەی خوارەوە، چەند نموونەیەکن، لە دەیان لە گۆرانییەکانی دایکانی کوردمان بۆ هەڵپەڕاندنی جگەرگۆشەکانیان، بە چەند دایاڵێکتی زمانی شیرینی کوردیمان دانراون:
دایکێکی کوردمان لە (کرماشان) کوڕەکەی هەڵدەپەڕێنێت و ئەم گۆرانییەی بۆ دەڵێت:
هــەڵـپـــەڕ، هــەڵـپـــەڕ وە خـنـجـــۆ
وەبـــــــــار کـــــــــــۆڵـی بـریـنـجـــۆ
هــەڵـپـــەڕ، هــەڵـپـــەڕ هــــــەراتـی
وە کــــورە چـیـتـــو دیــــر هـــــاتـی
هــەڵـپـــەڕ، هــەڵـپـــەڕ وە نــــــازۆ
وە بــــــار پـونــــــــــــە و پـیـــــازۆ
دوو دایکی ترمان لە (دیواندەرە) و لە (سنە)، شاری سنەی پایتەختی هونەری رەسەنی کوردیمان لە کوردستان دا.. لەگەڵ ئەم گۆرانییەدا، کچە کۆرپەکانیان هەڵدەپەڕێنن:
خـــش خـــش خـــش خـــشــپـیـلانـە
کـچــــــمـان خـــــەڵـکـی گـەیــــلانـە
وەی وەی وەی وەی بـەڕێـــــــــــزە
کچـــمـان خـەڵــکـی تـەورێـــــــــــزە
لاو لاوە و ئـێـــــــسـک ســـــووکـە
کـچـــمـان خــەڵـکـی کـەرکـــــووکـە
بــەهـ بـەهـ بـەهـ بـەهـ چ جــــوانـە
کـچـــــمـان خـــــەڵـکـی تــــــــارانـە
چ جــــــــــوان و ورد و مــــــــــردە
کـچـــــــمـان جـــــوانـە و کــــــوردە
نموونەیەکی تر لە گۆرانییەکانی خۆشەکانی دایکانی کوردمان، کە لەگەڵ هەڵپەڕاندنی خوبچەگۆڵەکانیان دا، ئەم گۆرانییە فۆلکلۆرییەمان دەڵێنەوە:
ئـۆخــــەی ئـۆخــــەی ئـۆخـــــەیـلـێ
مـەجـنـــوونـە دۆســــتـی لـەیـــــــلێ
رێـحـــــــانـەی رووی دەر ئـــــــاوێ
دنـیــــــــام بــــەبـێ تــــــۆ نــــــاوێ
رێـحـــــــــانـەی دەســـــتـە چــــــنـێ
مـيـــــــــوانـی شـــــــــۆڕە ژنــــــــێ
نـیــــــنـی نـیــــــنـی نـیـــــــــــــنـەڵـە
هـەنـگـــــویـن و رۆن تـــــــێکــەڵـە
نـیـــــــنـای نـیـــــــنـای نـیـــــــنـاوێ
دەيـنــــــێـم لـەنـــــــاو کـــــــــەژاوێ
بـۆ کــــــوڕی حــــــاکـمـی رۆژئاوێ
دایکانی کوردمان لە ( ناوچەی گەرمیان) لە باشووری کوردستان دا، لە لەگەڵ ئەم گۆرانییەدا منداڵەکانیان هەڵدەپەڕێنن:
کـۆرپــەکەم هـەســـتـا لـە خــــــەوێ
گـۆشــــــــتـی کـەڵــــــــەبـابـی دەوێ
قــــــــەزات لـە مــــــــن و لـەوانـــە
شـــــــــەوان دەچــــــنـە کـــــولانـــە
بـە رۆژ دێـــــــــــــــنـە دەرگـــــانـــە
قــــــــەزات لـە مـــــــاڵ و مــــــەڕێ
مــــــــــەڕەکـە لـە دەورت گــــــەڕێ
قــــــــەزات لـە مـــــــاڵی گـــــــۆرێ
کــــوڕەکەم هـــەرگـيـز نـەتـــــــۆرێ
قـــــــەزات لـە مـــن لـە خـــــــــەنـە
لـە جـــووتـێ گـــــای بــەر بـنــــــــە
لـە پـيـــــــــــاوەکـەی دوو ژنـــــــــە
لـەوەی جـــــــــاشـی دووژمـنـــــــــە
دایکانێکی تری کوردمان هەر لە (دیوانـدەرە) و لە (سنە) لەرۆژهەڵاتی کوردستان، بەم گۆرانییە فۆلکلۆرییەمان، کوڕە منداڵە خەپانەکانیان دەلاوێننەوە و هەڵیان دەپەڕێنن:
خـەپــــــــە نـــــــــان و خـەپــــــە دۆ
خـەپــــــــە پــــڵاوي عـەنــــــبـەربـۆ
کــــــش کــــــش وە بـــــــــــاڵای تـۆ
تـۆپـــــــێ سووری کــــــــــەوای تـۆ
نـیـــــــنـی نـیــــــنـی نـیــــــــــگـەڵـە
هـەنـــگـويـن و رۆن تـێکــــــــــەڵـە
کـوڕەکـــــەم فـــێـری بـاخــــــــــەڵـە
قـــــــەزات لـە گـــــیـانـم کـەفــــــتـۆ
شــــــەو لـە بـاخــــــەڵا خـەفــــــتـۆ
ئــــــــــا وەرە بــــــــــــــــــــــــزانـم
کـــــــوڕە نــــاوت نــــــــــــــــازانـم
ئـازیـــــز قــــــەزات لـە گـیـــــــانـم
دایکێکی تر، بە شێوازێکی چەفەنگی و گاڵتەگەب، بۆ خۆشی و پێکەنین، بەم گۆرانییە کۆمیدییە، کوڕە منداڵەکەی هەڵدەپەڕێنێت.. ئەوەش لەناو کوردەواریدا باوە، گەر منداڵ جوانبێت، دایکی جوانییەکەی دەباتەوە سەر براکانی، واتە (خاڵۆکانی منداڵەکەی) گەر ناشیرینیش بێت دەیباتەوە سەر شووبـراکانی واتە (مامەکانی منداڵەکەی).. بەڵام لە راستیدا هیچ منداڵێک لە لای دایکان و باوکانیان ناشیرین نین. هەموو دایکان، هەموو منداڵەکانیان، لایان جوانن و بە دنیایان ناگۆڕنەوە:
لـە کــــــێ دەکــــــــا چــــــــاوەکـەی
لـە خـــــــــــــــــــــــاڵـۆ لاولاوەکـەی
لـە کــــــــێ دەکـــــا رەوشــــــــــتـی
لـە خــاڵـۆی شـــیـر لـە پـشــــــــتـی
لـە کـــــــێ دەکـــــا دوو شـــــــــانـی
لـە خـــــــــاڵـۆی لاو و جـــــــــوانـی
لـە کــــــێ دەکــــــا لــــــووتــەکــەی
لـە مــــــــــــــامـە نـابــــــووتـەکـەی
لـە کـــــــێ دەکـــــــــا تـەوێـــــــــڵـی
لـە مـــــامـەی گـــــــێـل و ێـــــــــڵـی
لـە کــــــێ دەكـــــا بـــــــــــــرۆکـەی
لـە مـــــــــــامـە جـــــــل دوورەکـەی
دایکان هیواخوازن کە بژین و بمێنن، نیاز و مرازەکایان بێنەدی.. کوڕەکانیان گەورە ببن و ژنیان بۆ بخوازن.. دەبینین دایکان کوڕە کۆرپەکانیان هەڵدەپەڕێنن و بۆ سەرنج راکێشانی کۆرپەکانیان بە لای خۆیاندا، بە ئاوازەوە ئەم گۆرانییە فۆلکلۆرییە کوردییە باوەیان بۆ دەڵێن.. ئەم گۆرانییەش، بەپێی دیالێکتە جیوازەکانی ناوچەکانی کوردستان، کەمێک جیاوازی هەیە. بەڵام بۆ لە هەموو دەقەکاندا دایکان بەڵێنی ئەوە بە کوڕەکانیان دەن و دەڵێن (حەوت ژنت بۆ دەخوازم) یا (حەوت ژنت بۆ دێنم)، گەرچی ئەمە بەڵێنێکی خەیاڵییە و دوورە لە راستییەوە.. دایکان خۆشیان ئەوە دەزانن کە (حەوت ژن) شتێکی مەحاڵه.. بە بۆچوونی من، لەبەر ئەوە دەڵێن (حەوت ژنت بۆ دێنـم)، چونکە هەفتەیەک حەوت رۆژە، دەشێ وشەی (هەفـتەش) هەر لە (حەوت) ەوە وەرگیرابێت.. دایک بە خەیاڵی خۆی، وایان داناوە، کە کوڕەکەی هەر رۆژێک لە رۆژەکانی هەفتەدا، لەگەڵ ژنێک لەو حەوت ژنە بژیت، یا هەر ژنەی سەرقاڵی کارێک بێت.. بەڵێنێکە هەر بۆ خۆشی دەیڵێن.. منداڵانی کۆرپە، نە دەزانن ژن چییە و نە دەزانن (حەوت ژن) چییە.. ئەم بەڵێنانەی دایکانیش، تەنها لە گۆرانییە فۆلکلۆرییە هەڵپەڕاندنەکانی منداڵانی کورد دا هەیە، مەگەر بە دەگمەن لە گۆرانییە فۆلکلۆریییەکانی نەتەوەکانی تردا هەبێت.
ئەمانەی خوارەوە، سێ نموونەن، لە گۆرانییە فۆلکلۆرییە کوردییەکانمان، کە دایکانی کوردمان لەگەڵ هەڵپەڕاندنی کۆرپەکانیان دا، بە ئاوازێکی سادە و شیرینەوە دەیانڵێن:
دەردت کـەفـتـــــــــێـە لـە هـــــــــازم
هـــــــــەفـت ژن ئـەڕات بـخــــــوازم
یـــــەکـێ بـەگــــلـەر بـەگـــی بـــــوو
یــــەکـێ هـوومـــای پــــەری بــــوو
یــــەکـێ دڕێ لـە گـــــــــــــــووشـێ
یــــەکـێ مـانـــگـا بـــــــــــــدووشـێ
یــــەکـێ نـــــــــــازار بــــــــــــــاوان
یــــەکـێ کـــــــــــــوورپــە لـە داوان
یــــەکـێ چـــەرمـی دەس ئــــەولـس
یــــەکـێ کـــــوور پـەتـــــــــک رس
هۆنراوەی هەمان گۆرانی، بە کەمێک جیاوازەوە، لە دیالێکتی (کرمانجی باشوور) دا، بەم شێوەیەیە وتراوە:
خــــــودا بــــــــــــــدات نـیـــــــــــازم
حــــــــەوت ژنـت بـۆ دەخـــــــــوازم
یــــەکـێ شـــۆخ و خــــان و مـــــان
یــــەکـێ خـــــــــەنـدەی لـە لـێــــوان
یــــەکـێ بـۆ مـــــــاچ و مــــــووچـێ
یــــەکێ بـۆ رێـگـــــەی کــــــووچـێ
یــــەکێ بـۆ ســــــەر سـەمــــــــاوەر
یــــەکـێ مـیــــــوان بـە رێــــــکــەر
یــــەکـێ جـــوانـتـر لـە گــــــەوهـەر
هەمان گۆرانی، بەڵام بە جیاوازییەکی زیاتر لەگەڵ دەقەکانی پێشتردا:
رۆڵــــــــە بـژیـــــــــــــم بـمـێـــــــنـم
حـــــەوت ژنــــــــانـت بـۆ دێــــــــنـم
یـەکـیــان کــــــوردی تـەمــــــــــاشـا
یـەکـیــان کـچـــــــێـكـی پــــــــــــاشـا
یـەکـیــان نـــەرمـی نـێــو نـــــوێـنـێ
یـەکـیــان نــــــــــــان بـتــــــەپـێــنـێ
یـەکـــــــێ ئـــــــاوت بـۆ بــــــــێــنـێ
یـەکـــــــێ چـێـشـــتـت بـۆ لـــــێــنـێ
یـەکــــــێ مـەشـــــــــــکـە بـژێــــنـێ
هەر هەمان گۆرانی فۆلکلۆری، سێ دەقی کەمێک جیاوازی تریشم لا هەیە، چونکە هەندێ لە دایکان، دەستکاری دەقە فۆلکلۆرییەکانی گۆرانییەکانی هەڵپەڕاندنیانی منداڵانیان کردوون.. وشەو دێڕیان لێ گۆڕیون یا لێیان لاداون، وشە و دێڕی تازەیان خستووتە جێیان.. بۆ ئەوەی ئەم باسەمان درێـژتر نەکەین، تەنها ئەو سێ دەقەی سەرەوەمان نووسی.
دایکانی کوردمان لە (مەهاباد) یش، بە دەم هەڵپەڕاندنی خونچەگوڵەکانیانەوە، مەرج بۆ خوازبێنی کردنی کچەکانیان دادەنێن و ئامادە نین بە هەر کەسێکیان بدەن، ناشیانەوێت کچەکانیان بدەن بە کەسانێک بیانبەن و لێیان دووربخەنەوە.
بـە کـــــەس کــــــەسـانـی نــــــــادەم
بـە نـاکــــــــــــــــەســانـی نــــــــادەم
لـە کـــــەس کــــــەسـانـم کــــــەسـێ
لـە نــــاو پـارچـــــان ئـەتـڵــــــەسـێ
بـە پـیــــــاوی پـیـــــــری نــــــــادەم
بـە پـیـــــواز و ســــیری نـــــــــادەم
بـە رێـگــــــــای دووری نــــــــــادەم
بـە زێـــــڕی ســــووری نــــــــــادەم
نـایـــــدەم بـە کــــوڕە خـەیــــــــاتـێ
دەیــبـــــــــــــــــــــــــا دوورە وڵاتـێ
نـایــــــدەم بـە خــــــــانـی بـەبـــــــــا
مــــــــاڵـی زۆرە و زووی دەبـــــــــا
دەیـــــدەم بـە حـەمـــــە خـــــــــوڵـێ
بـیــــکـا بـە دەســـــکـە گــــــــــوڵـێ
بـیـنــــــــێــتـە بــــــــــــــــــانـی دڵـێ
