رەزا شـوان: زێـڕی سـەوز.
چـیرۆک بۆ منداڵان
رووخۆش کچۆڵەیەکی جوانکیلە و لێوبەخەندەیە. باوکی کۆچی دوایی کرد. مایەوە خۆی و دایـکی و شاهەڵـۆی بـرا بچـووکی. باوکـیان تەنیـا پارچـەیەک زەوی بۆ بەجـێهـێشتن. بیـرێک و کەپـرێک لە ناوەڕاستی زەوییەکـەیان دایە.
هەژاری سەغـڵەتی کردن. رووخۆش بە ناچاری وازی لە قوتابخانە هـێنا، زۆر بە دوای کاردا گەڕا، بەڵام هیچ کارێکی دەست نەکەوت. رۆژێک بە داماوی و بە دڵتەنگی لەسەر تەختەیەکی ناوەڕاست شارەکەیاندا دانیشتبوو. خەیاڵ بردبوویەوە. ژنێک هاتە بەردەمی، گـورزەیەک نەمامی گـوڵ و تـوورەکەیەکی پـڕ لە تـۆوی گـوڵی دا بە رووخـۆش و وتی:
“ئەمانە دیاری منن بۆ تـۆ. ئەم نەمامانە بـڕوێنە و ئەم تـۆوانەش تـۆوبکە.. سەد هـێندە سـوودیان لێـوەردەگـریت” ژنـەکە رۆیی. رووخـۆش هـیچ شتێکی لێ تێنەگەیـشت، بەڵام بڕیـاری دا ئەوەی ژنەکە پێـیوت جـێبەجـێی بکات.
چوو بۆ ماڵەوە، پاچـێکی لەگەڵ خۆیـدا هەڵگرت و چـووە سەر زەوییەکەیان. بە دەوری کەپـرەکەدا دەستی بە چـاڵ هەڵکەنـدن کرد.. هەمـوو نەمامەکـانی لـێدان و تـۆوەکانی ناو تـوورەکەکەشی تـۆوکـردن. باش ئـاوی دان، هەر دوو سێ رۆژ جـارێک دەچـوو و ئاوی دەدان.. نەمامـەکـان و تـۆوەکـان سـەوز بـوون، چـرۆ و گەڵایـان دەرکـرد. دوای چەنـد هەفـتەیەک گوڵـیان کرد، گوڵەکـان هەمەڕەنگە و هەمەجـۆرە بـوون، جـوانی و بـۆن و بەرامەی خـۆشیان مـرۆڤی دڵخـۆش و سەرسام دەکـردن.. چەنـد ژنێک هـاتن و گـوڵیان لە رووخـۆش کـڕی.
ئیتر رووخۆش رۆژانە چەند چەپکە گوڵێکی دەچنی و چەپکبەستی دەکردن و دەیخستنە ناو سەبەتەیەکەوە و دەیبـردن لە بـازاڕ و لەسەر رێگـاکاندا دەیفـرۆشتن. پیاوان و ژنان لێـيان دەکـڕی.. پارەیـەکی بـاشی دەسکـەوت، کە پـارەکـانی زۆربـوون، لە نـاوەڕاسـتی بازاڕەکەدا، کۆگایەکی بچـووکی کڕی و کردی بە کۆگای گوڵفـرۆشتن.. تا دەهات ئاشنای گوڵ کڕينی زۆرتر دەبـوون. گۆگاکەی بە گـوڵ جـوانی ناوبانگی دەرکرد. ماڵی رووخۆش لە خـێزانێکی هـەژارەوە، بـوون خـێزانێکی خۆشگـوزەران و شاد و کامەران.
رووخـۆش بیری لە درێـژەدان بە خوێنـدن و تەواوکردنی قـوتابخانە دەکردەوە. کچـێکی هـاوڕێی دڵسۆزی هەبـوو، کە نـاوی (رەنگـین) بـوو. ئەویـش لەبەر هـەژاری وازی لە قوتابخانە هـێنابوو. ڕووخـۆش رەنگـینی کـرد بە هـاوبەشی کۆگاکەی و پێکەوە کـاریان دەکرد. بڕیـاریان دا، کە بچـنەوە بۆ قـوتابخـانە. رووخـۆش بەیانیان بچـێت و لە دوای نیوەڕوانیش لە کۆگاکەدا کاربکات، رەنگـینیش بەیانیان لە کۆگـاکەدا کاربکات و دوای نيوەڕوان بچـێت بۆ قوتابخانە. هەردووکیان بە سەرکەوتوویی درێژەیان بە کارکردن و بە خوێنـدنەکەشیان دا، تا هەردووکیان بەشی ئەنـدازیـاری کـشتوکـاڵـیان تـەواو کـرد و شارەزاییـەکی زۆرتـریان لە بـارەی گـوڵ روانـدن و لە بەرهـەمهـێـنانی دا پەیـداکـرد. دەوڵەمەند بوون و بـوون بە خاوەنی چەنـد کـێڵگـەی گـوڵ و چەنـد کۆگایەکی گەورەی دیکـەی گوڵـفـرۆشتـنیان کـردەوە.
رۆژێک ئەو ژنـەی کە نەمامەکان و توورەکە تـۆوە گووڵەکانی پێـشکەش بە رووخۆش کرد، هات بۆ کۆگاکەی. رووخـۆش بە پیرییەوە چوو، زۆر بە گەرمییەوە باوەشی لێدا و زۆر سوپاسی کرد، چەپکێک گـوڵی تایبەتیشی بۆ رازانـدەوە و لەگەڵ دیارییەکی جوان و بەنـرخـدا، پێشکەشی ژنـەکەی کـرد. لە پـاداشتی ئـەوەی کە ژیـانی خـۆی و خـێزانەکەی لە هـەژاری و لە کوێـرەوەری رزگـارکرد.
(*) ئه‌م چـیرۆكه‌م لە زمانی ئینگلیزییەوە، بە دستکاریکـردنەوە وەرمگـێڕایە سەر زمانی کوردیمان. نـاوی نووسـەریـشی بەسەرەوە نیـیە.
ئەم چـیرۆکە چەنـد پەنـد و بیـرۆکەیـەکی جـوانی تێـدایە، وەکـو: مـرۆڤی چاکـەخـوازی فـریاڕەس، دەسکەوت و دارایی لە سایەی کارکردن دا دێنەدی، تەنگانە شێـنەیی لە دوایە، هاوڕێتی و دڵسۆزی، ئەمکـداری و پێـزانین، زەوی هەمیشە سەرچاوەی بەخـشیـنە، خـوێنـدن ئامانجـێکی سەرەکی ژیـانە بۆ دەستهـێـنانی زانیـاری و زانستی زیـاتـر.
