نەوزادى موهەندیس: هەڵبژاردنى پێشوەختەى پەڕلەمانى عێراقى لە پێناو چیدا و بە قازانجى کێ؟

نەوزادی موهەندیس

کلیک بکەرە سەر وێنەی نوسەر دەگەیت بە ئەرشیڤەکەی

ئەرک نەبێت، کلیک بکەرە سەر سمبولی فەیسبووک، ئەم بابەتە بنێرە سەر بەشەکەت

لەدواى بەناو ڕزگارکردنى عێراق لەلایەن هێزى هاوپەیمانانەوە بە ڕابەرایەتى ئەمریکا لە ساڵى 2003وە و تاکو ئێستا چوار خولى هەڵبژاردنى پەڕلەمانى عێراقى ئەنجامدراوە. بەڵام لە هیچ خولێکدا نەتوانراوە کار و ئەرکى پەڕلەمانى بەتەواوەتى جێبەجێبکەن لە یاسادانان و چاودێریکردنى حکومەتەکانى عێراق لەماوەى 17 ساڵى ڕابووردودا، پەڕلەمان بەداخەوە بۆتە ئۆرگانێکى بێکەڵکى ڕەزا قورس و بارگرانى بەهۆى بێتوانایى و خەرجیە زۆرەکانیەوە لەسەر ئەستۆى تاکى عێراقى و گەنجینەى وڵاتیش.
ئەم پەڕلەمانەى بەناو یەکێکە لە سێ ئۆرگانە سەرەکیەکانى حوکمڕانى و سیماى گەشى دیموکراسى، بەڵام نەیتوانیوە ڕێگە بگرێت لە پەتاى گەندەڵى و بەهەدەردانى سەروەت و سامانى وڵات و، نەیتوانیوە ببێتە ئۆرگانێکى فشارى بەهێز لەسەر حکومەتەکان بۆ ئەوەى بەئەرکی خۆیان هەستن لە دابینکردنى لانى کەمى ژیان و گوزەرانێکى پڕ کەرامەت بۆ تاک و کۆمەڵگاى عێراقى و لانى کەمى خزمەتگوزاریە سەرەکیەکانیان بۆ دابین بکەن و هەوڵى ئاوەدانکردنەوە و گەشەدانى وڵات بدەن و سەرقاڵى نەهێشتنى دیاردەکانى بێکارى و نەخوێندەوارى و نەخۆشى و دواکەوتوویى و هەژارى لە وڵاتدا بدەن. جا پەڕلەمانێک کە هێندە بێ کەڵک و بێسوود بێت و بوێرى ئەوەى نەبێت حکومەتێک لەکار بخات و تەنانەت وەزیرێکیش لەسەر گەندەڵى و بێتوانایى لێپرسینەوەى لەگەڵدا بکات و متنمانەى لێوەربگرێتەوە. ئیدى بوونى چ قازانجێکى هەیە!. پەڕلەمانێک کە بەپێى دەستور نمایندەى چین و توێژەکانى کۆمەڵگایە و نوێنەرایەتى ئەوان دەکات نەتوانێت لەسەر مافە ڕەوا و داواکارەکانى گەل هەڵبداتێت ئیدى بوونى یان نەبوونى وەک یەک وانیە؟
هەربۆیە دواى 17 ساڵ شەقام و تاک و گروپ و ڕێکخراوەکانى کۆمەڵگاى عێراقى لە باشوور و ناوەڕاستى عێراق گەیشتنە ئەو بڕوایەى کە چیدى پێویست بە پەڕلەمانێک ناکات کە بەرگرى لە گەندەڵگاران بکات و هیچ جوڵە و فشارێکى بە قازانجى گەل نەبێت، بۆیە لە خۆپیشاندانەکانى مانگى ئۆکتۆبەرى ساڵى 2019 و دواتریش و بە ئێستاشەوە یەکێک لەداواکاریەکانیان بریتى بوو لە هەڵوەشانەوەى پەڕلەمان و ئەنجامدانى هەڵبژاردنێکى پێشوەختە بۆ پەڕلەمانێکى نوێ.
لەئێستادا و دواى نزیکەى یەک ساڵ لەم داواکاریە و گۆڕانکارى لە حکومەتدا و هاتنە سەر حوکمڕانى لەلایەن مستەفا کازمیەوە وەک سەرۆک وەزیران، وەک وەڵامدانەوەیەکى خۆپیشاندەران یڕیاردراوە کە هەڵبژاردنى پێشوەختە ئەنجام بدرێت لە 6/6/2021دا پێش تەواوبونى ماوەى یاسایى ئەم خولەى پەڕلەمان لە مانگى ئایارى ساڵى 2022دا.
پرسیار لێرەدا ئەوەیە، کە ئەم هەڵبژاردنى پێشوەختەیە بۆچى و بە ئامانجى چى؟ ئایا هەڵبژاردنى پێشوەختە لە قازانجى چ کەس و لایەن و گروپێک تەواو دەبێت؟ ئایا هەڵبژاردنى پێشوەختە دەرمانى هەموو دەردەکانى کۆمەڵگاى عێراقى دەکات؟ و دەیان پرسیارى تریش..
هەڵبژاردنى پێشوەختە سەرەتا وەک وەڵامدانەوەیەک و گوێڕایەڵى حکومەتە بۆ داواکارى خۆپیشاندەران و شەقامى توڕە و ناڕازى عێراقى و بە ئامانجى هەنگاونانە بەرەو ئاسۆیەکى ڕوونتر و هێنانە پێشەوەى وزە و توانا و کەسایەتى نوێى گەنجە بۆ ناو ناوەندى بڕیار و دەسەڵات لە عێراقدا کە دوور بن لە گەندەڵى و مشەخۆرى و پشکپشکێنەى حیزبى و تایەفى و نەتەوەیى و بەهیواى هێنانەى دى دادپەروەرى کۆمەڵایەتى و نەهێشتنى جیاوازى لە مووچە و ئیمتیازات لەنێوان پلەباڵاکان و چینەکانى خوارەوە، بەئامانجى دەربازکردنى عێراقە لەو بازنە بۆشە و لەو گێژاو و ململانێ سیاسیە ناڕەوایەى کە 17 ساڵە بەدەستیەوە دەناڵێنێت بەتایبەتى لەناو ماڵى شیعیدا، بەنیازى ئەوەى عێراق بگڕێنرێتەوە بۆ جوگرافیا نیشتیمانى و نەتەوەییەکەى و دووربخرێتەوە لە فەلەک و هەژموونى وڵاتانى دراوسێ.
خۆ ئەگەر ئەم ئامانج و نیازانە لەم هەڵبژاردنە پێشوەختەدا هاتە دى ئەوا بەدڵنیایى بە قازانجى چین و توێژە توڕە و ناڕازى و پەراوێزخراوەکەى کۆمەڵگاى عێراقى تەواو دەبێت و دەستى حزب و سەرکردە سیاسیە گەندەڵەکان و وڵاتانى دەرودراسێ دەبڕدرێت و ئومێدەکان چەکەرە و چرۆ دەکەنەوە بە ئایندەیەکى نوێ و گەشاوە بۆ عێراق و بەهەرێمى کوردستانیشەوە. بەڵام دەبێت ئەو ڕاستیانەش لەبیر نەکەن کە ئەم هەڵبژاردنە و بەو نیاز و ئامانجانەى کە لەسەرى هەڵچنراوە، ئاشکرایە دۆستى کەم و نەیارى زۆرى هەیە و لێناگەڕێن بەئاسانى دووربخرێنەوە و دەسەڵاتیان قەتیس و بچوک ببێتەوە و لە ئیمتیازات و لەزەتى کێکە شیرین و بەتامەکەى سەروەت و سامانى عێراق بێبەش بکرێن. بەتایبەتیش ئەو سەرکردە و حزب و لایەنانەى کە خاوەنى ملیشیاى چەکدارین و بەتەواوەتى کەوتونەتە ژێر هەژموونى وڵاتانى دراوسێ و بە قازانجى ئەوان کاردەکەن.
هەربۆیە ناکرێت ئەم هەڵبژاردنى پێشوەختەیەش بە دار عەساى موسا سەیر بکرێت و لە شەو و ڕۆژێکدا تەواوى گەندەڵى و ناعەدالەتى و ناڕێکى 17 ساڵى ڕابووردوو چارەسەر بکات و بە دەرمانى 7 دەردە لێیبڕوانرێت، بەڵام بۆخۆى دەبێتە هەنگاوێکى سەرەتایى بۆ ئاڵوگۆڕى دەسەڵات و لێپرسینەوەى دەسەڵاتداران و بەهەند وەرگرتنى ڕاى شەقام و بەدەنگەوە هاتنى داواکاریەکانیان و خستنەوە سەر سکەى ڕاست و دروستى گەشە و ئاوەدانى وڵات و دەربازبوون لە چەقبەستوویى 17 ساڵەى ڕابوودوو و کاڵبونەوەى هەژموونى خیزب و سەرکردە و تایەفە و وڵاتانى دراوسێ. چونکە ئەم هەڵبژاردنەش بۆخۆى کێشە و گرفتى زۆرى لەبەردەمدایە لەڕووى سیاسى و دارایى و ئەمنى و تەندروستى و… هتد.
بەهیواى ئەوەى کە ئەم هەنگاوە ڕاست ودروستە هەڵبنرێت و ئامانح و نیازە ڕاست و ڕاستگۆکانى کە لەسەرى هەڵچنراوە بێنە دى و کۆمەڵگاى عێراقى بە کوردستانیشەوە لەسایەیدا ئاهێکى فەرەحیان پیادا بێتەوە و خواست و ویستەکانیان لەدابینکردنى ژیانوگوزەرانێکى پڕ شکۆدا بێتە دى.