نەوزادى موهەندیس: تاکەى هەرێمەکەمان لە قەیراندا دەمێنێتەوە؟

نەوزادی موهەندیس

کلیک بکەرە سەر وێنەی نوسەر دەگەیت بە ئەرشیڤەکەی

ئەرک نەبێت، کلیک بکەرە سەر سمبولی فەیسبووک، ئەم بابەتە بنێرە سەر بەشەکەت

ئاشکرایە هەر کار یان کارەسات و قەیران جا سروشتى بن یان مرۆڤکرد ، جەنگەکان و ئاشتیەکان، هەموانیان خاڵى دەستپێک و کۆتاییان هەیە، گەرچى درێژەش بکێشن. چونکە لەئەنجامى هەڵسەنگاندنى گۆڕانکارى و پێشهاتەکان و بە پەندوەرگرتن لە ڕووداوەکان و کاریگەریە خراپەکانیان، لایەنى پەیوەندیدار و دەستڕۆیشتوو و بڕیار بەدەستەکان لە حکومەتدا بێت یان لەدەرەوەى حکومەتدا، لەهەوڵى دۆزینەوەى ڕێگا چارەى گونجاودان بۆ دەربازبوون لەو قەیران و ئاریشەیەیى کە تێیکەوتوون. جا قەیرانەکان سیاسى بن یان ئابورى و بازرگانى بن یانیش ئەمنى و جەنگ و یاخود تەندروستى و بڵاوبونەوەى نەخۆشى بن یان هەڵاوسان و دارایى و کورتهێنان و بێکارى و هەژارى و برسێتى و … هتد، بن. بۆیە ناکرێت و کارێکى لۆجیکیش نیە کە تاسەر بۆ مەوداى دوورودرێژ هیچ قەیرانێک بەردەوام بێت، چونکە لەلایەک سروشتى گۆڕانکاریەکانى دەوروبەر و جیهان بەتایبەتى لەم سەردەمەدا هێندە خێرا و کتوپڕن و لەلایەکى تریشەوە سروشتى مرۆڤەکانیش هیچ کات قایل نابن بە دەستەوستانى و لاوازى و نەبونى پەرچەکردارێک بۆ خۆ دەربازکردن و ڕزگارکردن لەو دۆخە خراپەى کە تیایدان. هەربۆیە هەموو قەیرانەکان سەرەتاو کۆتاییان هەیە چەندە کاریگەر و کەمەرشکێنیش بن.
بەڵام ئەوەى لەم هەرێمى کوردستانەدا دەبینرێت، بریتیە لەوەى کە نەک قەیرانێک، بەڵکو دەیان قەیران بەرۆکى گرتوە و کەچى دەسەڵاتدارانیش بێخەم و بێدەنگ و چەقبەستوو لە جێگەى خۆیاندا پڕکێشى ناکەن بۆ چارەسەرکردنیان، ئەوەتا قەیرانى دارایى لەساڵى 2014وە بەرۆکى بەم هەرێمەى گرتوە کە توندترین بوە لەسەر ئاستى ناوچەکە و تەنانەت دونیاش، زۆرێک لە وڵاتان قەیرانەکەیان تێپەڕکردوە و لە ئێستادا کەوتونەتە خۆ بۆ پلان دانان بۆ هەستانەوە و گەشەدان و ئەوەى دەکرێت بۆ سڕینەوەى ئاسەوارە خراپەکانى قەیرانەکە. بەڵام لەم هەرێمەدا نەحکومەت و نەدەسەڵات نە ئۆپۆزسیۆن و نە جەماوەر و نە ڕێکخراوە مەدەنى و دیموکراسیەکان کۆدەنگیەکى نیشتیمانیان و سازانێکى خەمخۆرانەیان لێوە بەدیناکرێت بۆ هەوڵدان بۆ دەربازبوون لەم قەیرانە و هەموان دوورلەیەکتر و تەنانەت دڕدۆنگیش و نەیار بەیەکتر و هەریەکەیان لە دۆڵێکدا دۆشداماوە و نە تواناى بزاوتى خۆى هەیە نەتواناى بەیەکگەیشتنى دەنگە جیاوازەکانیشیان هەیە، هەر بۆیە ئەم قەیرانەى لەم هەرێمەدایە بێوێنەیە و بە خراپترین شێوە کاریگەرى خستۆتە سەر تەواوى تاک و کۆمەڵگاکەمان و برسێتى و هەژاری و نەخوێندەوارى و سەرەڕاى ئەمانەش پەتاى کۆرۆناشى هاتۆتە سەر، بۆیە کەمتەرخەمى و بێباکى یان بێدەسەڵاتى و نەتوانین لە دۆزینەوەى ڕێگا چارە لەلایەن دەسەڵاتدارانەوە هێندەى تر قەیرانەکانى قوڵ و کاریگەر تر کردوە. و تائێستاش ئاسۆیەکى ڕوونیش بونى نیە بۆ ئەوەى ئومێدێک گەر بچوکیش بێت بە ئایندەیەکى نزیک.
ئاشکرایە لە جیهانى ئێستادا زۆرێک لە کۆمەڵگا و وڵاتان بە زلهێز و پێشکەوتوەکانیشەوە دەناڵێنن بەدەست دەیان قەیرانى سروشتى دروستکراوەوە لە چوارچێوەى ململانێ ناڕەواکانیان لەسەر هەژمون و بەرژەوەندى و نفوز و هێزەکانیان لە دونیادا، بەڵام لەگەڵ ئەمانەشدا چونکە خاوەنى حکومەت و دامەزراوەى زانستى و تەکنەلۆجیا و بیرکردنەوە و پلانن بۆئەوەى تابتوانن هەوڵى سووکرکردنى ئاسەوارەکانى قەیرانەکان دەدەن.
هەربۆیە گەرەکە کە حکومەتى هەرێمیش و لەگەڵیشدا سەرکردە و حیزبە سیاسیەکانیش هەموان پێکەوە دەستبدەنە دەستى یەکترى بۆ کۆتایى هێنان بەم قەیران و کێشە و ئاریشانە کە خەریکە بڕستى ژیان لە تاک و کۆمەڵگاکەمان دەسێنێت، و ناکرێت میلەتەکەمان بۆ قەدەرى نادیارى خۆى بەجێبهێڵدرێت، ئەمەش لەڕێگەى پڕۆسەیەکى گشتگیر و بەردەوامى چاکسازى دەبێت لەهەموو بوارەکانى حوکمڕانیدا هەر لە یاسادانان و دادوەرى و جێبەجێکردندا، ئەمەش بە بەسەرداچوونەوە و نەهێشتنى هەڵە و کەموکوڕیەکان و بەهەدەردانى سەروەت و سامان و نەهێشتنى گەندەڵى کە بۆتە مخۆرکەى هەیکەلى ڕێکخستنى ئەم دەسەڵاتە و دواتریش دابینکردنى یەکسانى و عەدالەتى کۆمەڵایەتى و دوورکەوتنەوە لە تۆخکردنەوەى حیزبایەتى و هاندانى هەموان بە تاک و کۆمەڵگاو گروپەکانەوە بۆ بەخۆخاوەن زانینى ئەم وڵاتە نەک وەک بێگانەیەک لەدوورەوە سەیر بکەن و تەنها بۆ حکومتى بەجێبهێڵن.
جا پڕۆسەى چاکسازیش وەک دەڵێن پیاوى بەهێز و کارامە و بێباکى دەوێت کە خۆى بەشدار نەبێت لە گەندەڵى و بەهەدەردانى سەروەت و سامانى وڵاتدا، چونکە چاکسازى بە کەسانى گەندەڵکار و بێمتمانە بەخۆ ناکرێت و سەرناگرێت. چونکە پڕۆسەکە گرنگ و کاریگەرە و دوو دەمى تیژى هەیە کە لەکاتى سەرنەوکەوتنیدا بە دژ و بەزیانى گەورەتر دەشکێتەوە، جا هیچ وڵات و کۆمەڵگایەک لەسایەى دەسەڵاتێکى گەندەڵەوە نە پێشدەکەوێت و نەخۆشگوزەران دەبێت. بۆیە دەبێت هەرچى زووە حکومەت هەوڵى دۆزینەوەى ڕێگا چارەى عەقڵانى بدات و کۆتایى بەم هەموو قەیرانانە بێنێت و لە پێش هەموانیشەوە قەیرانى دارایى و بودجە و مووچەى مووچەخۆران و دانانى بەرنامە و پلان دابڕێژێت بۆ چاکسازى لەهەموو سێکتەرەکانى نەوت و کشتوکاڵ و پیشەسازى و تەندروستى و ئەمنى و پەروەردە و خوێندنى باڵاو ئەوانى تریش. چونکە زیاتر درێژەکێشانى ئەم قەیرانانە بوون و بەردەوامى ئەم قەوارەیەى هەرێمەکەمان دەخاتە بەر مەترسى لەناوچوون و بچوکبونەوە کە ئەمەش خەونى دوژمنان و شەرمەزارى تاکبەتاک کۆمەڵگاکەشمانە لەبەردەم خودا و خەڵک و مێژووشدا.