ڕه‌سوڵ بۆسكێنی: ڕیفراندۆم هه‌ره‌سی دووه‌می كورد.
دڕنده‌یی و بێدادی به‌عس له چاره‌كی كۆتایی سه‌ده‌ی بیسته‌م به‌رامبه‌ر به‌نه‌ته‌وه‌ی كورد له‌باشووری كوردستان گه‌یشته ئاستێك له كیمیاباران و ئه‌نفال و گرتن و ڕاگواستن و ته‌نانه‌ت قڕكردن و له‌ناوبردنی یه‌كجاری سه‌ری كێشا بۆ ڕاپه‌ڕینی كۆمه‌ڵانی خه‌ڵكی كوردستان و دواتریش ده‌ربه‌ده‌ری و كۆچڕه‌وی گه‌وره‌ی ملیۆنی خه‌ڵكی كوردستان بۆ سنووره‌كانی وڵاتانی دراوسێی وه‌ك توركیاو ئێران، دیمه‌نه ترسناك و سه‌رنج ڕاكێشه‌كانی ئه‌و كۆچڕه‌وه هه‌ڕه‌شه‌ی گه‌وره‌ی له‌ناوبردنی به‌كۆمه‌ڵكوژی ده‌كرد، ئیتر له‌به‌رامبه‌ر ئه‌مه‌دا سۆزی كۆمه‌ڵی نێوده‌وڵه‌تی جوڵاو ئه‌گه‌ر وه‌ك هه‌ستێكی مرۆڤدۆستیش بووبێت، به‌ده‌نگ خه‌ڵكی كوردستانه‌وه هاتن و له‌مه‌رگ و نه‌مان پاراستنیانن، هه‌ربۆیه له دوای كۆچڕه‌وه‌كه له‌ساڵی 1991 وه‌ك سزایه‌ك هێڵی پانی 36ی دژه‌فڕین به‌سه‌ر سه‌دام دا سه‌پێنراو ناچار سوپاكه‌ی كشانده‌وه، خه‌ڵك گه‌ڕانه‌وه شوێنه‌كانی خۆیان و به‌كوله‌مه‌رگیش بێت ده‌ستیان كرده‌وه به ژیانی ئاسایی خۆیان، دواتریش به‌بڕیاری ژماره 986ی نه‌ته‌وه‌یه‌كگرتووه‌كان، بڕیاری نه‌وت به‌خۆراك به‌سه‌ر حكومه‌تی عیراقدا سه‌پێنراو و خه‌ڵكی كوردستان له‌م بڕیاره سودمه‌ندبوو. به‌هۆی باروگوزه‌رانی خراپی ژیانی ئه‌و كاتی خه‌ڵكی كوردستان نه‌ته‌وه‌یه‌كگرتووه‌كان، ڕێكخراوه جیهانیه‌كانیان هاندا، هابیتات، فاو، یونیسف و هی تر، ڕژانه كوردستانه‌وه، به‌پاره‌ی نه‌وت سه‌دان ملیۆن دۆلار له پڕۆژه‌ی ئاوه‌دان كردنه‌وه خه‌رج كرا، خه‌ڵكه‌كه به‌جورێكی باش ژیانی بوژایه‌وه، پاشان كه پاره‌كه‌وته ده‌ست ده‌سه‌ڵاتی كورد خۆی ئاراسته‌كه‌ی به‌شێوه‌ی تر گۆڕا. بۆ گرنگیدان زیاتر به بارودۆخی كوردستان، ئه‌و كات ئه‌مریكا داوای له هه‌موو ئۆپۆزسیۆنی عیراق كرد، كه بنكه و باره‌گاكانیان ببه‌نه كوردستان به‌مه‌ش پێگه‌ی كوردستان له‌عیراقی دوای سه‌دام به‌هێزتر بوو.
كورد خۆیشی وه‌ك گه‌لێكی هوشیار ویستی سوود له‌م بارودۆخه ببینێت، ده‌زگاكانی یاسادانان و دامه‌زراندن و جێبه‌جێ كرد بخاته خزمه‌ت كۆمه‌ڵانی خه‌ڵكی كوردستانه‌وه، له‌به‌رئه‌وه بڕیاری هه‌ڵبژاردنی سه‌رتاسه‌ری ئه‌نجامدا و په‌رله‌مان و حكومه‌تی هه‌رێمی پێكهێناو كه‌وته بوژانه‌وه و ئاوه‌دان كردنه‌وه‌ی وڵاته‌كه‌ی.
بێگومان دوژمنانی كورد چاویان به‌م كیان و كاره هه‌ڵنایه، له‌به‌رئه‌وه هه‌ر له ڕۆژی دروستبوونی په‌رله‌مان و حكومه‌تی هه‌رێم توركیا و ئێران و سوریا هه‌ر سێ مانگ جارێك كۆده‌بوونه‌وه و له‌دوای كۆبوونه‌وه‌كانیشیان زۆر بێشه‌رمانه ڕایانده‌گه‌یاند ئه‌م كۆبوونه‌وه‌یه‌مان له‌سه‌ر چاره‌نووسی داهاتووی حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستانه، تا له‌ئه‌نجامدا ئامانجه‌كه‌یان پێكا و سه‌ركرده‌كانی باشووریان ڕاكێشایه ناو شه‌ڕێكی ناوخۆی خوێناوی و وێرانكه‌ر، به‌ڵام له‌مه‌شدا هاوپه‌یمانان هاوكارێكی باشبوون بۆ كوژاندنه‌وه‌ی ئه‌و ئاگره بێ ئامانه، فه‌ره‌نسا و به‌ریتانیا له‌لای خۆیانه‌وه هه‌وڵی زۆریاندا بۆ به‌رزه‌فت كردنی و تا دواجار سه‌ركرده‌كانی كورد له‌سه‌ر ئاستی گه‌وره‌ترین وڵاتی دنیا له ساڵی 1998 بانگ كرانه ئه‌مریكا و مادێلن ئۆلبرایت وه‌زیری ئه‌و كاتی ده‌ره‌وه‌ی وڵایه‌ته‌یه‌كگرتووه‌كانی ئه‌مریكا سه‌ركرده‌كانی پارتی و یه‌كێتی بانگ كرده ژوورێكه‌وه و دوا په‌یمانی ڕێكه‌وتنی لێوه‌رگرتن، به‌مه‌ش كۆتایی به شه‌ڕی ناوخۆی هه‌رێمی كوردستان هێنا.
وه‌ك ده‌ڵێن كورد بازی به‌سه‌ره‌وه نیشته‌وه و ڕۆژبه‌ڕۆژ به‌ختی له‌هاتی بوو، كاتێك ئه‌مریكا به‌رنامه‌ی ڕزگاركردنی عیراقی ده‌ست پێكرد له ساڵی 2003 كه ئه‌مریكا له‌شكركێشی بۆ سه‌ر سه‌دام ده‌ست پێكرد ڕۆڵی پێشڕه‌وی دابه كورد، توركیا له‌و گرنگی پێدانه‌ی به‌رامبه‌ر به‌كورد نیگه‌ران بوو، هه‌ڕه‌شه‌ی ئه‌وه‌ی كرد، ئه‌گه‌ر ئه‌مریكا واز له به‌هێزكردنی كورد نه‌هێنێ توركیا ئاماده‌نیه له هێرشی بۆ سه‌ر سه‌دام به‌رده‌وام بێت، ئیتر توركیا له هاوكاری ئه‌مریكا كشایه‌وه، ڕێگای نه‌دا بنكه‌ی ئینجه‌رلیك بۆ لێدان له‌عیراق به‌كاربهێنرێ، بۆیه هێرش له خاكی كویته‌وه جێبه‌جێ كراو گوێ به هه‌ڕه‌شه‌كانی توركیا نه‌درا، به‌مه‌ش ئه‌مریكا و هاوپه‌یمانه‌كانی به‌لایانه‌وه ئاسایی بوو، ده‌یانویست بڵێن ئاماده‌ن وڵاتێكی وه‌ك توركیا كه ئه‌ندامێكی چالاك و كارای هاوپه‌یمانی ناتۆیه بتۆرێنن، به‌ڵام ئاماده‌نین واز له‌سیاسه‌ته‌كانیان له ڕۆژهه‌ڵاتی ناوه‌ڕاست و پشتیوانی گه‌لی كورد بێنن، ئه‌گه‌ر سه‌رانی كورد خۆیان نه‌بان نه‌كه‌ن، ده‌زانن ئه‌م تۆراندنه‌ی توركیا له‌سه‌ر ئه‌مریكا و ڕۆژئاوا چه‌ند گران كه‌وت له‌سه‌ریان، چونكه توركیا خۆشی له‌بارێكی وادابوو ئه‌مه بكات، له‌وساوه توركیا ڕووی له ڕۆژهه‌ڵات و پشتی له ڕۆژئاوایه، توركیا تائێستاش به‌ئاراسته‌ی پێچه‌وانه‌ی سیاسه‌تی ئه‌مریكا و هاوپه‌یمانه‌كانی هه‌نگاو ده‌نێت.
له‌لایه‌كی تر ئه‌وه‌ی بۆ كورد گرنگ و ڕه‌گی حه‌یاتی بوو، له دامه‌زراندنی عیراقی نوێ دا كورد له‌لایه‌ن ئه‌مریكا و هاوپه‌یمانه‌كانی توانی گه‌وره‌ترین پشتیوانی به‌ده‌ست بێنێ، له دامه‌زاندنی عیرقی نوێدا كورد كرا به‌به‌شێكی سه‌ره‌كی له نووسینی ده‌ستوری عیراق، چه‌سپاندنی فیدڕاڵی و به‌شه بودجه‌ی تایبه‌ت به‌خۆی و وه‌رگرتنی پله و پۆست له حكومه‌تی تازه‌ی عێراق به‌پێی پێویست…هتد.
سه‌ره‌ڕای هه‌موو ئه‌مانه‌ش ئه‌مریكا كۆنسۆلخانه‌یه‌كی گه‌وره‌ی له هه‌ولێری پایته‌ختی هه‌رێم كرده‌وه، به‌دوای ئه‌ویشدا به‌چاولێكه‌ری ئه‌مریكا زۆر له‌وڵاتانی دنیا كونسۆڵخانه‌یان له‌شاری هه‌ولێر كرده‌وه، ئه‌مه‌ش سه‌رمایه‌كی زۆر گه‌وره‌بوو، چونكه ئه‌مانه ڕۆژانه زانیاری تازه‌یان له‌سه‌ر هه‌ڕێمی كوردستان ده‌گه‌‌یانده وڵاته‌كانیان، بێگومان ئه‌مه زۆر گرنگ بوو بۆ ئاشنابوونی ئه‌و وڵاتانه مێژوو و ڕابردووی نه‌ته‌وه‌یه‌كی زوڵم لێكراو و چه‌وساوه‌ی وه‌كو كورد، كه تاكو ئه‌و كاته یه‌كه‌مجار بوو فریشته‌ی ژیان ده‌رگایه‌كی خۆشی به‌ڕووی نه‌ته‌وه‌ی كوردا ده‌كرده‌وه و هیوایه‌كی گه‌شی بۆ ژیانی داهاتوو پێده‌به‌خشین.
كاتی داعش سه‌ری هه‌ڵدا ئه‌مریكا گه‌وره‌ترین پشتیوانی له هه‌رێمی كوردستان كرد، به‌هۆی ئه‌و پشتیوانیه كورد تا ڕاده‌یه‌ك توانی خۆی له‌نه‌هامه‌تیه‌كانی داعش بپارێزێ، به‌ڵام ئه‌وه‌ی بۆ كورد مایه‌ی شانازی بوو، كورد له‌به‌رامبه‌ر شه‌ڕی نه‌گریسی داعشدا به‌شێوه‌یه‌ك ناوی به‌رز بووه‌وه زۆرجار له ڕاگه‌یاندنی وڵاتانی تره‌وه ده‌وترا كورد له‌جیاتی مرۆڤایه‌تی شه‌ڕی داعش ده‌كه‌ن، بێگومان ئه‌مه ناوبانگ و شانازییه‌كی پڕ سه‌روه‌رییه.
له‌ناو ئه‌و هه‌موو ناوبانگ و گرنگی پێدانه‌ی كورد له‌لایه‌ن ئه‌مریكا و هاوپه‌یمانه‌كانیه‌وه بۆی ڕه‌خسابوو، ھیچ سەرکردەیەك لە مێژووی کوردا ھێندەی مسعوود بارزانی فرسەتی مێژوویی بۆ نه‌هاتۆته پێشه‌وه كه وه‌ك سه‌رۆكی هه‌رێمی كوردستان تاكه سه‌ركرده بوو، بێ په‌روا مامه‌ڵه‌ی له‌گه‌ڵ ده‌كرا، بێگومان ئه‌و ده‌یتوانی ئه‌م ده‌رفه‌ته بۆ سەرکەوتن و چەسپاندنی پێگەی بەھێزی کورد لە ڕۆژھەڵاتی ناوەڕاستدا به‌كاربهێنێ، بە ھاتنی ھاوپەیمانان بۆ عێراق و ڕووخانی بەعسیەکان بناغه‌یه‌كی پته‌و دابنێت بۆ گه‌لی كورد له‌باشوور كه بۆ هه‌میشه ناوی ئه‌و له‌سه‌ردێڕی یه‌كه‌مه‌وه بدره‌وشێته‌وه، به‌ڵام له‌به‌ختی كه‌چی كورد مسعوود بارزانی لە جیاتی بەھێزکردنی پێگەی کورد لە ھاوکێشە سیاسیەکانی ناوچەکە ھەوڵیدا بۆ چەسپاندنی پێگەی خۆی و پارتی و بنەماڵەکەی، چونكه بارزانی لای وابوو ئەگەر پێگەی خۆی و بنەماڵەکەی و پارتی به‌هێز بکات، ئه‌وا پێگەی کوردو حکومەتی ھەرێم بەھێزو پارێزراو ده‌بێت، ئەمەش وایکرد بارزانی ھەموو ده‌زگا و دامەزراوەکانی حکومەت و پەرلەمان بۆ بەھێزکردنی پێگەی خۆی و بنەماڵەکەی ده‌گرێوبنێ، ئەم سیاسەتە پێچه‌وانه و له‌خۆبایی بوون و حاسب نەکردن بۆ دوژمنان كه ئه‌مه پێچه‌وانه‌ی سیاسه‌تێكی دروست و ژیرانه‌ی نێوده‌وڵه‌تیه، هه‌ر ئه‌م حیساب بۆ نه‌كردنه‌ش ڕای كێشایه میدانێكه‌وه، به‌ناوی ئابووری سه‌ربه‌خۆ پشتی له‌به‌رژه‌وه‌ندی ئه‌مریكا و هاوپه‌یمانی كرد و ڕووی كرده نه‌یاره‌كانیان كه توركیا یه‌كێكه له‌وانه‌ی له‌سه‌ر هاوكاری كورد دژی ئه‌مریكا وه‌ستایه‌وه، كه‌چی گه‌وره‌ترین سوومه‌ندی یه‌كه‌م له ئابووری كورستان وڵاتی توركیا و هاوپه‌یمانه‌كانی بوون، چه‌ندین كێشه‌ی نه‌وت و لایه‌نی تری له‌گه‌ڵ حكومه‌تی عیراق زه‌ق كرده‌وه كه‌له‌م كاته‌دا ئه‌مریكا له‌گه‌ڵ ئه‌وانه‌دا نه‌بوو، هه‌میشه جه‌ختی له‌یه‌ك پارچه‌یی خاكی عیراق ده‌كرده‌وه، ئه‌مه‌ش بووه هۆی نه‌هامه‌تی و سیاسه‌تی پێچه‌وانه، ھەربۆیە بارزانی وه‌ك سه‌ركرده‌یه‌كی پێویستی ئه‌م قۆناغه نەیتوانی پێگەی نیشتیمانی نەتەوەی خۆی و پارتی بەھێزبکات و نە توانی سه‌رۆكێكی سه‌ركه‌وتوبێت بۆ ئه‌و هه‌رێمه‌ی هه‌موو كوردی دنیا چاویان تێوه‌بڕیبوو، دواتر ئه‌م مامه‌ڵه چه‌وته ده‌سه‌ڵاتی هه‌رێمی گه‌یانده ئاستێك بەرەو مایە پوچی ئابوری بڕوات.
هه‌موو ئاماژه‌كان ئه‌وه‌یان پیشان ده‌دا له‌م بارودۆخی تایبه‌تی ناوچه‌كه پێویسته حكومه‌تی هه‌رێم له بارێكی ئاسایی و سه‌قامگیردابێت، له‌كاتێكدا دوژمنانی نه‌ته‌وه‌كه‌مان چاویان به‌م كیانی سیاسی هه‌رێمی كوردستانه‌وه هه‌ڵنایه و بێ په‌روا كارده‌كه‌ن بۆ هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ی كیانی سیاسی ئه‌م هه‌رێمه، كه‌چی مسعوود بارزانی له‌م كاته‌دا له‌سه‌ر فڕوفیشاڵ و به‌رژه‌وه‌ندی هه‌ندێ ڕاوێژكاری ساخته‌چی داهاتووی وڵاته‌كه‌ی خسته مه‌ترسی و گێژاوێكه‌وه بڕیاری ڕاگه‌یاندنی ڕیفراندۆمیدا، به‌شێوه‌ك ڕیفرادۆمی لای خه‌ڵك شێواند، كردیه سه‌ركێشه‌كی گه‌وره و قاره‌مانانه بۆ خۆی و پارته‌كه‌ی، له‌كاتێكدا خه‌ڵكی كوردستان ئه‌وه باش ده‌زانن ڕیفراندۆم مافێكی ڕه‌وای خه‌ڵكی كوردستانه و له ده‌ستوری عیراقی بڕیاری لێدراوه و هه‌رێمی كوردستان ده‌نگی بۆ ئه‌و ده‌ستووره داوه، ته‌نیا نیگه‌رانی خه‌ڵك ئه‌وه‌یه كاتی ئه‌نجامدانی ڕیفراندۆم گونجاو نیه، ئه‌گینا كه‌س نیه سه‌ركه‌وتن و سه‌ربه‌خۆیی وڵاتی خۆی ڕه‌ت بكاته‌وه، ته‌نیا نیگه‌رانی خه‌ڵك ئه‌وه‌بوو له ده‌رفه‌تی له‌بارتردا ئه‌نجام بدرێت، ده‌كرا شێوه و داوای ئه‌و كاره به‌شێوه‌یه‌كی تر و له‌كاتی تردا بوایه بۆ سه‌لامه‌تی داهاتووی نه‌ته‌وه‌كه‌مان، كه‌چی ئه‌و هه‌ردوو پێی خسته كه‌وشێك و بڕیاری ڕیفراندۆمی دا بێ له‌به‌رچاوگرتنی بارودۆخی تایبه‌تمه‌ندی حكومه‌تی هه‌رێم و نه‌ته‌وه هه‌ژاره‌كه‌مان، هه‌ر به‌وه‌ش نه‌وه‌ستان خه‌ڵكی كوردستانیان ده‌خسته دووڕیانێكه‌وه یان ده‌بێ ڕیفراندۆم قبوڵ بكه‌یت و كوردپه‌روه‌ری یان خائینی، ئیتر داهاتووی ئه‌م وڵاته‌ی له‌ناو كۆڵانێكی ته‌مومژاویدا جێهێشت.
بێ ئه‌وه‌ی هیچ حیساب و لێكدانه‌وه‌یه‌كی بۆ كۆمه‌ڵگای نێوده‌وڵه‌تی و هاوپه‌یمانان و هیچ لایه‌نێك كردبێت، دۆست و دوژمنی تۆراند و به‌یه‌كجار پشتیان كرده كورد و به‌چاوی نه‌یاره‌وه لێیان ده‌ڕوانی، سایتی شارپرێس كۆمه‌ڵێك سه‌رنجی له گۆڤاری نیوزویك ڕای گواستبوو كه راپۆرتێكی بڵاوكردوه‌ته‌وه له كاتێكدا تیمه‌كه‌ی تره‌مپ هه‌وڵی دواخستنی ریفراندۆم ده‌ده‌ن، به‌ڵام بارزانی-كورد- ده‌ڵێت دوایناخه‌ین
له راپۆرته‌كه هاتوه هەر یەکە له ئه‌مریكا و به‌ریتانیا و ئه‌ڵمانیا و توركیا و ئێران دژی ئه‌نجامدانی ریفراندۆمن، به‌ڵام هێشتا مه‌سعوود بارزانی سووره له‌سه‌ر ئه‌نجامدانی له 25 ی مانگی داهاتودا،.
گۆڤاره‌كه ئاماژه‌ی به دوایین سه‌ردانی جه‌یمس ماتیس وه‌زیری به‌رگری ئه‌مریكا داوه بۆ عێراق و هه‌رێمی كوردستان، كه تێیدا هه‌ڵوێستی ئه‌مریكای دووپاتكرده‌وه بۆ دژایه‌تی ئه‌نجامدانی ریفراندۆم له واده‌ی راگه‌یه‌ندراودا.
له به‌شێكی دیكه‌ی راپۆرته‌كه‌ی نیوزویكدا مایكل ستیڤنس توێژه‌ر له سه‌نته‌ری لێكۆڵینه‌وه‌ی رۆژهه‌ڵاتی ناوه‌راست، كه باره‌گاكه‌ی له له‌نده‌نه به گۆڤاره‌كه‌ی راگه‌یاندووه” ئه‌گه‌ر له‌گه‌ڵ بوونی ئه‌م دژایه‌تیه‌دا ریفراندۆم ئه‌نجامیش بدرێت ئه‌وا هیچ وڵات و لایه‌نێك دانیپێدا نانێت”.
ئه‌و توێژه‌ره ئاماژه‌ی به‌وه‌شدا بوو”ئه‌گه‌ر كورد ریفراندۆمه‌كه ئه‌نجام بده‌ن ئه‌وا ده‌بێت نرخه‌كه‌ی بده‌ن، چونكه زه‌نگی ته‌له‌فۆنی پێنتاگۆن لێبدات و وه‌ڵام نه‌درێته‌وه ئه‌وا ئه‌مه ئه‌و حاڵه‌ته‌یه كه ئه‌مریكیه‌كان به‌م شێوه‌یه كاردانه‌وه‌یان ده‌بێت، كاتێك بارزانی سه‌ركه‌وتو ده‌گه‌ڕێته‌وه واشنتن پێیده‌ڵین ئێمه زۆر سه‌رقاڵین ناتوانین بتبینین” به‌ڵام مه‌سعود بارزانی له‌سه‌ر ڕای خۆی به‌رده‌وام بوو له ئه‌نجامدانی ڕیفراندۆم و سه‌ره‌ڕای هه‌موو ئه‌و سه‌ركێشیانه‌ش ئه‌مریكا نه‌رمی نواند و وه‌ك ئه‌وه‌ی بڵێت ده‌یه‌وێت خه‌ڵكی كوردستان و سه‌رۆكه پێداگره‌كه‌ی ئاگاداربكاته‌وه له‌ڕێگای وه‌زیری ده‌ره‌وه” ریكس تیله‌رسن ” نامه‌یه‌كی ناوه‌رۆك پڕ خێری بۆ كورد گه‌یانده مسعوود بارزانی، به‌ڵام بارزانی ته‌نانه‌ت گوێی له‌و نامه‌یه‌ش نه‌گرت، كه گرنگی زۆر گه‌وره‌ی بۆ كورد تێدابوو، له‌و نامه‌یه‌دا هاتووه:
به‌ڕێز سه‌رۆك بارزانی
من به‌نوێنه‌رایه‌تی ئه‌مریكا ئه‌م نامه‌یه ده‌نووسم تا ڕێزی بێ پایانی خۆم بۆ تۆ و بۆ گه‌لی هه‌رێمی كوردستانی عیراق ده‌رببڕم، پێكه‌وه له‌چه‌ند ده‌یه‌یه‌كدا په‌یوه‌ندیه‌كی مێژوویمان ساز كردووه، مه‌به‌ستمانه و پابه‌ندین به‌وه‌ی ئه‌م په‌یوه‌ندیه، به‌رده‌وام بێت، تا به‌هێزتر بێت له‌چه‌ند ده‌یه‌ی داهاتوودا له‌سێ ساڵی ڕابردوودا به‌تایبه‌ت هاوبه‌شی به‌هێزمان و بڕیاری ئازایانه‌ت بۆ هاوكاری كردنی ته‌واو له‌گه‌ڵ هێزه ئه‌منیه‌كانی عیراق وایكرد، شه‌ڕی دژی داعش پێچه‌وانه بكه‌وێته‌وه، شه‌ره‌فمه‌ندییه و هه‌رگیز قوربانییه‌كانی پێشمه‌رگه له‌بیر ناكه‌ین له‌كاتی خه‌باتی هاوبه‌شماندا له دژی تیرۆریزم له‌ئێستادا و بۆ ئێمه بابه‌تی ڕیفراندۆم ده‌رباره‌ی داهاتووی هه‌رێمی كوردستان هه‌یه كه بڕیاره 25ی ئه‌یلول بكرێت، نیگه‌رانی خۆمان ده‌ربڕیوه، ئه‌م نیگه‌رانیانه شه‌ڕی به‌رده‌وامی داعش له‌خۆ ده‌گرێت، ئۆپه‌راسیۆنی داهاتووی حه‌ویجه له‌خۆ ده‌گرێت، ژینگه‌ی هه‌رێمی ناجێگیر و پێویستی به چڕی جه‌خت خستنه‌سه‌ر سه‌قامگیركردنی ناوچه ئازادكراوه‌كان له‌خۆ ده‌گرێت، تا دڵنیابین داعش هه‌رگیز نه‌توانێت بگه‌ڕێته‌وه، به‌و جۆره به‌ڕێزه‌وه داوای قبوڵ كردنی به‌دیلێك ده‌كه‌ین كه پێمان وایه باشتر یارمه‌تی به‌ده‌ست هێنانی ئامانجه‌كانت و دڵنیایی ده‌داته سه‌قامگیری و ئاشتی، له‌به‌رده‌م ئه‌م شه‌ڕه پێویسته‌ی دژی داعش دا پڕۆپۆزه‌ڵه به‌دیله‌كه چوار چێوه‌یه‌كی نوێ وخێرا داده‌ڕێژێت بۆ دانوستان له‌گه‌ڵ حكومه‌تی ناوه‌ندی عیراق به‌سه‌ركردایه‌تی سه‌رۆك وه‌زیران عه‌بادی ئه‌م چواچێوه خێراییه‌ی دانوستان ئه‌جندایه‌كی كراوه‌ی تێدایه و پێویسته زیاد له ساڵێك بمێنێته‌وه، به‌ئه‌گه‌ری نوێ كردنه‌وه‌وه ئامانجه‌كه‌ی چاره‌سه‌ركردنی ته‌واوی كێشه مۆله‌قه‌كانی له‌نێوان به‌غدا و هه‌ولێر و سروشتی په‌یوه‌ندی ئاینده‌یه له‌نێوان ئه‌و دوو لایه‌نه‌دا هه‌روه‌ها تاوتوێی پێویستیه دارایی و ئه‌منیه هه‌نووكه‌ییه‌كانت ده‌كه‌ین، به‌ڕێز سه‌رۆك له‌نائومێدی ئه‌م ده‌یه‌ی دواتر تێده‌گه‌ین ڕاسته له 1921 ه‌وه زوڵمی مێژوویی به‌رامبه‌ر به‌گه‌لی كورد كراوه له‌عیراق، دان به‌بابه‌تی دۆزینه‌وه‌ی پێویستیه‌كی بنه‌ڕه‌تیدا ده‌نێین بۆ پێشكه‌وتن، كه‌بتوانی چاره‌سه‌ری پێویستی و داواكارییه‌كانی هه‌موو ڕه‌گه‌ز، باوه‌ڕ و ئیتیكه‌كانی ئه‌م خاكه كۆنه بكات ئه‌مه زۆر گرنگه بۆ سه‌قامگیری هه‌رێمه‌كه‌ت، له‌گه‌ڵ پاراستنی به‌رژه‌وه‌ندییه‌كانی ئاسایشی نیشتمانی ئێمه، له‌به‌ر هه‌موو ئه‌و هۆیانه ئه‌وه سیاسه‌تی ئه‌مه‌ریكایه له‌ژێر سیاسه‌تی ئیداره‌یه‌ی سه‌رۆك تره‌مپدا كه هه‌ر شتێك له‌ده‌سه‌ڵاتماندا هه‌بێت بیكه‌ین تا یارمه‌تی ئێوه و حكومه‌تی ناوه‌ندی بده‌ین، كێشه هه‌نووكه‌ییه‌كانتان چاره‌سه‌ر بكه‌ن و تا دڵنیایی بده‌ین له‌وه‌ی هه‌موو قورسایی و ده‌ساڵاتێكمان پابه‌نده به‌م چوارچێوه نوێیه‌ی دانوستانه‌وه جیاله‌وه‌ش ئاماده‌ین ئاسانكاری بكه‌ین بۆ ئه‌نجومه‌نی ئاسایشی نه‌ته‌وه‌یه‌كگرتوه‌كان تا زیاتر یارمه‌تی ئه‌م پرۆسه‌یه بدات له‌گه‌ڵ به‌شداری كردنی ته‌واوی نه‌ته‌وه یه‌كگرتوه‌كان و هاوبه‌شه گرنگه‌كانمان وه‌ك به‌ریتانیا و فه‌ڕه‌نسا ئه‌مه ده‌رفه‌تێكی ناوازه‌یه كه به‌ڕێزه‌وه داوا له ئێوه ده‌كه‌ین قبوڵی بكه‌ن وه‌ك به‌دیلێك بۆ ڕیفراندۆمه‌كه، كه پێمان وایه كاردانه‌وه‌ی جدی ده‌بێت و ته‌نانه‌ت خراپتریش، پاشه‌كشه به ئامانجه‌كانمان ده‌كات، به‌ڕوانین له مێژووی گه‌لی كورد، تێده‌گه‌ین ئه‌م دیالۆگه پێشنیاز كراوه به‌دوا هه‌ل ده‌زانێت، به‌ڵام پێمان وایه ئه‌مه هه‌لێكه شایسته‌ی تاقی كردنه‌وه‌یه، به‌تایبه‌ت له سه‌رده‌می سه‌ركه‌وتنه مێژووییه‌كانتان دژی داعش، هاریكاری بێ وێنه‌ی نێوان هێزه ئه‌منیه‌كانی عیراق و پێشمه‌رگه‌ی كورد و پشتگیری به‌هێزی نێوده‌وڵه‌تی، به‌دڵنیاییه‌وه له كۆتایی ئه‌م پرۆسه‌یه‌دا ئه‌گه‌ر گفتوگۆكان نه‌گه‌یشتنه ئه‌نجامێكی قبوڵ كراوی دوولایه‌نه یان شكستیان هێنا، به‌هۆی كه‌می متمانه‌ی به‌داوه، بێگومان دان به‌پێویستی ڕیفراندۆمدا ده‌نێین، له‌به‌رامبه‌ر پابه‌ندیمان بۆ پشتگیری ئه‌م چوارچێوه جدیه له دیالۆگدا، وه‌ك به‌دیلێك تا ڕیفراندۆمی بریارلێدراو دوابخرێت، داوات لێ ده‌كه‌ین پابه‌ندبیت به‌م خاڵانه‌ی خواره‌وه:
یه‌كه‌م: دانوستان له‌گه‌ڵ به‌غدا وه‌ك بنه‌مای گه‌یشتن به‌لێك تێگه‌یشتن و گه‌یشتن به‌ڕێكه‌وتنێكی هاوبه‌شی ده‌رباره‌ی په‌یوه‌ندی داهاتوی نێوان هه‌رێمی كوردستان و حكومه‌تی عیراق ده‌مێنێته‌وه جا ئه‌مه مانای فیدڕالیزمێكی ڕاسته‌قینه‌ی كارپێكراو بێت، یان هه‌ر هاوكێشه‌یه‌كی دیكه‌ی كۆنفیدڕاڵی، یان سه‌ربه‌خۆیی هه‌ر ده‌بێت له‌ڕێی دانوستانی ئاشتیانه‌وه بێت.
دووه‌م: هه‌رێمی كوردستان پێشمه‌رگه‌ی كورد به‌رده‌وام ده‌بن و به‌هاوبه‌شێكی سه‌ره‌كی ده‌مێننه‌وه له‌نێوان هاوپه‌یمانی نێوده‌وڵه‌تی بۆ شكست هێنان به‌داعش پاڵپشتی شیاوی هاوپه‌یمانیه‌كه ده‌كه‌ن، تۆش به‌رده‌وام ده‌بیت له هه‌ماهه‌نگی مێژووییت له‌گه‌ڵ هێزه ئه‌منیه‌كانی عیراق دا ئه‌مریكا پلان داده‌نێت بۆ خێراكردنی هه‌وڵه‌كانمان بۆپشتگیری كردنی میكانیزمی هاوبه‌شی ئه‌منی به‌تایبه‌ت له‌ناوچه‌كانی وه‌ك شه‌نگال كه هێشتا ناسه‌قامگیرن دوای داعش ده‌بێت پێكه‌وه به‌هاوبه‌شی كار بكه‌ن، بۆ دڵنیابوون له‌سه‌قامگیری له‌م ناوچه هه‌ستیارانه.
سێیه‌م: سنووره‌كانی هه‌رێمی كوردستانی عێراق به‌دانوستان له‌گه‌ڵ عیراق ده‌ستنیشان ده‌كرێن، هاوته‌ریب به‌و پرۆسه‌یه‌ی به ماده‌ی 140 دا چێكراوه، ئه‌مه‌ریكا له‌گه‌ڵ نه‌ته‌وه‌یه‌كگرتووه‌كان و هاریكاری له‌گه‌ڵ حكومه‌تی عیراق پشتگیری پرۆسه‌یه‌كی خێرای چاره‌سه‌ركردنی ئه‌م كێشانه ده‌دات، له‌و ماوه‌ی له‌سه‌ره‌وه‌دا باسم لێوه كراوه.
چواره‌م: چاوه‌ڕوان ده‌كه‌ین به‌رده‌وام بیت، له‌هه‌وڵ دان بۆ هاریكاری له‌گه‌ڵ حكومه‌تی ئێستای عیراق به‌پێشه‌نگی سه‌رۆك وه‌زیران حه‌یده‌ر عه‌بادی، به‌به‌شداری كردن له هه‌ڵبژاردنی نیشتمانی 2018 و كاریگه‌ریی ئه‌رێنی له‌سه‌ر به‌غدا، كاتێك دێته سه‌ر پێكهێنانی حكومه‌تی نوێ دوای ئه‌م هه‌ڵبژاردنانه ده‌وڵه‌تداری و سه‌ركردایه‌تی پێویست ده‌بێت له قۆناغی دوای داعش بۆ هه‌موو ناوچه‌كه هاوته‌ریب به‌چوارچێوه‌ی دانوستانه‌كه، پشتگیری و ئاسانكاری چاره‌سه‌ری ئه‌م كێشانه ده‌ده‌ین له‌ماوه‌ی ساڵێكدا
یه‌كه‌م: ڕێكه‌وتنی مانادار له‌سه‌ر دابه‌ش كردنی ده‌سه‌ڵات و داهات.
دووه‌م: جێبه‌جێ كردنی ماده‌ی 140.
سێیه‌م: چاره‌سه‌ركردنی كێشه‌كانی دیكه‌ی وه‌ك پێشمه‌رگه ، فڕۆكه‌وانی مه‌ده‌نی، نوێنه‌رایه‌تی دیبلۆماسی، پێمان وایه ئه‌م نامه‌یه و بڕیاری بوێرانه‌ت بۆ قبوڵ كردنی ئه‌م به‌دیله ده‌بێته به‌ردی بناغه‌ی ده‌رفه‌تێكی مێژوویی، به‌نێوان ئه‌مه‌ریكا و هه‌رێمی كوردستان و حكومه‌تی عیراق، له‌ده‌می قورباندانی هاوبه‌ش و سه‌ركه‌وتنمان له دژی داعش به‌نوێنه‌رایه‌تی ئه‌مه‌ریكا، سه‌رۆك دۆناڵد تره‌مپ و ته‌واوی تیمی ئاسایشی نیشتمانیمان شه‌ره‌فمه‌ند بووین به‌كاركردن له‌گه‌ڵت
له‌گه‌ڵ ڕێزماندا- ریكس تیله‌رسن
سه‌ره‌ڕای ناوه‌رۆكی پڕ بایه‌خی ته‌نانه‌ت ئه‌م نامه‌یه‌ش كه‌له گه‌وره‌ترین ده‌سه‌ڵاتی دنیاوه ئاراسته‌كراوه، نه‌یتوانی مسعوود بارزانی سه‌رۆكی هه‌رێم قه‌ناعه‌ت پێ بێنێ تا واز له ئه‌نجامدانی یان لانی كه‌م دواخستنی ڕیفراندۆم بێنێ، ئه‌مه‌ش بووه هۆی نه‌هامه‌تی و به‌دبه‌ختیه‌كانی خه‌ڵكی كوردستان، وه‌ك دواتر بینیمان، سه‌ره‌تا خه‌ڵكی هه‌رێمی كوردستان له‌م نامه‌یه بێ ئاگابوو، سه‌رۆكایه‌تی ڕیفراندۆم بوونی ئه‌م نامه‌یه‌ی له خه‌ڵكی كوردستان شارده‌وه، له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا بینینی ئه‌م نامه‌یه هه‌قێكی ڕه‌وای خه‌ڵكی كوردستان بوو، چونكه له‌وانه‌یه خه‌ڵكی هه‌رێمی كوردستان باوه‌ڕیان به‌و به‌ڵێنانه‌ی ناو ئه‌م نامه‌یه هه‌بووایه و ڕێگایان گرتبا له ئه‌نجامدانی ڕیفراندۆم و هه‌ر نه‌بێت دواخستنی بۆ كاتێكی تر، كه هه‌ر ئه‌وه‌ش مه‌به‌ست بوو، به‌هۆی گوێنه‌گرتنی سه‌رۆكی هه‌رێم له ئه‌مریكا و دۆسته‌كانی ئه‌و نه‌هامه‌تیانه‌ی به‌سه‌ر هه‌رێمی كوردستانداهات، كاره‌ساتێك بوو بۆ كاتێكی دوور له‌ناو هه‌ستی كوردا كاریگه‌ری زۆری ده‌مێنێنێ، چونكه ئه‌مه پێشهاتێك نیه وا به‌ئاسانی قه‌ربوو بكرێته‌وه، با ئه‌وه‌ش بمێنێ بۆ داهاتوو له‌وانه‌یه ڕۆژێك بێت نه‌وه‌كانی داهاتوو له‌كه‌مته‌رخه‌می ئاشكرانه‌كردنی ئه‌م نامه‌یه بكۆڵنه‌وه و لایه‌نه‌به‌رپرسیاریه‌كانی دیاری بكه‌ن.
