نەوزادى موهەندیس: پێکەوە ژیان یان لێکترازان؟

نەوزادی موهەندیس

کلیک بکەرە سەر وێنەی نوسەر دەگەیت بە ئەرشیڤەکەی

ئەرک نەبێت، کلیک بکەرە سەر سمبولی فەیسبووک، ئەم بابەتە بنێرە سەر بەشەکەت

هیچ خێزانێک یان گروپێکى ئیتنى یان ئاینى یان مەزهەبى تەنانەت ڕێکخراوە پیشەیى و مەدەنیەکان و تا دەگاتە ئاستى حیزبە سیاسیەکان و دواتریش تەواوى کۆمەڵگا مرۆڤایەتیەکان بەگەورە و بچوکیانەوە ناتوانن بە بێ بنەماى پێکەوە ژیان لەگەڵ یەکدا لە چوارچێوە و سنور و بەرنامە و پەیڕەو ناوخۆى خۆیاندا هەڵبکەن و پێکەوە بژین،کە لەسەر بنەماى بەرژەوەندى هاوبەش داڕێژراوە و هەمووان لەسەرى ڕێکەوتوون و پێشى ڕازین و کاریش بۆ سەرکەوتنى دەکەن. جا ئەو چوارچێوەیە سیاسى یان ئابورى یان ئەمنى و یان کۆمەڵایەتى یانیش فەرهەنگى و کەلتورى بێت. چونکە پێکەوە کارکردن و بەشێوەى گروپ و کۆمەڵ و کۆمەڵگاش بەتەواوەتى و بەتایبەتیش لەم سەردەمى بەجیهانى بوون و دونیا پڕ جەنجاڵى و بەرژەوەندپەرستى و مادیەتى تەواو وپڕ ململانێى ناڕەوا و پڕ مەترسى و پەتاکوشندەکانیش، ئەوەیان لەسەر هەموان سەپاندوە کە پێکەوە و لەناو چوارچێوەى گروپ یان کارتێلى گەورە و بەهێز و یەک و یەکگرتوودا کاربکەن، نەک بەشێوەى تاک و پەرش و بڵاوى و لێکدابڕان و دوورکەوتنەوە و دڕدۆنگى و دواتریش دوژمنایەتى و نەیارى یەکترى.
قەوارەى مەترسیەکان هێندە گەورە و کاریگەرن لەسەر ئاستى جیهان و لەسەر ئاستى هەموو بوارەکان و ژیان و گوزەرانى مرۆڤایەتى چەرخى بیست و یەکەم. کە پێویست بە پێکەوە ژیان دەکات نەک دوورکەوتنەوە و لیکترازان. بۆ نمونە کۆمەڵگایەکى وەک کۆمەڵگاى کوردى لەسەر ئاستى هەر چوار پارچەکەى کوردستانى گەورە و بەتایبەتیش لەسەر ئاستى هەر پارچەیەکیش بەتەنها، هەمان یاسا و ڕێساى جیهان و هەمان مەترسى و هەڕەشەکانیان لەسەرە، جا بۆیە لەم قۆناغ و سەردەمەدا لەهەموو کات زیاتر کۆمەڵگاى کوردى پێویستى بە کارى پێکەوەیى و پێکەوە ژیانى ئاسایى و هێمن و ئاشتیانە هەیە، دوور لە یەکتر شکاندن و هەڵدانەوەى لاپەڕە خوێناوى و ڕەشەکانى ڕابووردوو بەناوى نوسینەوەى بیرەوەریەکان کە کەمترین دەسکەوت و سەروەریان تیادا بەدیدەکرێت، دوور لە ململانێى تەسکى حیزبى ناڕەوا،دوور لە هەلپەرستى و موزایەداتى سیاسى، دوور لە خۆگیڤکردنەوە و چاوسوورکردنەوە و هەڕەشەو گوڕەشەکردن لەیەکترى، دوور لە نەیارى و کەنارخستن و پەراوێزخستنى دۆست و نەیارەکان لەناوخۆ و عێراق و ناوچەکە و دونیاشدا، دوور لە گیانى خۆپەسەندى و خۆسەپاندن و قۆرخکارى دەسەڵات و تەواوى جومگەکان،بەناوى زۆرینە و دیموکراسیەت و ئازادى و ژمارەى کورسى پەڕلەمانیەوە.
بەداخەوە هەموان خەڵکى ئەم وڵاتەیان و هەمووشمان زۆر باش لە فریودانەکان و ساختەکارى و گزى و فزیەکانى حیزب و سەرکردەکان دەزانین لە هەڵبژاردنەکان و کارى ڕۆژانەى حکومەت و دزینى سەروەت و سامانى ئەم وڵاتە وکە چۆن بونەتە براوە و دەسەڵاتدار، بۆیە ناکرێت ئەوەى لەدەسەڵاتدا بوو لاف و گەزافى براوەى گەورە لێبدات و وابزانێت کە بە ماف و ماندووبون و خۆشەویستى و متمانەى جەماوەر گەیشتۆتە دەسەڵات، بەهەمان شێوەش ئەو حیزب و لایەنانەى کە نەیانتوانیوە کورسى و قەوارەى سروشتى خۆیان بهێنن وابزانن کە ئەوە قەوارە و هێز و تواناى جەماوەرى ڕاستەقینەى خۆیانە.
بۆیە واباشترە هەردوولا لەسەر ئاستى حیزب و سەرکردەکان کارى گەرموگوڕتر بکەن پێکەوە بۆ زیاتر لێکنزیکبونەوە و تێگەیشتن لەیەکترى. لەسەر ئاستى حکومەت و ئۆپۆزسیۆنیش بەهەمان شێوە دوو جەمسەرى بەهێزى ململانێکەرى ڕەوا پێکبێنن و لە کێبڕکێیەکى جدى خەمخۆرانەدا بن بۆ گەل و نیشتمانەکەمان.
لەسەر ئاستى جەماوەر و دەسەڵاتیش پێوییستە دەسەڵات ببێتە دەسەڵاتێکى خەمخۆر و بە باک و خزمەتکارى ڕاستەقینە و کارى سەرەکى دابینکردنى پێداویستیە سەرەکیەکانى ژیان و گوزرەانێکى پڕ شکۆ و ئەمنیەت و پاراستنى سەر و سامانى هاوڵاتیانى بێت. هەربەمەش متمانەى هەموان و زۆرینە وەدەستدێنێت. نەک بە گەندەڵى و مشەخۆرى و خۆسەپاندن و بەتاڵانبردنى سەروەت و سامانى میلەت.
ئەوەتا دواى نزیکەى 30 ساڵ لە ڕاپەڕین و حکومەت و پەڕلەمان و دەسەڵاتێکى خۆماڵى نەتوانراوە کە بچوکترین و سادەترین ماف و داخوازى گەل جێبەجێبکرێت، ڕاستە گەلێک هۆکارى ناوخۆیى و ناوچەیى و دونیایش لە سیاسى و ئابورى و ئەمنى و تەندروستى ڕێگربوون، بەڵام دەتوانرا گەلێک کارى باشتر و بناغەیەکى تۆکمەترى حوکمڕانیەکى ڕاشد و حەکیم و بەهێز دابمەزرێنرێت، نەک وە ک ئەوەى لە ماوەى 30ساڵ و 9 کابینەى حکومەتدا ساڵ بەساڵ میلەت هەژارتر و قەرزارتر و برسیتر و بێکار تر و نەخۆشتر ببێت و لە ئێستادا بڕى زیاد لە 28 ملیار دۆلار قەرزار بێت کە هەر تاکێکى ئەو 5ملیۆن کەسەى ئەم هەرێمە بڕى 5700 دۆلار قەرزار بێت.بۆیە بەڕاستى ئەمە مەترسیەکى گەورەى ئابورى و سیاسى و ئەمنى و کۆمەڵایەتیش بەدواى خۆیدا دەهێنێت و ئایندە و ئاسۆکانیش تاریکتر دەکات.
لەکۆتایدا ئەوەى مەبەستە بۆ تێپەڕاندنى ئەم قۆناغە پڕ مەترسیە پێویست بە پڕۆسەیەکى ئاشتەوایى سەرتاسەرى دەکات لەنێوان سەرکردە و حیزبە سیاسیەکان و لەنێوان دەسەڵات و ئۆپۆزسیۆندا و لەنێوان سەرجەم چین و توێژەکان و حکومەتدا. لەنێوان خێزان و تاک بەتاک و کۆمەڵە و ڕێخکراوەکاندا، هەربەم ئاڕاستەى پێکەوە کارکردن و پێکەوە ژیانە گرەوى سەرکەوتن و دەربازبوون دەبینەوە نەک بە لێکترازان و دور لەیەکترى و ناکۆکى و ململانێ ناڕەواکان و دیاردە دزێوەکانى بەهەرێمکردن و ناوچەگەرتى و شارچێتى و حیزب حیزبێنەى بەرتەسک کە 30 ساڵى زیانى گەورەى لێداوین.