عوسمان عومەر: لافاوەکەى نوح لەنێوان داستان و ڕاستى دا/ بەشى پێنجەم وکۆتایی.
ئایا ئەو لافاوە هەموو زەوى گرتۆتەوە؟
ڕودانى ئەو لافاوە دوو بیروبۆچونى لەسەر دەگوترێ, یەکەمیان خاوەنى ئەو بیروبۆچونەن گوایە ئەو لافاوە زۆر شوێنى سەر ڕووى زەوى گرتۆتەوە ئەوانەش دواکەوتەى ئەوەى تەورات گوتویەتى و هەندێکیشیان گەراونەتەوە سەر لێکدانەوەکەى قورئان و کاریگەرى تەوراتیان لەسەرە و هەندێکى دیکەش دەیانەوێ راستى زانست بشێوێنن و خاوەن ڕاو و بۆچونى دووەم دەلێن: ئەو لافاوە ناوچەیی بووە، تەنها هۆزەکەى نوح تیاچون.
خاوەن بیروراى گشتگیرى یا جیهانى لافاوەکە
ئەوانەن کە پشتیان بە گێرانەوەکەى تەورات بەستوە هەمو زەوى گرتۆتەوە, هەموو شتێکى لەناو بردوە، تەنها ئەوانە نەبن کە لەسەر کەشتیەکەى نوح بون، ئەوەش لە سفر التکوینى 6-7 دا ( وقال الرب أمحو الانسان الذى خلقته على وجه الارض مع سائر الناس والحيونات والزواحف و الطيور- خودا فەرمانى کردوە ئەو مرۆڤانەى دروستتکردون لەناویان بەرە لەگەل هەمو خەلکەکە و گیاندارو و خشۆک و باڵندە) بۆچى لەناوى بردون؟ چونکە دڵتەنگ و غەمبار بوە لەدروستکردنى. لە سفرالتکوین 6-12 بەنوح دەلێت: ( لقد أزفت نهایە البشر …. واتە مرۆڤ لەبەرچاو کەوتوە و کۆتاییان پێ دێنم لەگەل زەویش. لە سفر التکوینى 7- 21 دەلیت: هەموو زیندەورێک مردن و جولەیان لەسەرگۆى زەوى نەماوە هەموویان بەمرۆڤ و گیاندارو بالندەو … لە سفر تکوینى 6- 17 من زەوى بە ئاو دەخنکێنم ئەوەى لە ژیر ئەو ئاسمانەدایە… بەپێى تەورات بێ ئەو رۆژە هەینى بووە و نوحیش لە رەگەزێک جوتێکى نیر و مێى هەلگرتوە لەگەل خۆى.
دیسان خاوەن بیروبۆچونى جیهانگیرى لافاوەکە هەر پشت بەتۆمارەکانى تەورات دەبەستن و خودا 40 رۆژ باران و هەر خۆشى دەلیت: دواى 7 رۆژ، بەلام لەهەندێ شوێنیش هاتوە نوح 120 سالى پێچوە تا کەشتیەکەى بنیات ناوە؟ هەندێ لە زانا موسلمانەکانیش هەمان بۆچونیان هەبوە و کاریگەرى تەوراتیان پێوە دیارە.
هەندێ لە زانایانى ئیسلام ئەوانەى کاریگەرى تەوراتیان بەسەرەوە بووە و گوتویانە: لافاوەکە گشتگیر بووە بە بەلگەى ئایەتى 26 لە سورەتى نوح/ و قال نوح رب لاتذر على الارض من الكافرين ديارا واتە خودایە تۆوى کافران لەسەرزەوى ببڕە و، ئایەتى 11ى سورەتى لقمان ففتحنا ابواب السماء بماء منهمروفجرنا الارض عیونا… مەبەستیان لە الارض واتاى هەموو زەوى.
ئەوانەى باوەڕیان بە گشتگیرى لافاوەکە هەیە ئیدیعاى ئەوە دەکەن گوایە هەندێ ئاسەوارى بە بەربوى هەندێ سەدەف و ماسى و زیندەوەرى دەریایی لە بەرزایی شاخەکان دۆزراوەتەوە ئەمناەى باسى دەکەن تەنها لەناو زەریاو دەریاکان هەن و دەشلێن ڕەنگبێ جاریک ئاو بەرز بویتەوە تا لوتکەى شاخەکان.
ئەوە کورتەیەک بوو لەرابۆچونى ئەوانەى لایەنگیرى گشتگیرى لافاوەکەن و هەول دەدەم کرتەیەکیش لە ڕابۆچونەکانى ئەوانەى لایەنگیرى ناوچەیی لافاوەکەن بخەمە ڕوو:
گەر لە قورئان وورد بینەوە و سەیرى ئایەتەکانى ناوى بکەین کەباس لە لەلافاوەکە دەکات هیچ ئایەتێک نییە ئەوە بسەلمێنێ کە لافاوەکە هەموو زەوی گرتبێتەوە.
داخوازیەکە نوح بۆ گشت بونەوەران نەبوە بەلکو تەنها بۆ هۆزەکەى خوى بووە .
خوداش وەک قورئان دەلێت هیچ گومانێک ناهێلیتەوە پەیامى نوح بۆ هۆزەکەى بوە کە پەیرەوییان نەکردوەو بۆیە داواى سزادانى بۆکردون, داستانى نوح وابەستەکراوە بە چیرۆکى چەند پەیامبرێکى دیکەوبەبەڵگەى ئایەتێکى قورئانى ئەوە سەلمینی کە لافاوەکە ناوچەیی بووە ئایەتى 64 سورەتى اعراف.
چەند هۆزیکى تر هەبوون لەسەر گۆى زەوى لەسەردەمى نوح بەلام ئەو سزایە نەیگرتونەتەوە چونکە دەلێت قیل یا نوح إهبط بسلام منا و برکات علیک .
جوردان برۆنۆ راهیب فەیلەسوفى ئیتالى سالى 600ى زانینى لەبەڵگەکانى دا باسى جیهانى لافاوەکەى رەت کردۆتەوە بۆیە تاوانبارکراو جەستەى سوتێنرا لەلایەن دادگایەوە
زۆربەى زانایانى سروشت ناسى دەلێن هیچ بەڵگەیەکی زانستی نییە بەسەلماندنى جیهانى لافاوەکە یا گشتکیرى بەلکو ناوچەیی دەسەلمێنرى لەوانە زانایانى زیندەوەرزانی (Biology)، یان کەشناسی (Meteorologie)، یاخۆ زانستەکانی سەربە بواری زەویناسی (Geology) وەک، زانستی چینگەلەکانی زەوی (Biostratigraphy)، شوێنەوارناسی (Archaeology)، زەویکۆڵزانی (Paleontologie.گەر پرسیار لە هەر زانایەکى هیدرۆلۆژى بکرێ ئەو ڕاستیە بەدرۆ دەخاتەوە کە لافاوەکە گشتگیر یا جیهانى بوبێ چونکە لە مەتر چوارگۆشەیەک زەوى کە هەواى بەسەر تێپەری هەلمى ئاویشى لەگەڵە بەرێژەى 16 کگم گەر رێژەکەش زۆر زیاتر بێت دەگاتە 25کگم واتە 25 هەزار گرام سێجا یۆیەک مەترى چوارگۆشە,کە دەکاتە 10.000 سم چوارگۆشە کاتێ ئەو ژمارەیە دابەشى سەر روبەرەکە بکرێ ئاستى هەرە بەرزى ئەو ئاوە 2.5 سم بوە نەک وەک ئەوەى لەتەورات باسکراوە لەبەرزى شاخ زیاتر بووە,پرسیارێکى دیکە گەر ئەوە ڕاست بێ ئەى ئەو هەموو چووە کوێ کە زەوى تێراو بوو ئەوى تر دەمێنێتەوە وەک دکتۆر شەفا دەلێت گەر 40 رۆژ باران ببارێت ناتوانێ گردۆلکەیەک داپۆشێ, ئەى شاخى ئارارات بەرزیەکە نزیکەى 5کم زیاترە چۆن گەیشتە ئەوێ؟ دیارە (موبالەغە –پێوەنان ) لەوکات و سەردەمەوە هاتۆتە بون بۆیە لاى خۆشمانى گرتۆتەوە وەک مەسەلەى کابراى لێهاتوە هەى لە ئاوى ئاراس پەریوەتەوە لێیان کردبوین بە داستانى گلگامش کەچى هەندێ وێنە دەرى دەخەن کە شەروالەکانیان هەلکردوە تا ئەژنۆیان بووە؟
لەکۆتایی ئەم بابەتە گەر لۆژیکیانە بڕوانینە تەمەنە درێژەکەی نوح (950 ساڵ) دەبینین کە بەهیچ شێوەیەک لەگەڵ زانست دا ناگونجێ، چونکە هەموو ئاسەوارە دۆزراوەکان ئەوەمان بۆ ڕوون دەکەنەوە، تەمەنی مرۆڤی کۆن نەک لەتەمەنی نوح، بگرە لەمرۆڤی ئەمڕۆکەش زۆر کورتتر بووە. زاناکانی ئەم سەردەمەمان بە تۆژینەوە(بۆماوەییەکان یا جینەکیەکان) دەتوانن بەوردی لە هۆکارەکانی پیربوون وخۆنوێ کردنەوەی خانەکان تێبگەن.بەوەش پێمان دەڵێن، هەر لە سەرەتای سەرهەڵدانی مرۆڤەوە تا ئێستا، تەمەنی مرۆڤەکان لە نێوان 20 بۆ 70 ساڵ بووە،ئەو مرۆڤە نیاندرتالەى ئەشکەوتى شانەدەر ١ پیاوێکى بەتەمەن ناسراو بەناندى تەمەنى لە نێوان 30 بۆ 45 ساڵ بووە کە دەگەرێتەوە بۆ 65.000 – 45.000 ساڵ پ.ز .لە هیچ کات و سەردەمێکیش لە پڕێکدا وبەشێوەیەکی چاوەڕواننەکراو درێژبوونەوە، یاخۆد کورتبوونەوەی بەخۆوە نەدیوە. زانستی بۆماوەیی بە پشکنین و شیکردنەوەکانی ترشی ناوەکی (DNA)، بۆ زانیارییە گلدراوەکان، پێمان ڕادەگەینن کە جینەکانی مرۆڤ، هەرگیز ڕێ بەوە نادەن کەسێک تا ئاستی ئەو تەمەنەی نوح لە ژیاندا مابێتەوە.؟
هەر لەکۆتایی لێرەدا پرسیارێک خۆى دەخاتە ڕوو ئایا نوح کە لەگشت جۆرە زیندەوەرو ئاژەلەکان لەهەریەکەیان جوتێکى سەرخستبێتە سەر کەشتیەکەى ئەى باشە چۆن بیرى لەوە نەکردۆتەوە کە گشت جۆرە ڕووەکێ و تۆوەکانیان لەگەل خۆى ببات چونکە ئەوانەش بەژێر ئاوکەوتن لەناو دەچون, دواتر بۆ بوژانەوەى زەوى پاش لافاوەکە چۆن ئەو دارو درەخت و گژو گیایانە زیندو بونەتەوە؟
سەرچاوەکان:
سورەتى کەهف ئایەتى ٢٢
سورەتى (الحجر:٧٣
سورەتى هود ئایەتى ٨٢
Flood Stories from Around
the World/ by Mark Isaak
سورەتى جالجالۆکە ئایەتى ١٤
سورەتى القمر ١٥
الطوفان فى الحضارات القديمة.. ملحمة نوح تشبه ملاحم هندية …www.youm7.com
mawdoo3.com
://www.sasapost.comمحمدرضا
سورەتى یس ئایەتى٤١
ويكپیدیا
civgds.com / نخێلى محمود رفاعى / لیکۆلینەوەیەک سەبارەت لافاوەکەى نوح
www.sasapost.comمحمدرضا
نخێلى محمود رفاعى / لیکۆلینەوەیەک سەبارەت لافاوەکەى نوح
هەمان سەرچاوەى پێشو .
هەمان سەرچاوەى پێشوو
هەمان سەرچاوەى پێشوو
هەمان سەرچاوەى پێشوو
زۆر سوپاس بۆ کاک دارا سلێمان زۆر سودم لە زۆر ووشەو هەندێ پەرەگرافى ناو بابەتەکەى وەرگرتوە لەکوردستان پۆست بلاوى کردبۆوە، هەروەها زۆر سەرچاوەکانى ئەویشم بەکار هێناوەتەوە.
