كەمال محەمەد: پرۆژەی ڕۆژهەڵاتی تازە و عێراق وەك ئەندامێكی رێكەوتنەكە.

کەمال محەمەد

ئەرک نەبێت، کلیک بکەرە سەر سمبولی فەیسبووک، ئەم بابەتە بنێرە سەر بەشەکەت

ئەگەر كێشەكانی عێراق لەڕووی زهنییەوە شیكار نەكرێن ئەوا لەڕوی بونیادیشەوە بەچارەسەری ناگەن، سەبارەت بە ئێستای عێراق كە هەمو كاتێك پۆتانسێلێكی گونجاوی دابەشبون و پارچەبونی هەیە كەلەلایەن هەندێك لایەنەوە وا لێك ئەدرێتەوە پێیان وایە ئەم وڵاتە دەتوانێت لە تەنگەژە دەربكەوێت و پێهەڵگرتنێكی سەركەوتوانە ئەنجام بدات، بەڵام وێڕای ململانێ وشەڕە ڕواڵەتییەكانیان، بەڵام لە ڕواڵەتدا بونەكەیان لەمیانەی هەژمونگەری وڵاتەنەوە بەدیدێت و ماوەتەوە و نەیانتوانیوە دۆخی ویلایەتی ئەو سیستەمە سیاسی و ئابوری و مەزهەبییە دەرباز بكەن كە بۆیان دانراوە، عێراقی ئێستا لەرەوشی گۆڕستانی دەوڵەت نەتەوەیە، وەك چۆن دەوڵەت نەتەوەیەكی نوێ لەجێگای كۆنەكە ئاوا نەكراوە لەدوای پرۆسەی ئازادییەوە، ئێستای نەتەوەكانی عێراق و بەدیاری كراوی عەرەبی سوننەو شیعەو كوردان بون بە شانۆی ڕوداوە سیاسی و ئیتنیكی و مەزهەبی و بازرگانییەكان كە وڵاتانی زلهێز بۆیان دائەنێن.
پڕۆژەی ڕۆژهەڵاتی تازە كە لەنێوان بەغداو قاهیرەو عەممان گرێدراوەو بەرێوە ئەچێت دەتوانێت تا ڕادەیەكی زۆر چەمكەكانی سیاسی و ئابوری هەرسێ وڵات بونیادبكرێتەوە و لەلایەكیش ڕێگری لەبەهەدەردانی ئەو سەرمایەو دەستكەوتانە بگرێت هێزەكانی دراوسێی عێراق ئەیانەوێت بەهەدەری بدەن، پڕۆژەكە بونیادی بۆرییەكی نەوتە لەبەسرەوە بۆ كەنداوی عەقەبەی ئوردون بەمەش عێراق لەبەرهەمهێنان و گەشەپێدانی سیاسەت و بازرگانی ئەتوانێت خۆی زیاترو زیاتر بەدەڵەمەندترو سەربەخۆتر بكات و بیكاتە چارەسەر بۆ تەنگەژە سیاسی و ئابورییەكانی تا هاوسەنگی هێزی خۆی لەناوچەكەو لەگەڵ وڵاتانی هاوسنوری ڕابگرێت.
پڕۆژەی ڕۆژهەڵاتی تازە لەچوارچێوەی ئەو هاندانەی ئەمریكایە كەئەیەوێت عێراق پەیوەندییەكانی لەگەڵ وڵاتانی كەنداو بەهێز بكات. ئەم پڕۆژەیە بەتەنها لەبواری سیاسەتی نەوتیدا نییە، بەڵكو سەرمایەگوزاری هاوبەش و گەشەپێدانی وزە یەكێكی دیكەیە لە ڕێكەوتن و پلانەكانیان، پڕۆژەی ڕۆژهەڵاتی تازە دەرفەت و ڕێگایەكی نوێیە بۆ وڵاتانی دیكەی كەنداو بۆ ئەوەی وزەو سەرمایەو سیاسەتەكانی خۆیانی تێدا بەگەڕ بخەن ئامانج لەم پڕۆژەیە گەڕانەوەی عێراقە لەژێر هەژمونی ئێران و رەوایەتیدانە بەو ستراتیژییەی كە بەرژەوەندییەكانی ئەمریكا ئیسرائیل زیاتر پارێزراو ئەكات و دژبەرەكانیشیان زیاتر لاواز.
عێراق ئەو وڵاتەی زلهێزەكان خستویانەتە ژێر باڵادەستی خۆیان و كێشەكانی لە بۆشاییدا ماونەتەوە ئێستای عێراق لە دۆخێكدایە ئەنجامی هاوسەنگی لەدژێتی و لە بەرژەوەندی وڵاتان یەكلابۆتەوە بەتایبەت ئێران و توركیا كە لەسیاسەت و رێكەوتنە نێوخۆیی و دەرەكییەكانی ڕۆڵ و كاریگەری دیاریكەریان هەیە و تادەچێت ئەم هەژمونە كاریگەری گەورەی لەسەر سیاسەتی نێوخۆیی و دەرەكی عێراق هەیە، بەم جۆرەش ئەم كۆمارەی كەلەسەر بنامەی پلانگێڕی و بەرژەوەندی هاوسەنگییەكەی و بەرەوپێشچونەكەی بەلارێدا براوە ئەتوانرێ سەرلەنوێ سیاسەت و ئابورییەكەی بۆ سیستەمێك وەرچەرخێنێت كەلەبەرژەوەندی خۆیدا بشكێتەوەو لەداهاتوشدا لەچوارچێوەی پلاتفۆرمی یەكێتی وڵاتانی كەنداو و ڕۆژهەڵاتی ناوین سەرلەنوێ یەكێتی و هاوكاری و لەگەڵیان بەرەوپێش و فەراهەم ببێت.