عه‌بدوڵا که‌ریم مه‌حمود: دکتۆر کوردۆ عه‌لی دوای 21ساڵ به تێشووی نوێ وه گه‌ڕایه‌وه بۆ نیشتمان/ بەشی سێیەم.
ئه‌رکی ده‌زگا رۆشنبیری و کلتوورییه‌کان و وه‌زاره‌تی رۆشنبیری حکومه‌تی هه‌رێم، وه‌ک پێزانین و وه‌فاو ئه‌مه‌کێک بۆ ره‌نج و ماندووبوون و هه‌ڵوێسته باڵاکانی دکتۆر کوردۆ عه‌لی، به به‌رنامه‌یه‌ک ( پرۆژه‌ی نوسین و وه‌رگێڕان ) ـە به‌ها باڵاکانی چاپ و بڵاو بکه‌نه‌وه.
دکتۆر کوردۆ عه‌لی دوای 21 ئاواره‌یی، له 1/4/199 له وڵاتی نه‌مسا وه گه‌ڕایه‌وه بۆ نیشتمان. بوو به راگری کۆلێجی هونه‌ر له زانکۆی سلێمانی، 21 ساڵ له‌مه‌وبه‌ر، له دیدارێکدا چه‌ند پرسیارێکمان رووبه روو کردوه:
زمانی رۆژنامه‌نووسی کوردی پوخت و پاراو وپه‌تی یه؟
*به پێێ پسپۆڕی و سه‌لیقه‌ی ورتان له بواری زمانی کوردی دا، تاچه‌ند نووسینی کوردی له بواری زمانه‌وانی دا گه‌شه‌ی کردووه، چۆن زمانی ئه‌مڕۆی رۆژنامه‌نووسی کوردی هه‌ڵده‌سه‌نگێنن؟
– به به‌رواردکردن له گه‌ڵ زمانانی دی جیهان و ئه‌و باس ولێکۆڵینه‌وانه‌ی له زمانی دی کراون، زمانی کوردی هێشتا هه‌ر هیچ هیچی له‌سه‌ر نه‌نوسراوه و نه توێژراوه‌ته‌وه، له‌و رووه‌وه، هه‌ژارترین زمانی ئه‌م سه‌رده‌م و زه‌مینه‌یه، ئه‌وه‌ی کراوه هێجگار سه‌ره‌تایی و که‌م و کورتن.
زمانه‌وانی یه‌كێکه له لایه‌نه هه‌ره فه‌رامۆش کراوه‌کان، حه‌ز ده‌که‌م خۆت به قامکه‌کانت، زمانه‌وانی کوردم بۆ ئه‌ژمار بکه‌یت، ئه‌وجا ژماره‌ی ئه‌و کتێبه زانستیانه‌ی له مه‌ڕ زمانی کوردی نووسراون، داخۆ خۆت پێیان رازیت؟ ئه‌وجا گه‌ر په‌لت بگرم و بتفڕێنم بۆ تاقه‌یه‌ک کتێبخانه‌ی به‌شێک له به‌شه‌کانی زمان ناسی به گشتیی و زمانێکی وه‌ک ئینگلیزی و ئه‌ڵمانی به‌تایبه‌تی، گریانت دێت، کسپه له هه‌ناوت هه‌ڵده‌ستێ، به بڕوای من، زمانی کوردی هێشتا به یارێکه و کادرو پسپۆڕ و شاره‌زاو لێکۆڵینه‌وه‌و تویژینه‌وه‌و ئه‌م دیوو ئه‌و دیوکردنی زیاتری پێویسته، پێویستی به پێداچوونه‌وه‌و ئه‌م سه‌رو ئه‌وسه‌رکردنی فراوانتری ده‌وێ.
له بواری رۆژنامه نوو سی دا، تا راده‌یه‌ک، زمانێکی پوخت و پاراو و په‌تی به‌کار ده‌هێنرێت، جار جاره بڕێک وشه‌و رسته له جێی خۆی دا به‌کار ناهێرێن، بوون به هه‌ڵه‌ی باو، چه‌ند باره ده‌کرێنه‌وه.
ده‌نا به پێچه‌وانه‌وه لێکۆڵینه‌وه‌و تویژینه‌وه له بواری نووسین و ئاخاوتندا، زمانی کوردی هه‌نگاوی گه‌وره‌ی هه‌ڵناوه، مایه‌ی دڵخۆشی و شادییه، که له زمانه‌کانی هاوسێی وه‌ک عه‌ره‌بی و فارسی و تورکی پاقژتره وبژارێکی چاکی تێدا کراوه و مرۆ له رووی هه‌ڵدێت بڵێت ئێمه‌ش خاوه‌نی زمانی خۆمانین، زمانێک تایبه‌تمه‌ندی و خه‌سڵه‌تی خۆی هه‌یه ،توانای ئه‌وه‌ی هه‌یه گشت زانسته‌کانی پێ تۆمار بکرێ.
باری سیاسی و جیۆپۆله‌تیکی ئاڵۆز
* چ هه‌نگاوێک بنرێ بۆ ئه‌وه‌ی له ئاینده‌دا ره‌وتی زمانی یه‌کگرتووی کوردی پێک بهێنرێ ؟
چۆن هه‌ل و مه‌رجه‌کانی بۆ سازبکرێ، بۆ ئه‌وه‌ی ئه‌و شۆڕشه نوێیه‌ی میلله ته‌که‌مان خه‌ونی پێوه ده‌بینێ بێته دی؟
-زمانی یه‌کگرتوو پرۆسیسێکی درێژخایه‌نی مێژوو کرده‌و ناتوانێ به دروست کردن بدرێت، ده‌بێ ئێمه بگه‌ڕێین به دوای چاره‌سه‌رێکی عه‌مه‌لی و گونجاو زانستیانه، ده‌بێ له‌خه‌یاڵ بازی و فه‌نتازیی دوور بکه‌وینه‌وه، جارێ باری سیاسیی و جیوپۆله‌تیکی ئاڵۆزی کوردستان، یه‌که‌مین ته‌گه‌ره و کۆسپن له‌سه‌ر رێگه‌ی هاتنه دی خه‌ون و ئاواتێکی له‌و بابه ته‌دا. به بڕوای من تویژینه‌وه‌ی زێتری گشت زارو زاراوه‌کان کوردی ئه‌رکی هه‌ره له پێشه، تا له زمانه‌که‌ی خۆمان و دیالێکته‌کانی ته‌واو شاره‌زابین و ده‌رک به لایه‌نه لاوازو لایه‌نه گه‌شه به‌هێزه‌کانی بکه‌ین و بزانین له بواره‌کانی رسته سازی ووشه سازی وده‌نگ سازی دا چی کۆمان ده‌کاته‌وه، چی لێکمان داده‌بڕێت؟ به‌و پێیه‌ی له به‌ر رۆشنایی ئه‌و واقع و راستیانه‌دا هه‌نگاو هه‌ڵێنین و بڕیار بده‌ین.
خاڵێکی دی گرنگ بۆ لێک نزیک بوونه‌وه‌ی زاره‌واکانی کوردی، سوود وه‌رگرتنه له فه‌رهه‌نگی وشه‌ی گشت لایه‌ک، له بری په‌نابردن بۆوشه‌ی نامۆو داتاشینی وشه‌ی ناله‌بارو ناقۆڵا، هه‌رچیمان ده‌ویت، له یه‌کێک له زاراوه‌کان دا چنگ ده‌که‌وێت.
به‌رگی دووه‌می ئاغاو شێخ و ده‌وڵه‌ت
* چه‌ند به‌رهه‌می چاپکراو و بڵاو کراوه تان هه‌یه، چ پرۆژه یه‌کی نوێتان به‌ده‌سته‌وه یه بۆ ئاینده؟
-له ته‌ک ژماره‌یه‌کی زۆر له وتارو سمیناری جۆراو جۆر دا، تێکڕا سیانزه کتێب و نامیلکه‌م به چاپ گه‌یاند ووه، بڕێک له‌وانه نووسینی خۆمن، به‌شێکی زۆریان له ئه‌ڵمانییه‌وه وه‌رگێڕوان بۆ زمانی کوردی، تاقه چیرۆکێکم له فارسییه‌وه کردوه به‌کوردی.
به‌رنامه‌ی ئاینده‌م ئێجگار زۆر و فراوانه، گرنگ ئه‌وه‌یه چه‌ندیانم پێ دێته‌دی، چه‌ندیانم پێ راده‌په‌ڕێت، ئه‌وه کرۆکی مه‌سه‌له‌که‌یه، هیزو وزه و وره‌ی زۆری گه‌ره‌که، به هۆی ئه‌م بارو دۆخه‌ی ئێستا، به‌هۆی سه‌رقاڵی زۆرمه‌وه به کاروباری کۆلیژه‌که‌و زانکۆ وه، کاتی زۆرم لێ زه‌وت ده‌کات و نه‌مپه‌رژێت، به هیوام به‌م زوانه به‌رگی دووه‌می (ئاغا و شێخ و ده‌وڵه‌ت )به ده‌سته‌وه بده‌م، دوای ئه‌وه، وه‌رگێڕانی کارنامه‌ی دکتۆراکه‌م به چاپ بگه‌ینم، ده‌رباره‌ی زمانی کوردییه به ناونیشانی (بڕێک بابه‌تی وشه‌سازی کوردی ).
ناوبه‌ناویش له رۆژنامه‌کان دا ،سه‌ره ته‌قه‌یه‌ک ده‌که‌م، له‌مه زیاتر ده‌رفه‌ته‌که‌م، زیاتر بوارم نادات.
سه‌رچاوه
عه‌بدوڵڵا که‌ریم مه‌حمود، دکتۆ کوردۆ عه‌لی دوای 21 ساڵ ئاواره‌یی به تێشووی نوێوه گه‌ڕایه‌وه بۆ باوه‌شی نیشتمان، ژماره 371 ی ئاڵای ئازادی، 2/ 7 / 2000 ، 10 پووشپه‌ڕ2700ی کوردی، ل6
