ھوشیار ئەحمەدی: قانع” ئەو شاعێرەی قەڕنێ زووتر لەدایک بووە/ بەشی دووەم و کۆتایی.
قانعا بێسوودە یاشێخ، دوژمنی پێشکەوتنە
ھۆش و بیر و یەکییەتی، دەردی وڵات دەرمان ئەکا
سەردەمێ کە فەقێ و مەلا تەکیەیی و خانەقاییەکان سەرو ملی خۆیان ئەشکاند بۆ ئەوەی شێعرێ لایەق بە باڵای شێخ “حەزرەتی پەروانە”دا بھۆننەوە و بیگەیێننە خزمەتی جەنابی، بەڵکوو پلە و پێگەیەکیان لە لای بەنسیب ببێ، خۆیان بە عاشقی عەشقی حەقێقی(عڤشقی شێخی خانەقاکەیان) نیشان ئەدا، کەسێ وەک قانع دێ و باسی “ئەی وەتەن” و “ئەرێ ئەی کورد” و “نیشتمان” و “راپەڕین” و” زیندان” و “کەلەپچە” و… ئەکات.
قانع لە سەردەمی تاریکستانی نیشتمانەکەیا، ئەبێتە مەشخەڵی رێگا، ئەبێتە رێبەر و رێنونی رەوتێکی فیکری نەتەوەخوازیی لە جۆرێکی تێکەڵەی ئەدەبیاتی رۆشنبیری و شۆڕشگێڕی، بەرەنگاری و خەباتخوازانە.
ئەو ئەبێتە مەشخەڵێ کە خەوی ھەرچی دێو و درنج و دێوەزمە و جندۆکە و ئەنجەقۆتە و دایک ھاڵ و…یە ئەزڕێنێ، بەم کارەش ھەوڵی داگە پەردەی ڕەشی نەزانینی پشتیر و پەستووەکانی تەکیە و خانەقا و حوجرە بدڕێنێ و دەرمانی دەردی کاریی نەتەوەکەی (نەزانین) بکات. ئاخر ئەو خوێندن بە دەرمانی دەردی نەتەوەکەی ئەزانێ.
وەک لە بابەتی پێشوودا باسم کرد، ئەو زۆر بێمنەتانە، خۆی وتەنی بە ئێرادەیەکی پتەو و بیر و ھۆشێکی رۆشن و یەکلاوەو بوو و عیزەتی نەفسێکی چیاھەیبەتانەوە رێگای کوردایەتی و نیشتمانپەروەری ئەگرێتەبەر و بە تەنیا ئەبێتە رێبازێ، رێبەرێ بۆ نەوەی خۆی و دوای خۆی و دەواتریش.
بەو بڕیارەشی قانع ئەرکێکی قورس ھەڵئەبژێرێ، ئەرکێکی ھەستیار ، بەڵام لەخۆشیا ئەبینێ دەرەقەتی ئەو ئەرکە بێ. بۆ ئەم ئەرکەشی لە ھەموو شتێ گرینگتر ، پێچەوانەی شاعێرانی دیکەی خانەقایی و حوجرەیی، زوان و وشەی ڕەق و تەق و لە دەما قلۆری عەرەبی ھەڵنابژێرێ، بەڵکوو زوانێ سادە ھەڵئەبژێرێ ، زوانێ ھەموو چین و توێژەکان لێی تێبگەن، زوانی کرێکار، جوتیار، بێری، شوان و گاوان، وڵاغار ھەتا ئەگاتە کاسبکار و بازاڕی. بۆیەش ناسناوی شەعێری چەوساوەکانی پێ بەخشرا و ئەمەش جارێکیتر جەختی کردەوە لەوەی، قانع رۆڵی رێبەرێکی دیاری رۆشنگەریی نەتەوەیی، نیشتمانیی قۆناغێکی گرینگی گەلەکەی بە ھوشیارییەوە گرتوەتە ئەستا و راشیپەڕاندووە.
ئەمەش دەقی تەواوی پێنج خشتەکییە بەناوبانگەکەی سەبارەت بە شێخ و دەروێش و سۆفی:
بـێ قـــەزابێ مــامـە ســۆفـی، تابێ ڕیشی پان ئەکا
(قُـل) بەفـل حاڵی بــووە چـی، ئیدیعای ویژدان ئەکا
خەڵکی گـەییە جــەلبی ڕوح و، ئـەوخەریکی شانەیە
حەز لەتەزبیحی گڵــین و ، خـــڕنــوک و قەزوان ئەکا
وادراوسێ کەشفی مانگ و، ڕۆژ ئەکەن ئێمەش شکور
کاکــە دەروێش واخــەریکــە، کەشفی دۆڵەی نان ئەکا
مامۆستاکانمان ئەڵێــن زۆر سـوننەتە سواری بەکـەر
هەرکەسێ سواری بەفۆردکا خۆی شەریک شەیتان ئەکا
ئەو بەتەیـیارەی نەفــاســە تــەی ئەکــا ڕێگـەی وڵات
ئەم بەســواری کــەر خــەیاڵی ، سـورییەو لوبنان ئەکا
کافـرە ســەگـبابەکان، کــەی ســەنعـەتە تەلسز ئەکەن؟
حــەمــدولیللا کــــوردی ئێمــە، قــوڵـینەو تەیمان ئەکا
(قانعـــــا) بێســــوودە یاشـــێخ، دوژمــنی پێشکەوتنە؟
هــۆش و بیــــرو یەکیەتــی، دەردی وڵات دەرمان ئەکا
