ھوشیار ئەحمەدی: شاعێرانی کورد بە غەدر کراونەتە مورید و عاشقی شێخ و…!
شاعێرانی کوردیش وەک شاعێری زۆربەی نەتەوەکانی تر، جوانبین و ناسک خەیاڵ بوون. گەر لە شێعرەکانیان ورد ببیەوە، بێ ئاگا وەک تەرزە لاولاو باوەش بۆ ڕۆح و خەیاڵت ئەکەنەوە و وەک توودڕک لە بەژنی هەستت دەئاڵێن.
ناکرێ شێعرەکانی مەولەوی، بێسارانی، خاڵۆی کۆماسی، سەیدیی هەورامی، سافی هیرانی، کوردی، مەحوی و نالی و تا ئەگاتە گۆران و هێمن و… هتد، بە چاو و زوانی ڕۆح بخوێنیەوە و شنەیەکی خۆش و نەشئەبەخشی ناسک خەیاڵانە سەراپای ڕۆح و هەست و بیرت مەستی مەست نەکات.
با ڕاستگۆیانە لە خۆمان بپرسین، ئەکرێ ئەو هەست و سۆزە نەشئەبەخشانە خێزراوی تێڕامان لە سیمای شەییادیی شێخێکی فێڵباز، ڕیاکار و عەییاش یان و سەرو سمێڵ و پرچ و ڕیشی سۆفی و دەروێشێکی ڕشکن و چڵکنی لانیکەم 100 ساڵ پێش ئێستا بن؟! من کە باوڕ ناکەم، ئێوەش دەینی ڕاستبێژیتان بە گەردن.
یەک لەو کەسایەتییانەی زۆر خزمەتی زوان، ئەدەب و هونەر و وێژەی کوردی کردووە، ڕەوانشاد ئایەتۆڵا “عەبدولکەریمی مودەڕێس” ـە، بەڵام هەر ئەو بەڕێزە هاتووە لە شیکاریی شێعری شاعێرانی کوردا، بە بای کەیف و حەز و خەیاڵی خۆی، لە ڕوانگەی دین، شەرێعەت و بەتایبەتی تەرێقەتەوە خوێندنەوەی بۆ شێعرەکانیان کردووە و زۆربەی هەرە زۆری شێعرەکانیانی وەک دەرهاوێشتەی خۆشەویستی و ئەشقی عێرفانیی ئەوان بۆ شێخەکان شیکردووەتەوە.
هەڵبەت هەندێ وردتریش بێژین، تەنیا خوێندنەوەی کورتی بۆ ئەو شێعرانە کردووە کە توانای لادانیانی هەبووە، ئەگینا لە شێعرەکانی ترا زیاتر هەر بە نووسینەوەی واتای ئاسانکاری و زار بۆ زاری وشەکان قایل بووە. بۆیەش ناکرێ بەوە بێژین شیکاری.
بۆ ئەوەی خاستر لێمان ڕۆشن بێ، لەم دو دێڕە شێعرەی مەولەویی پایەبەرز ورد و قووڵ ئەبینەوە. خوێنەر بەس لە واتای ڕوواڵەتیی وشەکانی ورد بێتەوە، تێئەگا مەبەستی ئەم شێعرە عیرفانی نیە، بەڵکوو پاک و پۆخت دیارە هەستێکی پڕ سۆز و ناسک خەیاڵانە و جوانبینانەی مرۆڤێ بۆ ڕەگەزی بەرامبەری (ژن/کەنیشک) تێدایە.
تا وە زوڵف و ڕووی تۆ تماشـــــامەن
ئەدای نمای فەرز سوبح و عیشامەن
بە سۆرانییەکەی ماچۆ: هەتا تواشای زوڵف و ڕوخساری تۆ ئەکەم
ئەبێ هەر خەریکی بەجێ هێنانی فەرزەکانی نوێژی بەیانی و ئێواران/ عیشا بم.
گەرچی دەقی چیرۆکەکە نەدیارە، مامۆستا مەولەوی کەی؟ لەکوێ؟ بۆ کێ؟ ئەو هەستەی بۆ خوڵقاوە. بەڵام ڕۆشن دیارە، وەک مرۆڤێکی ناسک خەیاڵ و جوانبین، ئەویش خاوەن مێشکە، بیرە، دڵە، هەستە، سۆزە و ئەمانەش بەسن بۆ هەڵفڕاندنی خەیاڵێکی پەپولەئاسای شاعێرێ ئەویش لە کام شاعێر،؟ مەولەویی جوانبین و جوان هۆن.
شاعێر لەو دوو دێڕەدا دین و فەرزە دینییەکانی تەنیا وەک دارچەکێ/ کۆڵەکەیێ دارین، ڕاگڕێ، ئەچەقێنێ بۆ هۆنینەوەی تەرزی هەست و خەیاڵەکانی. واتە چۆن دارێ ئەچەقێنی، تەرزێ لاولاو یان بنچکە گوڵێکی لێ دەئاڵێنی، ئاوا مەولەویش دین و قاڵبەکەی بۆ دەربڕینی ئەو هەستە پڕ سۆز و نەشئەیەی بەکارهێناوە.
بە کورتییەکەی شاعێر ئێژێ: قیبلەکەم، گەردوونەکەم، سرووشتەکەم، کائینات و ژینگەکەم، نیشتیمانەکەم و جیهانەکەم! بێجە لە تۆ هیچیتر نابینم، تۆ دونیامی، بۆیەش نوقمی تواشای تۆم، بەجۆرێ ، هەتا تواشای زوڵفە قەترانی و تاریک و شەوئاساکانت ئەکەم، وائەزانم وەختی نوێژی شەوان، عیشایە و کە چاوی سەرو خەیاڵیشم ئەکەوێتە سەر ڕوخسارە ڕۆشن و ڕوجیار/ خۆرەتاو ئاساکەت، وائەزانم سپیدەی بەیانە و وەختی نوێژی بەیانان. بۆیەش بە دیتنت هەروا خەریکی سوجدە و ڕکوعی عابێدئاسام، هەروا لە کڕنوشاندام.
سەدان شێعری وا لە دیوانی ئەو شاعێرە پایەبەرزانەمانا هەن، بە غەدر پاڵ دراون بە دین و خودا و پێغەمەر و شێخ و دەروێش و سۆفیەوە. بێ ئەوەی فڕیان بە سەر ڕاستییەوە هەبێ.
سڵاو لە گیانی پاک، ناسک خەیاڵانە، جوانبینانە و ئاشقانەی شاعێرانی کورد، بەتایبەت ئەوانەی ئەدەبی کلاسیک کە بێجگە لە وەسف و هێما و ئاماژە و هەستی جوان، خەرمانێکی دەوڵەمەنیان لە وشەی دوڕ و مرواری ئاسا بۆ وەک میرات بەجێ هێشتووین، خەرمانێ ئێستا بڕبڕەی پشتی زمانەکەمانە.
