عوسمان عومەر: زەردەشتیەت و کاریگەریەکانى لەسەر پەیامبەرو ئاینى ئیسلام/ بەشى دووەم.
ژمارەى زەردەشتیان
ژمارە زەردشتیان لەجیهان دا ئەمرۆ نزیکەى 120 تا 200 هەزار پەیڕەوکارانى هەیە، زۆربەى لە وولاتانى وەک ئەمریکا ئوسترالیا, بەریطانیا, کەندا و پاکستان و ئێران دەژین تا دیت بەرەو کەمى دەچێت لەکوردستانیش خەریکە پەیرەوانى زیندو دەبنەوە کە پێم وایە ئاینى ڕەسەنى کوردانە.
زەردەشتى مەزن فەرمویەتى دواى مردن ژیانیکى دیکە هەیە, کاتێ خوداى تاک تەنها ئاهوڕامزدا بەسەر خوداى خراپەدا سەردەکەوێ, ئەوکاتە خودا مردوان زیندو دەکاتەوە وەو دەست بەژیان دەکەنەوە, گیانە پاکەکان بەرەو بەهەشت دەچن و گیانە خراپەکان و پەیرەوانیان لەناو گڕى ئەو میتاڵە تواوەیە دەسوتێن ئەوکات دونیا بەئاشتى و ئارامى دور لەخراپەکارى بۆیە لەلاپەرە 94 دا دەلێت: ماهو الجزاء الذى ستمنحه لكلا الطرفين بوساطة نارك الحمراء و معدنك المنصهر أعطنا إشارة عن ذلك فى ارواحنا مايجلب الدمار للشرير و البركات للصالح و قورئانيش لەئایەتێک باس لەوە دەکات دیارە سەرچاوەکەى هەر ئاینى زەردەشتیە لەئایەتى 29ى سورەتى کەهف (وَقُلِ الْحَقُّ مِن رَّبِّكُمْ ۖ فَمَن شَاءَ فَلْيُؤْمِن وَمَن شَاءَ فَلْيَكْفُرْ ۚ إِنَّا أَعْتَدْنَا لِلظَّالِمِينَ نَارًا أَحَاطَ بِهِمْ سُرَادِقُهَا ۚ وَإِن يَسْتَغِيثُوا يُغَاثُوا بِمَاءٍ كَالْمُهْلِ يَشْوِي الْوُجُوهَ ۚ بِئْسَ الشَّرَابُ وَسَاءَتْ مُرْتَفَقًا )
زەردەشت واى بیرکردۆتەوە کە ئاهورامزدا لەسەرەتاوە دوو گیانى دروستکردوە بۆ ژیان و داواى لێکردون کە لەنێوان چاکەو خراپە یەکیان هەلبژێرێ, بەهەڵبژاردنیان بوون بە ڕوح القدوس و گیانى تێکدەر, خودا هەردوکیانى دروستکردوە خوداوەند خۆى دەزانێ.
زەردەشتیان پێیان وایە بوون بە 3 قۆناغى بنچینەیی هاتۆتە بون قۆناغى یەکەم قۆناغى چاکەى گشتى کە هیچ خراپەیەکى تێدا بەدى ناکرێ, قۆناغى دووەم پەیدابونى خراپەو ململانێى چاکە و خراپە, قۆناغى سێهەم و کۆتایی قۆناغى سەرکەوتن بەسەر خراپەدا و گەرانەوەى ژیان بۆ چاکە.
ئاهوڕامزدا 7 فریشتەى نزیکى هەبووە, ناسراون بەناوى ئەنیشاستاندز یا زیندوە پیرۆزەکان, بەمەش ژمارەیەکى زۆر لە فریشتەکان کارى بەربەرکانێى ئیبلیس یان پێ سپێردراوە واتە لایەنگرانى شەیتان.
روح القدوس ژیانى ماددى هێنایەبون و مرۆڤیش بە 6 قۆناغ و لەئاینى ئیسلامیش دەلێت: إن اللە خلق الکون فى ستة ایام و استوى على العرش…. لە ئاڤیستا هاتوە ل 66 حيث خلقت منذ البداية يا مازدا الوجود الضمائر والارادات و حيث خلقت روح الحياة و نفختها فى الجسد و خلقت الافكار و الكلمات و الافعال ليمارس الانسان بها إيمانه بإرادته الحرة.ئەمەش لەلایەن ئاینە ئبراهیمیەکانەوە وەرگیراوە وئاهورامزدا یەکەم مرؤڤى ئەفراندوە لە نێر بەناوى موشى و مێینە بەناوى مۆشیە وهاوشێوەى ئادەم و حەوایە لاى ئاینە ئیبراهیمیەکان و مرۆڤ لاى زەردەشتیان و یستێکى ئازادى هەیە وبەکرێگیراو نییەو زەردەشتیان پێیان وایە پەیدا بوونى زەردەشت سەرەتاى سەرکەوتن بووە بەسەر هێزى تاریکى و باوەریان بەرزگارکەریک هەیە لەکۆتایی دا کە جیهان رزگار دەکات لە خراپەکارانى سەرزەوى, زەوى بە ئاگر پاک دەکاتەوە ئەوەش وەک پێشبینى کریستیانەکانە بەزیندو بونەوەى مەسیح هەیە یاوەک شیعەکان چاوەروانى مەهدى مونتەزەرن ئەوەش لە زەردەشتیانیان وەرگرتوە.
هەندێ بیروباوەرى زەردەشتیان هاوشێوەى ئاینى ئیسلامە بۆیە د. سلیمان مەزهەر لە کتێبى قصة الدیانات دەلێت یەکەم شت میعراجە کە باس لە میعراجى زەردەشت دەکات بۆ سەر شاخى سەبەلان لە ئێران وبڕیارى دا نەگەڕێتەوە مالەکەى تا حیکمەت بەدەست دێنێ ولەوێ بەتەنها چەندمانگێ لە بیرکردنەوەوتێفکرین تا لێکدانەوەیەک بۆگرفتى چاکەوخراپە بدۆزێتەوە, یەکێ لەوجارانەى لەسەرشاخ وەستابوو نورێک یا ڕوناکیەکى دروەشاوەى بینى لەسەرخۆى, ئەویش هوماناى گەورە فریشتە بوو, هاتبوو زەردەشت بەرەو ئاسمان بەرێ بۆ دیدارى خوداوەند وگوێ لەڕاسپاردەکردنى وەک پەیامبەر وەرگرێ ولەدواى ئەوەش سروش بۆ زەردەشت هات لەتەمەنى 30 ساڵى یا لە 40 ساڵى ئەوەى بەپێى ئەو وینەبەردینیانە و کتێبى زەردەشتیان و چیرۆکى میعراجەکەى کەبەهۆى گیاندارێکەوە بووە شیوەى بەگاى بالدارى ئاشوریەکان چووە و لە ئاسمان و بەهەشت و جهەنەمى بینى و خوداوەند ئاهورامزداش فێرى حیکمەت و چەند شەریعەتێکى پێ بەخشرا. ئەم بەواتاى میعراجى زەردەشت بووەو پەیامبەرى ئیسلامیش لەوى وەرگرتوە. دواى سەردەمانێک ئاینى زەردەشتى بەرەو کزى چوو , زەردەشتیان بۆ ئەوەى برەوى پیبدەنەوەو یەکجارى لەناو نەچێ و لەناودڵ و دەرونى خەلک دا هەربمینێ,گەنجێکیان هەلبژارد بەناوى ئاردە ڤیراف و گیانیان نارد بەرەو ئاسمان و جەستەى توشى متبونێک هات ئامانج لەو میعراجەى بینینى هەموو نهینیەکانى گەردون بوەو هەواڵیان پێبداتەوە بۆیە لەگەل فریشتەکان بەرەو چین بەچین ئاسمانى تەى کرد و گەرایەوە زەوى وهەرچى بینى بوى باسى کرد.
سیرات المستقیم/ پردى سیرات
زەردەشتیان باوەریان بە کۆتا رۆژو سزاو پاداشت هەیەو کارکردەوەى مرۆڤ هەلدەسەنگێنرێ کۆتا رۆژ ئەوەى تاى تەرازوى چاکەى زیاتر بێ لە دڵخۆشەکان دەبێ و ئەوەى تاى تەرازى خراپەى بەسەرچاکەدا زاڵ بێت بە زۆردار دادەنرێ و ئەوەشى چاکەو خراپەى هاوسەنگ بێت شوێنى لەنێوان دلخۆشان و زۆرداران دەبێ تا خوداوەند ئاهوڕامزدا بریارى لێدەدات, خوداوەند فەرمان بەهەموان دەکات کەبەسەر بردى سیراط دا بپەرنەوە زەردشتیان بە پردى جم ناوى دەبەن کە زەوى بە ئاسمانەوە دەبەستێ وەک موو باریکە و لە شمشێریش تیژتر پیاو چاکان بە ئاسودەیی وئارامى لێى دەپەرنەوە، بەلام لەرێ لادەران هاوسەنگییان تێک دەچێ و دەکەونە خوارەوە.ئاینى ئیسلامیش بەو پردە بڕوادارانى دەترسێنێ.
شەهادەت
باوەڕدار بەزەردەشتیەت وا پێویستى کردوە چون ئاینى ئیسلام شایەتمانى هەیە لاى ئەوانیش بونى هەبوە, اشهد أنى مؤمن باهورامزدا الواحد عابد لەوأشهد إنى تابع لزرادشت ورسولە و معاد للشیطان واعوانە. واتە ئەشەهدو باوەڕم بە ئاهوڕامزدا هێناوەو دەیپەرستم, باوەڕم بەزەردەشت کە پەیامبەریەتى و دژە شەیتان و یارانیان.
نوێژکردن لاى زەردەشتیان
وەک لە پێشەوە ئاماژەمان پێداوە زەردەشتیان ئاگر پەرست نین و نەبون، بەلام بەپیرۆزى دەزانن چون موسلمانان بەردە ڕەشەکەیان لا پیرۆزە و ماچى دەکەن, ئاگریش لاى زەردەشتیان قیبلەگایە لەنوێژکردن ڕووی تێدەکەن. تاڕادەیەک نوێژى زەردەشتیان بە نوێژى موسلمانان دەچێت، چونکە زەردەشتیان 5 جار نوێژ دەکەن لە ڕۆژێک دا ئەوانیش نوێژى (بەیانیان- فجر) و نیوەرۆ, پێش مغرب واتە عەسر, نوێژى مەغریب و ناوەراستى شەو و زرەدەشتیان خۆیان دەشۆن ئەوەش بەمەبەستى لەش پاک و خاوێنى تا نوێژ بکەن نابێ بەلەش پیسى نوێژبکرێ بەپێى بیروباوەرەکەیان, جولەو کردارى نوێژکردن و خواپەرستى لاى زەردەشتیان و ئاینى ئیسلام وێکچونێکى هەیە وەک دەستگرتن, دانیشتن و سوژدەبردن و پەنجەى شایتمان کاتێ شایەتمان دەهێنرێ بەرزدەکرێتەوە ئەوەش ئاماژەیەکە بۆ ئاهوڕامزداى تاک تەنها و چۆن نویژى بەیانیان لاى موسلمانان پلەیەکى باڵاى هەیە لاى زەردەشتیانیش بەهەمان شێوە لەناو نوێژەکانى دیکەدا، چونکە هەستان بۆ نوێژى بەیانى واتە بەرەنگارى شەیتان دەبیەوە کە مرۆڤ هانى تەمبەلى و لەجێ مانەوەو خەوخۆشى دەدات.
کەعبەى زەردەشت
مۆنۆمێنتێک هەیە وەک کەعبەى موسلمانان دەگەڕێتەوە بۆ سەردەمى ئەخمینیەکان نزیکەى سەدەى پێنجەمى پ. ز پێى دەوترێ کەعبەى زەردەشت ئەو مۆنۆمێنتە لەشێوەى تاوەرە دەکەوێتە باکورى شارى پریس پۆلس لە ئێران کە ئەوکات پایتەختى ئەخمینیەکان بوە لە نێوان ساڵانى 550-0330 پ.ز ئەو دامەزراوە نارونە یەکێکە لە ئاسەوارەدیارەکان و دیزاینە میعماریەکان لەسەردەمى ئەخمینیەکان وا پێدەچێت ئەوە قیبلەى حاجیانى زەردەشتى بوبێ.
لە ئاڤێستادا ناوى کەسێکى پیاوچاک دەهێنێ بەناوى (ییما) قال اهورامزدا ل ييما الرائع ڤیڤاهفانت ستحل شتاءات على هذا العالم المادى الاثم شتاءأت ينتج عنها برد شديد قاتل. شتأتى شتاءأت الى هذا العالم الاثم الغيوم ستسقط ثلجا على قمم الجبال وعلى وديان نهر اردفى..25 وانت ستبنى فار بمساحة جرى الخيل من الجهات الاربع أجلب فيه عائلة الابقار والاغنام والكلاب والطيور والنيران الحمراء. واتە ئاهوڕامزدا بە ییماى گوت زستانێکى سەخت روو لەم جیهانە تاوانکارەدەکات, زستانێک کە سەرمایەکى بەهێز دەبێ و هەورەکان بەفر دەبارێنن بەسەر لوتکەی چیاکان و دۆڵ ونهالەکانى روبارى ئاردافى…تۆش ڤارێک واتە قەلایەک دروست بکە بە بەمەوداى گۆرەپانێ ئەسپ لەهەرچوار لاوە غارى تێدا بکات و مانگا و مەرو سەگ وتەیروتوار وئاگرى پیرۆز . ئەمەش وێکچونێکە لەگەل ئەفسانەکەى نوح بەلام هەرچى نوح بووە لەسەر کەشتیەک ئەوانەى کۆکردۆتەوە, داستانەکەى نوح کەسێک بەناوى ئۆتۆناڤیکشم لە داستانى گلگامشەوە وەرگیرابێ ئەویش وەک ئەوان کۆمەلى ئاژەل و گیاندارى لەهەرجوتێ کۆکردۆتەوە لەناو گەشتیەک پاراستونى لەبرگەى 28 دا هاتوە چەند جۆرێکى خێزانى لەهەموو دارو درەختێک بەتایەت ئەوانەى بۆنیان خۆشە لەو قەلایە هەموو جۆرە خواردنێکى خۆش و بەلەزەت لەهەر جوتێک لەوانە نێرو مێیەک ریک بخە تا خەلک دەگاتە ئەوێ.
لەبەهەشتى زەردەشتیانیش باسى بابەتى حور العین کراوە، چۆن لاى ئاینى ئیسلام داو لە قورئاندا باسى کردون ئەویش ئاینى ئیسلام لەوانەوە خزاندویەتى قورئانەوە. کەوەسفیان دەکات ژنى ناسک و نازداری جوان, لەبرگەى 10 ى ئاڤیستا هاتوە ژنە جوان و خۆشەویستەکان لە ژوورەکانیان دادەنیشن کە پریەتى لەسەرین پالپشت, خۆیان بەزێرو زیوى بەنرخ و بازن و گەردانە لەمڵ هەندێ بەهەندێکى تر دەلێن ئاخۆ کەى خاوەن ماڵ دێتەوە؟ کەى خۆشى لەیەکتر وەرگرین و جەستەمان تێک بئالێ…و 11 و 8 و9 لاپەرە 582 بەتایبەت لە برگەى 9 باس لەکواعب اتربا دەکات کە لەقورئانیش دا هەیە و سەرچاوەکەى لەوانەوە وەرگیراوە. لەبرگەى 11ى ئاڤیستادا باس لەجوانى قەد و بالاو لارو لەنجەو کە لەشوێنێک دانیشتون بەوپێیە قورئانیش لە سورەتى رحمن ئایەتى 72 دا هاتوە (حُورٌ مَقْصُورَاتٌ فِي الخِيَامِ) لەبرگەى 8ى ئافێستادا هاتووە باس لەپاکیزەیى وتەمەنى 15 ساڵى و دەست و پەنجەیەکى سپى و ناسک بالابەرز بەنازەوە دیت و بەجوت مەمکى قوتەوە بۆیە قورئانیش لەسورەتى واقیعەدا ئایەتى 22 دا هاتوە {وَحُورٌ عِينٌ كَأَمْثَالِ اللُّؤْلُؤِ المَكْنُون}.
