بەهرۆز جەعفەر: ناوچەی سەوز و کێڵگەی کۆرمۆر.
ناوچەی سەوز لە بەغدا تەنها 10 کم2 کیلۆمەتر چوارگۆشەیە، باڵوێزخانەو نوێنەرایەتی 38 دەوڵەتی لێ یە لە ناویاندا گەورەترین باڵوێزخانەی ئەمریکا لە جیهان هەیە، بارەگای پەرلەمان و ماڵی پەرلەمانتاران و زۆربەی سەرکردە سیاییەکانی لێیە، چەندین دەستەو وەزارەت و ئەمیندارێتی گشتی لە ناوچەی سەوزن، زیاتر لە 16000 شانزە هەزار پاسەوان لە هەواڵگریی و دژە تیرۆر و فیرقەیەکی تەواوی سوپای عێراق ئەم ناوچەی سەوزە ئەپارێزن!، کەچی بە دەیان جار ناوچەی سەوز کراوەتە ئامانجی گروپە چەکدارەکانی عێراق. دوای هەڵبژاردنە پێشوەختەکەی ئۆکتۆبەری 2021 و لە لە 2 ی نۆڤەمبەری 2021 دوو درۆن پەلاماری ماڵی سەرۆکوەزیرانی عێراق “مستەفا کازمی” یان دا لە ناوچەی سەوز بە ڕێکەوت ڕزگاری بو لەو پەلامارەدا.
کێڵگەی کۆرمۆر کەوتۆتە سێکوچکەیەکەوە کە بەردەوام داعش فڕکان- فڕکانییەتی، هەروەها تەنها 10 دە خولەکیش لە سوپاو حەشدی شەعبییەوە دوورە، لە هەردەو دەشتێکی کاکی بە کاکی گەرمیاندا هەڵکەوتوە. ڕووبەرەکەشی (ئەوەندەی وەک خەڵکی ئەو سنورە شارەزا بم سەروو 70 کم2 یە) چۆن پارێزراو بێت لە دەستی درۆنەکان و مووشەکەکان؟
دوو ڕێگە هەیە:
یەکەمیان، هەرێمی کوردستان چ لە ڕێگەی ئەم هەموارە نوێیەی یاسای ژمارە 22 ی نەوت و گازەوە بێت، یاخود ڕێککەوتن و هەماهەنگی بێت لەگەڵ حکومەتی عێراقدا لە ڕێگەی لیژنەی تەواو پسپۆڕەوە لەگەڵ حکومەتی عێراق بەشداری دەرچواندنی یاسای نەوت و گازی عێراقی بکەن، کە ئەمە دەرچە گرنگەکەیە، هەر بەمجۆرەش هەردوولا ئەتوانن سوود لەو دەرفەتە ببینن کە نرخی نەوت بەرزبۆتەوەو، ئیتر هەردوولا نەوت ئەفرۆشن و وەک کەنداوییەکان تەنها سەیری ڕووداوەکان بکەن و لە ژێر سمێڵەوە پێ بکەنن.
دووەمیان، ڕاستەوخۆ ڕووبکەنە ئەمریکاو ئیمارات و لەندەن و یەکێتی ئەوروپا کە: ئەمە دۆخی عێراقە، 72 گروپی میلیشیایی تێدایە، حکومەت تیایدا ئەڵقەیەکی لاوازەو ناوەندی بڕیاڕ لە عێراقدا نەماوە، شەرعییەت و مەشروعییەت نەماوە، ڕؤژانەو شەوانە بە مووشەک و بە درۆن فڕۆکەخانەو ڕێگاوبان و کێڵگە نەوتیەکان ئەکەنە ئامانج، بودجە ئەبڕن، پرسی سەرپێخستنی لیوا هاوبەشەکان خاو ئەچێت بەڕێوە، تیرۆر لەسەرهەڵدانەوەدایە، هەرێمی کوردستانیش بەڵێن ئەدات بە کردەیی یەک هێزی پۆشتەو پەرداخ لە ژێر ڕێنمایی هاوپەیماناندا چێ بکات. دوێنێ لەشەڕی داعش ئێمە بوین تەواوی جەنگەکەمان لەسەر زەوی برد بەڕێوە، ئیمڕۆکەش کە قەیرانی ووزەو ئابوریی جیهانی سەریهەڵداوە ئێمەین ئامادەییمان بۆ هاوکاری نیشانداوە، فەرموون ئەکرێت چی بکەین لە چوارچێوەی ئەم ناتۆ عەرەبییەی لە ڕؤژهەڵاتدا ئێوە باسی ئەکەن؟
بەپێچەوانەوە، دنەدانی کۆمپانیاکان لە ئابوریی لیبراڵدا یانی دنەدانی بانکەکانیش، چونکە لەڕاستییدا ئەو جەنگە جیهانییەی ئێستا هەیە (ئەوانەی پێشوتریش) جەنگی دراو و بانکەکان و جەمسەرە جیاوازەکان بوە لە ڕووی داراییەوە، ئیتر بەمشێوەیە بەرژەوەندییەکان دژیەکانە بەریەک ئەکەون و هەڵاوسانی ئەمنی و سیاسی و ئابوریی بەدوای خۆیدا ئەهێنێت.
