بەهرۆز جەعفەر: بەرەو داڕشتنەوەی سیاسەت لە کەرکوک و ناوچە کێشە لەسەرەکان.
باسی کەرکوک ئەکەم، ئەو شوێنەی سەرکردایەتی سیاسی کورد ستراتیجێکی یەکگرتووی بۆی نەبوو لە دوای ڕووخانی سەددام حوسەینەوە، ماوەی چواردە ساڵیش تا ئەوپەڕی بە ئەدایەکی ناشرین و نا هەموار ئیدارەی کەرکوکیاندا. بە جۆرێک لەم دواییە، زۆرینەی کورد لە شارەکەدا لە بوونی کورد ئەسڵەمینەوە لە کەرکوکدا. بێگومان ئەگەر ئەو مامەڵە خراپە جێگەی ئەوپەڕی ناڕەزایەتی کوردی کەرکوک و ناوچە دابڕاوەکان بوبێت، جێگەی ئەوپەڕی ترس و تارماییش بوە لای پێکهاتەکانی تر.
مرۆڤ کە چەند ساتێک بیر ئەکاتەوە، “کورد” چوار ساڵ شەڕی دژە تیرۆر و داعشی کردووە، ڕۆڵەکانی بە سەرماو بە گەرما، لە تاریکی شەودا لە بەردەم جەبەرووتی دڕەندەترین دوژمنی مرۆڤایەتییدا داناوە، بجەنگێن. زیاتر لە 4000 چوار هەزار ڕۆلەی کورد بوون بە قوربانی پاراستنی کوردستان و کەرکوک و شەهیدبوون، خۆ ئەبێت ئەنجامەکەی بێت دەستکەوتێکی گەورە بێت بۆ کورد!. کەچی لە میانەی ڕووداوەکانی 16ی ئۆکتۆبەری 2017 ەوە ئەمریکییەکان و ئێرانییەکان لە ماڵ و لە باخی”کورد” ێکدا، دانیشتن ئەکەن، دواتر لە نزیک کەرکوک ڕێککەوتن ئەکەن، بۆ ئەوەی بێ تەقە نیوەی خاکی کوردستان بدەن بە دەستەوە.
ئینجا دواتر، بە ئاشکرا لەناو کەرکوکەوە تا ئەگاتە سنوری حەمرین تەعریب، تەشەیوع، سڕینەوەی کورد لە هەموو ئاستەکاندا، دەست پێ ئەکات. ئەوەش هەر بە ئاگاداری “کورد” بۆ ئەوەی “کورد” ێک لە بەغدا لە پۆستێکی باڵادا بێت بێدەنگی لە زیادەڕەوییەکانی “ڕاکان جبوری” ئەکەن.
ئێستا لە بەرئەوەی “ڕاکان” سووننەیەو لە ناو سووننەشدا لە “خەمیس خەنجەر” ەوە نزیکە. ئەگەر ئەمشەو حکومەتێک لە بەغدا پێک بێت، سبەینێ یەکەمین بڕیاری سەرۆکوەزیرانی نوێ گۆڕینی پارێزگاری کەرکوکە. بێگومان کوردێک لە جێگەی دائەنەن!
بەڵام چۆن کوردێک! کوردێک خۆی حازرکردوە “خۆی بۆخۆی وای داناوە” کە ببێتە پارێزگاری کەرکوک! ئەو کوردە لە 2017 وێنەو ڤیدیۆی هەیە کە پێش دەبابەی حەشدی شەعبی کەتوەو کۆڵان بە کۆڵان بە کەرکوکیان ئاشنا ئەکات، خواردنی نیوەڕۆیان بۆ ئامادە ئەکات. ئەو کوردە لە بەغداش پەرلەمانتار بو، بێ ئەوەی هیچ شتێک لە نەوت” بزانێت لە لیژنەی نەوت دا بو، خۆی و هەر خۆی لە کۆمپانیای نەوتی باکور لە کەرکوک کە زیاتر لە 14000 فەرمانبەری هەیەو سەر بە وەزارەتی نەوتە، کوردەکانی دەرئەکردو شیعەی تورکمان و تورکمانی لە جێگە دائەنان، بۆ ئەوەی خۆشدواندنێک لەگەڵ تورکیاو بەرەی تورکمانی دەست پێ بکات (نازانم ئەو جۆرە سیاسەتە لە کوێ و لای کێ فێربوە؟!). ئەوە ماوەی چوار ساڵە هەڵوێستی ئەو کوردانەی لە بەغدان، چی و چۆن بوە بەرانبەر بەو دەیان هەزار کوردەی دووزو داقوق و حەفتەغار کە شەوانە لەودیویانەوە داعش پەلاماریان ئەداو، بەڕۆژیش حەشدی شەعبی لەمدیویانەوە دەورەیان ئەدات؟!
نە ئەو کوردەو، نە ئەو کوردانەی دیکەش کە پێشتر لە کەرکوکدا تاقی کراوەن، گونجاو نین بۆ ئەوەی پارێزگاری کەرکوک بن!. چونکە ئەمجارە کوردێکی خراپ و بە هەمان ستایلی کارکردنی پێشوو ببێتە پارێزگاری کەرکوک ئەوە بۆ هەتا هەتایە کورد کەرکوک لە دەست ئەدات، عەرەبێکی خراپ پارێزگاری کەرکوک بێت دەیان جار باشترە لە کوردێکی خراپ، ڕەنگە سبەی کوردی ناوچە دابڕاوەکان و کەرکوک هەڵوێست وەربگرن دژی عەرەبە خراپەکە، بەڵام کوردە خراپەکە بۆ هەتا هەتایە وەها لە کوردەکان ئەکات هیچ هەڵوێستێکیان نەبێت (خۆشتان لەم هەڵبژاردنەی دواییدا گەواهیدەربون کورد لە ڕۆژی هەڵبژاردندا لە ناوچە دابڕاوەکان لە ماڵەکانی خۆیانەوە گاڵتەیان بە پرۆسەی دەنگدان ئەکرد). ناهەقیان نییە! کورد هەیە 16ساڵ لە سەرشانی کەرکوک و کەرکوکییەکان پەرلەمانتارو کاربەدەست بوە لە بەغدا، بێ ئەوەی مەسەلەی کوردو کەرکوکی یەک سانتیمەتر بردبێتە پێشەوە.
کەرکوک و ناوچە کوردستانییەکانی دەرەوە، پێویستیان بە:
1- تێگەیشتنە لەوەی لە دوای 2003 ەوە چەندە هەڵەی گەورە و نەگونجاو لەو ناوچانە کراون، کەموکورتی و هەڕەشەکانی ڕابردوو، لە ئاستی جۆراوجۆردا دەستنیشان بکرێت.
2- پارێزگارێک کە ڕێک پڕ بەدڵ و مێشکی خەڵکی ناوچەکەو کۆ-ڕایی سەرجەم لایەنەکان بێت. توانای ڕووبەڕووبونەوەی ئەو هەموو هەڕەشەیەی هەبێت کە چوارلاوە هەیە، لایەکی، بەهۆی گەندەڵی و مەحسوبیەتی ناوخۆییەوە ئەکرێن، لایەکی هەڕەشەو مەترسییەکانی داعش لە سوریاوە تا دیالەو بەغدا بەرەو ئەم ناوچە تەماسی و کوردستانیانە ئاڕاستە ئەکرێن، لایەکی پرۆسەی تەشەیوع و هەڵکەندنی سەدان هەزار کورد ساڵانێکە دەستی پێکردوە: لە جەلەولاو خانەقین و کفریەوە تا دووزو تا کەرکوک و تا بەو هێڵەدا ئەگاتە شەنگال و مەندەلی و سنوری سوریا (لە ڕووی جوگرافیای سەربازی و ئابورییەوە ئەم ناوچانە قووڵایی ستراتیژی کوردستانن- چونکە هەڕەشەکان لەوێوە دێن). لە لایەکی تریش خراپی ژیان و خزمەتگوزاری و ڕەوشی کورد لە شارەکەو لە ناوچەکەدا، بە هۆی سیاسەتی بەغداوە وای کردووە کە چۆڵی ئەکەن. ئەمە جگە لەوەی پێویستە لە ئاستی هەرێمی و نێودەوڵەتی دا وە لە ئاستی ناوخۆدا باڵانس ڕابگرێت و ناوچەکە بکاتە جێگەیەکی سەرنجڕاکێش بۆ پێکەوە ژیان.
3- گفتوگۆیەکی ڕاشکاو لەگەڵ ئیدارەی ئەمریکاو بەریتانیا سەبارەت بە پرسی ئەو ناوچانە.
4- عێراق لە ساڵی 2021 بایی نزیکەی 21.5 بیست و یەک تریلیۆن و نیو چەک و چۆڵەی کڕیوە، ئەبێت بەشی کورد و ئەو ناوچانە بدەن، ئەو بەڕێزانەی لەبەغدان پێویستە ئەرکی خۆیان بناسن!
لەوەی سەرەوە بترازێت، کەسانێک بە ویستی حیزبی، یان بە میزاجی خۆیان و بۆ بازرگانی و داهات کۆکردنەوە لە کەرکوک و پۆستەکانی بڕوانن، لە دانیشتنەکانیان سوێند بخۆن کە ئەگەر دابنرێن بۆ ئەو پۆستە ئەوە مانگانە ئەوەندە ملیۆن دۆلار ئەدەن بە حیزب و بەم و بەو! ئەوا لە ئێستاوە وێنەکە دیارە قووڵایی ستراتیجییەکەش وەک دەرەنجامەکانی شەڕی داعش بۆ کورد ئەشکێتەوە.
