دانا مەنمی: ئامانجی ڕاپەڕین و کێ خاوەنی ڕاپەرینە؟!
ئامانجی ڕاپەرین، بونیادنانی ژیانێکی هەژارانەی سەربەرزانە، دوور لە ترسی ئەنفال و کیمیایی و راوەدونان و گرتن و تیرۆری سیاسی بوو. خەڵک راپەڕینی ئەنجام دا بۆ ئەوەی کار بکات و نان بخوات و بەرگی خۆی بدرێ، بە بێ ئەوەی ناچار بکرێ رێگای تاوان بگرێ! بەڵام وا نەبوو لە قاسمە ڕەش و کەرەجەوە هاتن نان و کارو قوتی میلەتیان زەوت کردو لەناو زۆرانبازی یەکتریدا ئازادی ئینسانەکانیان لە قالبدا و شکۆو کەرامەت و حورمەتی گەلێکیان لەناوبرد، ئاشتی کۆمەڵایەتیان وێران کرد.
دوای پەلاماردانی دەوڵەتی کوەیت لەلایەن سەدام حوسێنەوە، ژینگە و دەرفەتێکی زێڕین بۆ کورد رەخسا، چونکە عێراق لەلایەک پشتیوانی هەرێمایەتی و نێودەوڵەتی لە دەستدا لەلایەکی تریش کەرەستەی سەربازی و توانای لۆجیستی لاواز بوو، لەپاڵ ئەمانەدا ئاسمانی عێراق لە لایەن هاوپەیمانانەوە کۆنترۆڵ کرا، لەم قۆناغەدا مام جەلال ئاگاداری دۆخی عێراق و کاردانەوەی هاوپەیمانان بوو دژ بە عێراق، هەر بۆیە پەیوەندی بە (نەوشیروان مستەفا) وە دەکات و بارودۆخەکە پێکەوە باس دەکەن و ئیتر یەکێتی لە رانیەوە خۆی ئامادە دەکات بۆ ڕاپەرین و قورسایی خۆی خستبوە سەر ناوچەکانی (رانیە و بتوێن و چوارقوڕنە و حاجی ئاوا و سەروچاوە ) لەگەڵ دابەشکردنی میحوەرەکان شانەی چەکداری دروست دەکات و پاشان بانگەوازی رادیۆی کە دەورێکی زۆر هەبوو لە بەرزکردنەوەی ورەی خەڵکدا.
بۆچی یەکێتی خاوەنی بیرۆکەی راپەرینە؟! چونکە یەکێتی لە دوای شکستی شۆڕشی ئەیلول و لە دەیەی هەشتاکاندا خاوەن هێز و نفوز و رووبەرێکی فراوان لە جوگرافیا بوو، بەلام بەهۆی ئەنجامدانی پرۆسەی ئەنفالەوە زیانێکی زۆری بەرکەوتبوو هێزەکانی کشاندبویەوە بۆ ناوچە سنورییەکان (قاسمە ڕەش و زەڵێ )، بەهەڵە تیمەگەن یەکێتی قاسمە ڕەش و زەڵێ جیاواز بوو لە یەکێتی دوای ڕاپەرین و قەڵاچوالان و کودەتاکەی هەشتی تەمموز! یەکێتی ئیستا بێباکە لەئاست خراپی گوزەرانی خەلک و گوێ لە کێشەکانیان ناگرێت و هەست بە نەهامەتی خەلک ناکەن و تادێ ڕێژەی تاوان و پێشێلکاری یاسایی لە قەڵەمڕەوی یەکێتی دا زیاد دەکات و سنورەکانی ئازادی رادەربڕین و رەخنەگرتن بەرتەسک دەکرێتەوە.
ئەوەی کە هیچ ڕۆڵێکی نەبوو لە ڕاپەریندا، پارتی دیموکراتی کوردستان و سەرۆکەکەی ( مەسعود بارزانی ) بوو، پارتی لەو سەردەمەدا هیچ سەنگ و قورساییەکی نەبوو بایی ئەوەش هیزی نەبوو کە قیادەی ڕاپەرین بکات. پارتی لەودیوی باشماخەوە شەڕی کەسیاتیەکانی ناو یەکێتی ( مام جلال و نەوشیروان مستەفا ) و یەکێتی دەکرد، خولاسە ئەوەی یادی دەکەینەوە و شانازی پێوەدەکەین، ئەو ڕۆحیەتی کوردبوونە بوو کە نەیدەپرسی کێ لایەقی سەرۆک بوونە، بەڵکو دەوترا کورد لایەقی بە دەوڵەت بوونە!