پشتیوان جەمال: ئایە عێراق جدییە لە دەرکردنی هێزەکانی ئەمریکا؟
ئیرادەی دەرچوونی هێزەکانی ئەمریکا لەعیراق, سەرەتا لای هێزەکانی سونەبوو، دواتر بووە ئیرادەی هێزە کانی شیعە بەتایبەتی ئەوانەی پێیان دەگوترێ وەلائیەکانی ئێران. لەدوای پڕۆسەی ئازادکردنی عێراقەوە سونە کە نەیتوانی ئەو هێزە کاریگەریەی مەیدانەکە بێت، نە بەیاساو نە لە دەرەوەی یاسا، نەیتوانی بەرەنگاری هێزەکانی ئەمریکاببنەوە، ئەمەی بەجێهێشت بۆ شیعەکاتێک زانی کە ئێران بەتەواوی پشتگیری ئەم خواستەیانەو مکوڕە لەسەردەرچونیان لەعێراق. بۆیە بەردەوام ئەوەی دووەم لەهەوڵی دژایەتی کردنی نەوەستا، تا گەیشتە ئەوەی لەڕێگای پەرلەمانەوە یاسای دەرکردنی هێزەبیانیەکان بەزۆرینە تێبپەڕێنێت. یاسایەک کە لەکۆتایی 2019 وە دەرچوو، بەڵام نەچووە بواری کردارەوە. ئەوەی کەئێستا دەنگۆی دەرچوونی هێزەکانی ئەمریکایە لەعێراق لەلایەن هێزەکانی چوارچێوەی هەماهەنگی، وەحکومەتی محەمەد شیاع سودانی کە هەڵبژێردراوی ئەم چوارچێوەیە، لەبەردەم ڕاگەیاندنەکان بەلێدوانی شەرمنانەوە داوای دەرچوونی ئەم هێزانە دەکات، لەکاتێکدا کەتۆمارێکی دەنگی بڵاوبۆتەوە کەسەرکردەکانی چوارچێو ەداوا لە ئیدارەی بایدن دەکەن کە هێزەکانی ئەمریکا لە عێراق بمێننەوە. پرسیارەکە لێردەدا ئەوەیە: ئایا سودانی و چوارچێوەی هەماهەنگی جدین لەم داواکارییەو دەیانەوێت هێزە سەربازیەکانی ئەمریکا لە عێراق دەرچن، یان لێدوانەکانی سودانی بۆ میدیاکان ئارامکردنەوەی کوتلە وەلائیەکانی ئێرانە، کە ڕۆژانە بنکە ئەمریکییەکان لە – هەریر و عەین ئەسەد و هەولێر بۆردومان دەکەن و داوا لە حکومەت دەکەن بڕیارەکەی پەرلەمان جێبەجێبکەن بۆ کۆتایی هێنان بە بوونی ئەمریکییەکان لە عێراق. کە وابێ سودانی لە نێوان چەقۆی چوارچێوەی هەماهەنگی و کوتلە چەکدارەکانی دەوڵەتدایە کە بەتوندی پێداگری لەسەر ڕۆیشتنی کۆتایی ئەمەریکا لە عێراق و داخستنی باڵیۆزخانە و بنکەکانی لەوێ دەکەن، ئەمە دیمەنەکەی ئێستایە. بەڵام ئەگەر بگەڕێینەوە بۆ واقیع، زۆربەی شەقامی عێراقی بەسەرکردەکانیشەوە ڕەتیدەکەنەوە ئەمریکییەکان لەعێراق دەرچن، نەک لەبەرئەوەی بەرژەوەندی تایبەتیان لەگەڵیدا هەبێت، بەڵکو لەپاڵ ئەوەدا ئێران خەریکی بەرژەوەندیەکانی خۆیەتی، ئەو کات تورکیاش دێتەوە عێراق و چاوی تەماعی لەسەر ناوچە نەوتیەکانی موسڵ و کەرکوکە جگە لەمەترسی سەرهەڵدانەوەی داعش و دروستبوونی گروپی تیرۆرستی، چونکە جیۆپۆلەتیکی عیراق بەوجۆرەیە هاوسنوری شەش وڵاتەو هەمیشە مەترسی لەسەرە، ئەم وڵاتانە لەسەر حسابی عیراق، هەوڵی فراوانکردنی وڵاتەکەی خۆیان بدەن. وەدەرنانی هێزەکانی ئەمریکا تەنها مەترسی بۆ سەرشیعەکان نییە، بەڵکو سوننە و کوردیش لەسەر نەخشەی ململانێکان بەدەرنین.
سەرکردە سیاسییەکان لە عێراق درک بەوە دەکەن کە ئەگەر ئەمریکییەکان وەدەر بنرێت، دیار نییە عێراق لە ڕووی ئەمنی و ئابوورییەوە چۆن دەبێت و لایەنە کوردییەکان و عەرەبییە سوننەکانیش لەئاگری ئەم فەوزایە بەدوورنابن. ئێران وەک کارەکتەری سەرەکی لای خۆیەوە پێی وایە بوونی سەربازی ئەمریکا هەڕەشەیەکی ستراتیژی بۆ سەر ئاسایشی نەتەوەیی وڵاتەکەی پێکدەهێنێت، وەئاگاداری لاوازییەکانی لایەنی ئەمریکییە لە ئێستادا، بەتایبەتی کە واشنتۆن ئەولەویەتی دیکەی هەیە، وەک لە ئۆکرانیا و چی لەغەززەدا، جگە لە هەڵبژاردنەکانی داهاتووی ئەمریکا، بەڵام درک بەوە دەکات کە ئەمریکا هێشتا لە هەوڵی گەیشتن بە ڕێککەوتنی یەکلاکردنەوەیە لەگەڵیدا لەسەر زنجیرەیەک بابەتی ئەمنی، خۆ ئەگەر دۆناڵد ترەمپ لە بایدن بباتەوە و بگەڕێتەوە بۆ پۆستی سەرۆکایەتی ئەمریکا، ئەوا تۆڵەی هەر بڕیارێک یاخود هەر هێرشێک بۆ سەر هێزەکانی دەکاتەوە، واتە لایەنی ئەرێنی ئەوەیە کە ئێرانیش نایەوێت کۆتایی بە ڕۆڵی دیپلۆماسی و ئابووری ئەمریکا لە عێراق بهێنێت، چونکە ئەوە زیان بە بەرژەوەندییەکانیشی دەگەیەنێت و بوونی عێراقێکی دابڕاو و شکستخواردوو لە بەرژەوەندی ئێران نییە و ئێرانیش لە ڕێگەی عێراقەوە، لە بەرژەوەندیی ئێراندایە هەوڵدان بۆ تێپەڕاندنی سزاکان و بەهێزکردنی کاریگەرییەکانی لە ناوچەکەیە.
